อุบัติเหตุจาก"แผนที่จีพีเอส"อุปกรณ์ห่วยหรือคนขับสะเพร่า?
ไขปมคาใจ "ใช้แผนที่จีพีเอสขับรถ" ไว้ใจได้จริงหรือ?
เรื่อง...อินทรชัย พาณิชกุล
ข่าวแปลกๆของผู้ขับขี่รถยนต์ที่ใช้ "แผนที่จีพีเอส" ในการเดินทาง แล้วเกิดอุบัติเหตุพลัดหลง วิ่งถนนหลวงอยู่ดีๆดันไปโผล่กลางทุ่งนา เข้าป่าเข้าพง ลงคลอง กระทั่งหวุดหวิดเกือบตกเหว
เหตุการณ์เหล่านี้อาจดูเหมือนเป็นเรื่องตลก น่าขำ แต่ใครจะรู้ว่าวันข้างหน้า โชคร้ายอาจถึงขั้นบาดเจ็บและเสียชีวิตได้
ดังคำกล่าวที่คำว่า "อย่าไว้ใจทาง อย่าวางใจจีพีเอส"
อย่าใช้"แผนที่จีพีเอส"อย่างไร้สติ
พัฒนเดช อาสาสรรพกิจ คอลัมนิสต์ชื่อดังด้านรถยนต์ มองว่า ข่าวคนใช้แผนที่จีพีเอสขับรถแล้วไปประสบอุบัติเหตุอย่างไม่น่าจะเกิดขึ้น มาจากการใช้อย่างขาดสติ ขาดความรู้
"ผมเรียกว่า ใช้อย่างขาดสติ ใช้อย่างขาดความรู้ เวลาเปิดแผนที่จีพีเอสบนหน้าจอจะมีการเตือนอยู่แล้วว่าให้ใช้อย่างระมัดระวัง รวมถึงการให้กดยอมรับหรือไม่ยอมรับเส้นทางด้วย แต่คนขับจำนวนมากดันเชื่อแผนที่จีพีเอสอย่างเดียว ทั้งที่มันควรจะเป็นอุปกรณ์เสริมมากกว่าอุปกรณ์หลักในการเดินทาง"
พัฒนเดช บอกว่า ปัจจุบันคนที่นิยมใช้แผนที่จีพีเอสในการขับรถ ส่วนใหญ่เป็นคนรุ่นใหม่ที่ไม่ค่อยชำนาญทาง ไม่เคยเดินทางไปไหนไกลๆ จึงต้องการความง่าย สะดวก แตกต่างจากคนขับรุ่นโบราณที่กว่าจะขับรถออกต่างจังหวัดครั้งแรก ต้องรู้เส้นทางจนมั่นใจจริงๆถึงจะกล้าขับรถไป
"คนขับรถรุ่นผมค่อนข้างจะหัวอนุรักษ์นิยม เช่น จะไปเชียงใหม่ก็ไปมันตรงๆนี่แหละ วิ่งสายเอเชียขึ้นเหนือเลย แวะพักโรงแรมที่คุ้นเคย แต่คนรุ่นใหม่จะชอบหาทางลัด หาเส้นทางใหม่ๆ แวะเที่ยวริมทาง พักโรงแรมแปลกๆใหม่ๆที่เขาว่าดี โดยเสิร์ชชื่อจากอินเทอร์เน็ต แล้วค่อยมาพิมพ์ใส่ในจีพีเอส ข้อดีของจีพีเอส ทำให้เราสะดวกขึ้นในเวลาที่ไปในที่ที่ไม่เคยไป แต่ข้อเสียคือ จีพีเอสบางทีก็ไม่ทันสมัย บางเส้นทางก็อาจเป็นเส้นทางที่เขาเลิกใช้กันแล้ว อีกอย่างบ้านเรามีการซ่อมทาง ทำถนนกันตลอด ดังนั้นจึงเป็นอุปสรรคในการอัพเดทเส้นทางในจีพีเอสพอสมควร
ผมแนะนำอยู่เสมอว่า เวลาเดินทางไปในที่ที่ไม่คุ้นเคย ควรใช้แผนที่แบบดั้งเดิมติดรถไปด้วย เดี๋ยวนี้หาซื้อได้ง่ายตามห้าง แถมมีแจกเยอะแยะไป สมมติเราจะไปเชียงใหม่ ไม่ต้องกดตั้งค่าว่าไปเชียงใหม่ แต่อาจตั้งค่าในระยะสั้นๆจากกรุงเทพ-อยุธยาก่อน แล้วค่อยขยับไปนครสวรรค์ ตาก จนถึงเชียงใหม่ โดยดูแผนที่จีพีเอสประกอบกับแผนที่ดั้งเดิม แบบนี้ชัวร์กว่า ทำให้พลาดยาก"
กูรูด้านรถยนต์รายนี้ แนะนำว่า ควรใช้แผนที่จีพีเอส ร่วมกับแผนที่ โดยใช้สัญชาตญาณในการตัดสินใจด้วย หากไม่มั่นใจ ก็ใช้วิธีเปิดกระจกถามทางชาวบ้านจะชัวร์ที่สุด
"ผมดูข่าวแล้วไม่ขำนะ รู้สึกสมเพชมากกว่าว่า ทำไมถึงใช้จีพีเอสได้อย่างไร้ความคิดเช่นนี้ บางทีคุณเห็นสภาพถนนก็ควรรู้แล้วว่าเฮ้ย ไปตั้งหลักใหม่ดีกว่า มันไม่น่าใช้แล้ว ไม่ใช่ดื้อรั้น เสี่ยงไปจนเสียเวลา หลงทาง ตกคลองตกเหวอะไรแบบนั้น สำหรับผม จีพีเอสนำทางในรถเป็นความฟุ่มเฟือยทางเทคโนโลยี เพราะในประเทศไทยเรา การเปิดกระจกถามทางชาวบ้านมันง่ายและได้ผลดีที่สุดแล้ว"
4 ข้อเท็จจริงรู้ไว้เพื่อความปลอดภัย
ในมุมมองของนักวิชาการด้านความปลอดภัยบนท้องถนน นพ.ธนะพงศ์ จินวงษ์ ผู้จัดการศูนย์วิชาการเพื่อความปลอดภัยทางถนน (ศวปถ.) ได้ตั้งข้อสังเกตเกี่ยวกับการใช้แผนที่จีพีเอสขับรถไว้อย่างน่าคิดดังนี้
1.แผนที่จีพีเอสถือเป็นอุปกรณ์ช่วยในการคำนวณระยะทาง หน้าที่หลักคือ ช่วยคำนวณระยะทางเพื่อให้เราเลือกเส้นทางที่ใกล้ที่สุด การจราจรไม่ติดขัด แต่ปัญหาคือ บางทีเราเลือกเส้นทางที่ไม่เคยไป เช่น เส้นทางหลักรถติด จีพีเอสก็จะพาไปเส้นทางสำรองให้เลือก 2-3 เส้นทาง พอไปทางลัดก็ต้องเข้าตรอกเข้าซอยที่เราไม่คุ้นเคย ตรงนี้เสี่ยงที่จะทำให้พลัดหลง
2.ระหว่างเดินทาง การที่ต้องขับรถไปด้วย พร้อมดูจอแผนที่จีพีเอสไปด้วย เป็นเรื่องอันตรายมาก แม้จะมีระบบเปิดเสียงแจ้งเตือน แต่หลายคนมักปิดการใช้งาน เนื่องจากกลัวเปลืองแบตเตอรี่และสร้างความรำคาญ ซึ่งการขับรถไปชำเลืองมองดูจอแผนที่ไปด้วย ทั้งแผนที่ติดมากับรถยนต์ หรือแผนที่บนสมาร์ทโฟน จะเกิดภาวะที่เรียกว่า การละสายตาจากถนน (distraction) ทำให้ไม่มีสมาธิในการขับรถ อาจเกิดอุบัติเหตุขับรถพุ่งข้ามเลนไปชนคันอื่น หรือขับลงข้างทาง ถึงขั้นบาดเจ็บและเสียชีวิตได้
3.อุปกรณ์แผนที่จีพีเอสแต่ละรุ่น ความละเอียดจะไม่เท่ากัน บางรุ่นที่มีความละเอียดสูงจะส่งสัญญาณจากเครื่องไปยังดาวเทียมทุก 30 วินาที บางรุ่นราคาถูกจะส่งไปทุก 1-2 นาที ทำให้พิกัดที่เห็นบนแผนที่จีพีเอสกับพิกัดจริงของรถไม่สัมพันธ์กัน
4.การใช้แผนที่จีพีเอสขณะขับรถให้ปลอดภัยที่สุด ควรมีคนร่วมเดินทางนั่งข้างๆไปด้วย โดยคอยช่วยกันดูจอ กดหาเส้นทาง คอยบอกคอยเตือนเป็นระยะๆ ทำหน้าที่คล้ายเนวิเกเตอร์ ดีกว่าให้คนขับละสายตาจากถนน ก้มๆเงยๆชำเลืองมองจอบ่อยๆ
"ความผิดพลาดที่เกิดจากการใช้แผนที่จีพีเอสขับรถ แม้ยังไม่มีคนบาดเจ็บ หรือตายแต่สังคมก็ควรจะตอบสนอง ตื่นตัว โดยเฉพาะคนรุ่นใหม่ที่ชอบเทคโนโลยี ชอบขับรถเที่ยวต่างจังหวัด ทุกเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นเจ้าหน้าที่ผู้เกี่ยวข้องต้องมีการสอบสวนหาสาเหตุที่แท้จริงว่าเกิดจากความผิดพลาดที่ตัวบุคคล หรือตัวอุปกรณ์ เพื่อจะนำไปสู่การหาแนวทางป้องกันไม่ให้เกิดขึ้นอีก"
รัฐต้องเป็นเจ้าภาพทำแผนที่ถูกต้องแม่นยำ
คนส่วนใหญ่อาจยังไม่เข้าใจคำว่า "แผนที่จีพีเอส" โดยระบบจีพีเอส (Global Positioning System:GPS) คือระบบรับส่งสัญญาณ ซึ่งเครื่องรับสัญญาณจีพีเอสจะทำหน้าที่เปลี่ยนสัญญาณดาวเทียมให้เป็นตำแหน่งบนโลก ทำให้ระบุพิกัดตำแหน่งได้ทั่วโลก ปัจจุบันมีการนำมาใช้กับโปรแกรมแผนที่เพื่อใช้ในการนำทาง ทำให้ได้รับความนิยมอย่างกว้างขวางในหมู่ผู้ขับขี่รถยนต์
"ประเด็นที่เกิดขึ้นตอนนี้คือ ตัวแผนที่ไม่มีความแม่นยำเพียงพอ จะสังเกตเห็นได้ว่าเหตุการณ์ทั้งหลายไม่ค่อยเกิดขึ้นในเขตเมือง เนื่องจากในเขตเมืองมีคนใช้งานเยอะ พอเห็นข้อมูลผิดพลาด ก็มีคนเข้าไปท้วงติง ช่วยแก้ไขจนถูกต้อง แต่พอออกไปในต่างจังหวัดไม่ใช่แบบนี้ ข้อมูลไม่ครบถ้วน จึงพลัดหลงไปในที่แปลกๆกันอยู่เรื่อย ยิ่งเดี๋ยวนี้พวกแผนที่ออนไลน์ แผนที่ซึ่งผลิตขึ้่นจากบริษัทเอกชน บางตัวเป็นของฟรี ไม่การันตีว่าจะถูกต้องแม่นยำ ก่อนเปิดใช้จึงมีข้อตกลงระบุไว้ว่า ให้ยอมรับ และจะฟ้องร้องไม่ได้ในภายหลัง หากเกิดผิดพลาดขึ้นมา"
รักษิต ฐิติพัฒนพงศ์ วิศวกรประจำศูนย์วิจัยยานยนต์และระบบขนส่งอัจฉริยะ คณะวิศวกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ให้ความเห็น
วิศวกรผู้เชี่ยวชาญด้านระบบแผนที่จีพีเอสรายนี้ แนะนำว่า ผู้ขับขี่ควรศึกษาหาข้อมูลก่อนตัดสินใจเลือกซื้อแผนที่จีพีเอสติดรถยนต์ ดูสารพัดความคิดเห็น เสียงสะท้อนจากผู้ใช้ แผนที่จีพีเอสรุ่นดังกล่าวมีการลงพื้นที่จริงในการสำรวจเส้นทาง ทำแผนที่หรือไม่ ส่วนวิธีการใช้งาน การเลือกเส้นทางบนจอแผนที่ควรพิจารณาสภาพแวดล้อมรอบตัวด้วย และควรใช้อย่างมีวิจารณญาณไม่ใช่เชื่อแผนที่จีพีเอสอย่างเดียว
"ผมอยากเสนอให้รัฐบาลเป็นเจ้าภาพในการทำแผนที่ประเทศไทยที่ถูกต้องและแม่นยำ ซึ่งระบบแผนที่ถือเป็นโครงสร้างพื้นฐานที่รัฐบาลต้องจัดเตรียมไว้เพื่อให้ประชาชนนำไปใช้งาน หรือบริษัทเอกชนทำนำไปใช้อ้างอิง ที่สำคัญทุกคนต้องเข้าถึงได้ฟรี"
ในวันที่คนจำนวนไม่น้อยนิยมใช้แผนที่จีพีเอสขับรถกันอย่างแพร่หลาย จงใช้อย่างระมัดระวัง มีสติ และอย่าเชื่อในสิ่งที่เห็นทั้งหมดบนหน้าจอสี่เหลี่ยม
