เมืองซามูไร Aizu 6

นอกจากราเมงแล้ว อาหารขึ้นชื่ออีกอย่างของเมืองซามูไรไอสึก็คือ Sauce Katsudon จริงๆ คัทสึดงก็เป็นอาหารพื้นๆ ของญี่ปุ่นที่หาทานได้ทั่วไป Katsudon ก็คือข้าวหน้าหมูชุบเกล็ดขนมปังทอด แต่ก็ยังมีอีกหลายคนที่ไม่ทราบว่าหมูชุบเกล็ดขนมปังทอดหรือ Tonkatsu นั้นไม่ใช่อาหารญี่ปุ่น แต่เป็นอาหารฝรั่ง แผลงมาจากคำว่า Pork Cutlet คำว่า Ton เป็นภาษาญี่ปุ่น แปลว่า หมู Katsu มาจากคำว่า Cultet ในภาษาอังกฤษ รวมความกลับไปก็คือ Pork Cutlet นั่นเอง พอเอาทงคัทสึมาวางบนข้าวก็เลยเรียกว่า Katsudon

อาหารอะไรก็ตามที่ราดหน้ามาบนข้าวที่อยู่ในถ้วยหรือชามจะมีชื่อเรียกจำเพาะว่า Donburi เทมปุระราดบนข้าวเรียกว่า Tendon (มาจาก Tempura + Donburi) ข้าวหน้าไข่ปลาแซลมอนก็เรียกว่า Ikuradon ข้าวหน้าปลาไหลเรียกว่า Unadon เป็นต้น

ส่วนคำว่า Donburi นั้นได้รับความรู้จากผู้ร่วมเขียนอีกท่านคือคุณกัณวีร์ ได้อนุมานว่า มีที่มาจากธนบุรี อดีตราชธานีของสยามประเทศ เมื่อก่อนนั้นประเทศญี่ปุ่นยังไม่มีความรู้ความสามารถในการผลิตเครื่องปั้นดินเผาชั้นสูง จวบจนขุนพลโทโยโทมิ ฮิเดโยชิ บุกเกาหลีและได้นำตัวช่างปั้นฝีมือดีกลับมา บวกกับค้นพบแหล่งวัตถุดิบชั้นเยี่ยมบนเกาะคิวชู จึงทำให้พัฒนาการเครื่องปั้นดินเผาของญี่ปุ่นรุดหน้าทัดเทียมกับเกาหลีและจีน ก่อให้เกิดกระแสความนิยมจนเกิดความต้องการเครื่องปั้นดินเผา หรือ Yakimono แบบจีนและเกาหลีมากขึ้น แต่เนื่องจากการผลิตในประเทศมีข้อจำกัด จึงมีการนำเข้าบางส่วนและส่วนหนึ่งก็คือชามกระเบื้องเคลือบจากกรุงธนบุรีของเรานั่นเอง จึงอนุมานว่า ข้าวราดหน้าต่างๆ ของญี่ปุ่นในสมัยก่อนมักจะใส่ลงในชามกระเบื้องเคลือบจากกรุงธนบุรี และแผลงมาเป็น Donburi ในที่สุด

Katsudon เองก็ไม่ใช่แค่หมูทอดวางบนข้าวเฉยๆ แต่ยังมีกรรมวิธีเพื่อเสริมรสชาติโดยใช้ไข่ปรุงกับซอสปรุงรส  (Dashi) แล้วราดลงบนชิ้นหมูทอด เพื่อให้หมูนุ่มขึ้นและมีรสชาติ เป็นต้นตำรับของคัทสึดงจากโตเกียวเรียกว่า  Tamagotoji Katsudon ซึ่งภายหลังมีการแตกแขนงออกไปในหลายๆ พื้นที่ ทำให้เกิดเมนูใหม่ๆ ขึ้นอย่างเช่น Miso Katsudon ของนาโกย่า Tare Katsudon ของนีงาตะ Ankake Katsudon ของกิฟุ Demi Katsudon ของโอคะยามะ และ Sauce Katsudon ที่มีหลายสูตรทั้งจากฟุกุอิ นากาโน่และไอสึ

บังเอิญว่าที่ร้าน Ipputei ที่ผมไปนั่งทานราเมง เขามีเมนูซอสคัทสึดงด้วย และเพื่อไม่ให้เสียโอกาส เลยสั่งมาลองชิมอีกหนึ่งที่ ทานสลับกับราเมง หลายท่านอาจจะคิดว่ามันไม่เยอะไปเหรอ แต่ในความเป็นจริงคนญี่ปุ่นทานกันจุมาก เซตเมนูเกือบทุกร้าน มักจะมีชุดราเมงคู่กับข้าวผัดบ้าง เกี๊ยวซ่าบ้าง หรือทั้งสองอย่างก็ยังมี

ฉะนั้น หนุ่มใหญ่จากเมืองไทยจะสั่งราเมงหนึ่งชามและข้าวหน้าหมูทอดอีกชามจึงมิได้ผิดปกติอันใด ความแตกต่างของ Sauce Katsudonคือ ไม่มีไข่และซอสที่ราดหมูทอดจะออกรสหวานกว่าและเข้มข้นกว่าซอสปรุงรส (Dashi) อีกทั้งยังมีกล่ำปลีรองตรงกลางระหว่างหมูกับข้าว ว่ากันตามตรง Sauce Katsudon คือการเอาหมูทอดทงคัทสึมาวางลงบนข้าวได้อย่างครบถ้วนที่สุด เพราะในจานทงคัทสึจะมีกล่ำปลีซอยมาให้ด้วยเสมอ เป็นอีกหนึ่งเมนูที่เมื่อมาเที่ยวไอสึแล้วควรมาลองชิมให้ได้ครับ