เติร์กเมนิสถาน

โดย...รุจิระ บุนนาค

เติร์กเมนิสถาน (Turkmanistan) หรือสาธารณรัฐเติร์กเมนิสถาน (Turkmanistan Republic) เป็นประเทศที่ตั้งอยู่ในเอเชียกลาง ไม่มีทางออกสู่ทะเล มีอาณาเขตติดต่อกับประเทศคาซัคสถาน อุซเบกิสถาน อัฟกานิสถาน และอิหร่าน ได้เคยถูกผนวกเข้าเป็นส่วนหนึ่งของอาณาจักรรัสเซียเมื่อปี 2437 และต่อมาได้ประกาศเอกราชเมื่อวันที่ 27 ต.ค. 2534

เติร์กเมนิสถานมีเนื้อที่ 488,100 ตารางกิโลเมตร มีประชากรประมาณ 8 ล้านคนเศษ ใช้ภาษาเติร์กเมนเป็นภาษาราชการ และพูดภาษารัสเซีย ประชากรส่วนใหญ่นับถือศาสนาอิสลามนิกายสุหนี่ การแต่งกายและการปฏิบัติตนในสังคมเป็นไปตามหลักศาสนาอิสลาม สตรีต้องแต่งกายปกปิดมิดชิด มี 5 จังหวัด และ 1 นครอิสระ ได้แก่ กรุงอาชกาบัต (Ashgabat) ซึ่งเป็นเมืองหลวง จังหวัดอะฮัล (Ahal) จังหวัดบัสกัน (Bazkan) จังหวัดดัสโฮวุซ (Dashhowuz) จังหวัดเลบัป (Lebap) และจังหวัดมาเรีย (Mary)

สภาพบ้านเมืองของประเทศเติร์กเมนิสถาน จะมีอาคารราชการที่ใหญ่โต มีถนน 4 ช่องทาง ซึ่งจะพบเห็นได้ทั้งในเมืองหลวง และต่างจังหวัดที่มีชายแดนติดต่อกับประเทศอื่น นับว่าเป็นสิ่งที่โดดเด่นเมื่อเปรียบเทียบกับประเทศอื่นๆ เหตุที่ประเทศนี้มีสิ่งก่อสร้างที่มีขนาดใหญ่โตเป็นจำนวนมาก แม้จะมีประชากรไม่มาก เพราะประเทศเติร์กเมนิสถานร่ำรวยและมั่งคั่งจากก๊าซธรรมชาติที่มากที่สุดเป็นอันดับ 4 ของโลก

ที่น่าแปลก คือ ประชาชนทั่วไปไม่สามารถถ่ายรูปนอกที่อยู่อาศัยหากมีการจัดงาน และจะถ่ายรูปต้องขออนุญาตจากทางราชการก่อน ส่วนนักท่องเที่ยวสามารถถ่ายรูปสถานที่ต่างๆ ได้ทั่วไป แต่ไม่สามารถถ่ายรูปเจ้าหน้าที่ได้

ประเทศเติร์กเมนิสถานมีนักท่องเที่ยวที่ทางการอนุญาตให้เข้าประเทศเพียงปีละประมาณ 7,000 คนเท่านั้น  และการขออนุญาตเข้ามาท่องเที่ยวประเทศนี้ ไม่ใช่เรื่องง่าย จะต้องมีหนังสือเชิญ (Invitation Letter) จากหน่วยงาน หรือบุคคลที่เชื่อถือได้ในประเทศเติร์กเมนิสถาน จึงจะขอวีซ่าเข้าประเทศได้

สถานที่ท่องเที่ยวในประเทศเติร์กเมนิสถาน ถือเป็นสิ่งที่แปลกมหัศจรรย์ในยุคใหม่ ได้แก่ ดาวาซา (Darvaza)  หรือที่เรียกว่า ประตูสู่นรก (Door to Hell หรือ Gate to Hell) ซึ่งเป็นสถานที่ที่นักท่องเที่ยวรุ่นใหม่ต่างหวังว่าจะได้มีโอกาสไปเยือนสถานที่แห่งนี้อย่างน้อยสักครั้งหนึ่งในชีวิต ประตูสู่นรกนี้ตั้งอยู่ใกล้กับหมู่บ้านเดอเวอซี (Derweze) ในจังหวัดอะฮัล (Ahal) กลางทะเลทราย คาราคุม (Karakum Desert) ซึ่งอยู่ทางเหนือของกรุงอาชกาบัต เมืองหลวงของประเทศประมาณ 260 กิโลเมตร คนท้องถิ่นเรียกว่า ดาวาซา (Darvaza) ซึ่งเป็นภาษาท้องถิ่น แปลว่า ประตูบานใหญ่ แต่กลับมีฉายาเป็นภาษาต่างประเทศว่า ประตูสู่นรก หรือ Door to Hell

ประตูสู่นรกนี้เป็นหลุมก๊าซธรรมชาติที่นักธรณีวิทยาชาวรัสเซียได้ขุดเจาะเพื่อสำรวจหาก๊าซธรรมชาติเมื่อปี  2514 ต่อมาได้เกิดการยุบตัวลงในปีเดียวกัน จนกลายเป็นหลุมขนาดใหญ่ แต่เนื่องจากมีก๊าซธรรมชาติพวยพุ่งออกมาอยู่ตลอดเวลา และได้กลายสภาพเป็นหลุมไฟขนาดใหญ่ ที่มีไฟพวยพุ่งอยู่ตลอดเวลานานกว่า 40 ปีจนถึงทุกวันนี้

ประตูสู่นรกนี้ มีขนาดเส้นผ่าศูนย์กลาง 70 เมตร ส่วนที่เป็นบริเวณความร้อนสูงจะมีเส้นผ่าศูนย์กลาง 60 เมตร และมีความลึกที่ 20 เมตร บรรดานักท่องเที่ยวจากประเทศเพื่อนบ้านของประเทศเติร์กเมนิสถานต่างหวังที่จะได้มีโอกาสเยี่ยมชมประตูสู่นรกแห่งนี้ แต่ก็ไม่สามารถขอวีซ่าเข้าประเทศได้ นักท่องเที่ยวจากประเทศไทยกลุ่มแรกได้มีโอกาสไปเยี่ยมชมประตูสู่นรกแห่งนี้แล้ว

สิ่งที่เป็นข้อสังเกตที่น่าสนใจสำหรับประเทศเติร์กเมนิสถานนี้คือ มีนักท่องเที่ยวรุ่นใหม่เป็นจำนวนมากที่อยากจะเข้ามาท่องเที่ยวในประเทศแห่งนี้ โดยเฉพาะประตูสู่นรกที่ถือเป็นจุดท่องเที่ยวแห่งใหม่ที่แปลกมหัศจรรย์ แต่นโยบายของรัฐบาลกลับไม่สนใจและไม่ให้ความสำคัญกับบรรดานักท่องเที่ยว อาจเป็นเพราะรัฐบาลปัจจุบันมีความคิดว่า ประเทศเติร์กเมนิสถานมีรายได้มหาศาลจากการขายก๊าซธรรมชาติ จึงไม่สนใจรายได้ที่จะเกิดจากอุตสาหกรรมการท่องเที่ยว สถานที่หลายแห่งในประเทศแห่งนี้ รวมทั้งโรงแรมระดับห้าดาว มีขนาดใหญ่โตมโหฬารเกินความจำเป็น เมื่อเทียบกับจำนวนประชากรของประเทศ และจำนวนนักท่องเที่ยวที่มีอยู่เป็นจำนวนไม่มาก บางครั้งนักท่องเที่ยวจะมีความรู้สึกว่า ทั้งโรงแรมมีคณะท่องเที่ยวของตนเพียงคณะเดียวที่ใช้บริการ

เมื่อเทียบสัดส่วนของนักท่องเที่ยวที่เข้ามาเยี่ยมชม และท่องเที่ยวในประเทศเติร์กเมนิสถานในแต่ละปีจะเป็นเพียงแค่ร้อยละ 0.088 ของจำนวนประชากรของประเทศเท่านั้น ในขณะที่ประเทศไทยมีนักท่องเที่ยวเยี่ยมชมประเทศในแต่ละปีประมาณ 25 กว่าล้านคน หรือร้อยละ 32.84 ของจำนวนประชากรของประเทศ และยังสร้างรายได้เป็นจำนวนมหาศาลเข้าประเทศไทย เป็นจำนวนเงินไม่ต่ำกว่า 2 ล้านล้านบาทในแต่ละปี และสำหรับในปี 2559 รัฐบาลไทยคาดหวังว่า จะมีนักท่องเที่ยวมาไทยประมาณ 30 ล้านคน หรือร้อยละ 44.78 ของจำนวนประชากร

สิ่งที่ควรระวังคือ ประเทศเติร์กเมนิสถานไม่อนุญาตให้นักท่องเที่ยว  และประชากรของประเทศนำเข้าพรมที่ถักทอจากประเทศอื่น เพราะมีประเพณีการทอพรมที่สวยงาม และถือเป็นของมีค่าอยู่แล้ว

อย่างไรก็ตาม ประธานาธิบดีของประเทศเติร์กเมนิสถานคนปัจจุบัน ซึ่งเป็นทันตแพทย์และเป็นคนทันสมัยได้ระดมความคิดจากนักวิชาการ นักธุรกิจ และผู้ประสบความสำเร็จในวิชาชีพของประเทศ เพื่อหาทางพัฒนาและนำความเจริญและความมั่งคั่งมาสู่ประเทศเติร์กเมนิสถาน บางทีการที่ประเทศนี้มีอาคารสิ่งก่อสร้าง และสิ่งอำนวยความสะดวกใหญ่โตมโหฬารมากมายเกินกว่าความจำเป็น อาจเป็นการเตรียมตัวรอจังหวะที่จะก้าวกระโดดไปข้างหน้า วันหนึ่งในอนาคตอันใกล้ประเทศเติร์กเมนิสถานอาจเป็นประเทศอุตสาหกรรมและเป็นเสือติดปีกประเทศใหม่ก็อาจเป็นได้