เทพรัตนแห่งแผ่นดิน (42)

โดย...วิมลพรรณ ปีตธวัชชัย

กรมส่งเสริมสหกรณ์จึงได้ดำเนินการส่งเสริมสหกรณ์ในโรงเรียนตามพระราชดำริตั้งแต่ปี 2534 มาอย่างต่อเนื่องจนถึงปัจจุบัน ตลอดระยะเวลาดำเนินการ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ทรงให้ความสำคัญติดตามการดำเนินงานในพื้นที่อย่างใกล้ชิดด้วยพระองค์เอง รวมทั้งได้พระราชทานคำแนะนำอันทรงคุณค่าแก่ผู้เกี่ยวข้องในการส่งเสริมสหกรณ์ในโรงเรียนตามพระราชดำริในโอกาสต่างๆ ดังนี้

1.ให้มีการจัดการเรียนการสอนการสหกรณ์แก่นักเรียนที่เหมาะสมในช่วงชั้นการศึกษาต่างๆ ให้มีความรู้และเข้าใจการทำงานร่วมกันในระบบและวิธีการสหกรณ์

2.เน้นการปลูกฝังนักเรียนให้มีความรู้และสามารถพัฒนาตนเองในการช่วยเหลือซึ่งกันและกัน (Self Help-Mutual Help) อันเป็นอุดมการณ์สหกรณ์ (Cooperative Ideology)

 

3.ให้นักเรียนมีความรู้และเข้าใจระบบบัญชี และสามารถทำบัญชีของสหกรณ์ได้ และรู้จักใช้บัญชีให้เป็นประโยชน์ในการพัฒนากิจกรรมสหกรณ์ อันจะสืบเนื่องต่อไปในการทำบัญชีฟาร์มของโรงเรียนบัญชีรับ-จ่ายของตัวนักเรียนเอง และบัญชีครัวเรือนของครอบครัวนักเรียน เพื่อการดำเนินชีวิตที่ถูกต้องของนักเรียนและครอบครัว

4.ให้มีการบูรณาการกิจกรรมสหกรณ์นักเรียนกับกิจกรรมโครงการอื่นๆ ของโรงเรียน ได้แก่ กิจกรรมการผลิตของโครงการเกษตรเพื่ออาหารกลางวัน แล้วกิจกรรมการส่งเสริมอาชีพเยาวชนในท้องถิ่นด้วยการส่งเสริมให้กิจกรรมสหกรณ์นักเรียน ทำการรวมซื้อ หรือจดหาปัจจัยการผลิต บริการผู้ผลิตตามความต้องการ รวมทั้งการส่งเสริมให้กิจกรรมสหกรณ์ทำการรวมขายผลผลิตการเกษตรให้แก่โรงครัวของโรงเรียน เพื่อประกอบอาหารกลางวันเลี้ยงนักเรียน หากมีผลผลิตเหลือให้จำหน่ายในชุมชนหรือรวบรวมผลิตภัณฑ์ที่ผลิตได้จากโครงการฝึกอาชีพเพื่อนำไปจัดจำหน่าย

5.เพิ่มพูนความรู้ทางด้านการภาษาไทย และคณิตศาสตร์ให้แก่นักเรียนด้วยการบูรณาการการเรียนการสอนวิชาภาษาไทยและคณิตศาสตร์ กับการเรียนการสอนเรื่องการจัดประชุม การบันทึกรายงานการประชุมการบัญชี การตั้งราคาสินค้า การจ่ายเงินปันผล และเงินเฉลี่ยคืนของกิจกรรมสหกรณ์ เป็นต้น

 

6.การปลูกฝังความเป็นประชาธิปไตย ความซื่อสัตย์ ความประหยัด และความเอื้ออาทรต่อผู้อื่นแก่นักเรียน

7.ทำการวัดผลประเมินผลการปฏิบัติงานที่นักเรียนได้รับทั้งผลผลิต (Output) ซึ่งหมายถึงระดับความรู้ และทักษะที่นักเรียนได้รับการเรียนการสอนสหกรณ์จากโรงเรียน และผลลัพธ์ (Outcome) หมายถึงผลที่ติดตามมาจากผลผลิตที่ก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมที่พึงประสงค์ของนักเรียน ซึ่งสามารถพัฒนาตนเองให้เป็นคนมีคุณธรรมและจริยธรรม

8.พัฒนากิจกรรมสหกรณ์โรงเรียนให้เป็นแหล่งเรียนรู้ เพื่อเพิ่มโอกาสให้ศิษย์เก่าและประชาชนในชุมชนเข้าถึงความรู้การสหกรณ์อีกทางหนึ่ง เพื่อให้เกิดความคิดในการแก้ไขปัญหาทางเศรษฐกิจและสังคมของพวกเขา โดยการรวมกันจัดตั้งกลุ่มที่ดำเนินการด้วยหลักและวิธีการสหกรณ์หรือจัดตั้งสหกรณ์ขึ้นหรือสมัครเข้าเป็นสมาชิกกลุ่มหรือสหกรณ์ที่มีอยู่แล้วในพื้นที่

ปัจจุบันการส่งเสริมสหกรณ์ในโรงเรียนตามพระราชดำริได้ดำเนินการอย่างแพร่หลาย ทั้งในโรงเรียนในสังกัดกองบัญชีการตำรวจตระเวนชายแดน และสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน รวมทั้งโรงเรียนปริยัติธรรม โรงเรียนเอกชนสอนศาสนาอิสลาม และโรงเรียนสังกัดสำนักการศึกษา กรุงเทพมหานคร ซึ่งอยู่ในพื้นที่การพัฒนาเด็กและเยาวชนตามพระราชดำริ โดยทั่วไปดำเนินกิจกรรมสหกรณ์นักเรียน 3 ประเภท คือ กิจกรรมสหกรณ์ร้านค้า กิจกรรมสหกรณ์การเกษตร และกิจกรรมสหกรณ์ออมทรัพย์ ซึ่งได้สนองแนวพระราชดำริที่กล่าวแล้ว มีผลเป็นที่น่าพอใจ และมีแนวการปฏิบัติที่ดีในการจัดการเรียนการสอนการสหกรณ์ที่ถือเป็นแบบอย่างที่ดี

จากสายพระเนตรอันกว้างไกล และน้ำพระราชหฤทัยอันเปี่ยมล้นของสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ต่อเด็กนักเรียนในท้องถิ่นทุรกันดาร ที่มีพระราชดำริให้ส่งเสริมสหกรณ์ในโรงเรียนตามท้องถิ่นทุรกันดารต่างๆ ส่งผลให้เด็กนักเรียนมีความรู้ความเข้าใจด้านการสหกรณ์การจัดทำบัญชีรายรับ-รายจ่ายของตนเองและครอบครัวได้จากการที่ได้รับการอบรมความรู้ในระบบ และวิธีการสหกรณ์จากกรมส่งเสริมสหกรณ์ทั้งยังได้ปลูกฝังให้นักเรียนสามารถทำงานร่วมกันเป็นกลุ่มฝึกให้ช่วยเหลือซึ่งกันและกัน ได้เรียนรู้ความซื่อสัตย์ การประหยัดอดออม สอนให้รู้จักการเอื้ออาทรต่อผู้อื่น สิ่งที่ได้รับนอกจากผลผลิตในรูปแบบของสินค้าแล้ว นักเรียนยังได้รับทักษะจากการเรียนการสอนการสหกรณ์จากโรงเรียนซึ่งนับเป็นประสบการณ์การเรียนรู้ที่มีค่ายิ่ง ที่ไม่สามารถหาจากตำราเรียนได้อันจะเป็นพื้นฐานที่สำคัญในการดำรงชีวิตของเด็กและเยาวชนต่อไปในอนาคต