พลิกกฎหมายหาคำตอบ "ยิงโจรในบ้าน" ติดคุกหรือไม่?

เรื่อง...อินทรชัย พาณิชกุล 

ภาพจากกล้องวงจรปิดวินาทีที่เจ้าของร้านเพชรแห่งหนึ่ง อ.หาดใหญ่ จ.สงขลา ใช้อาวุธปืนขนาด .38 ยิงใส่หัวขโมยที่ย่องเข้ามากลางดึกจนร่วงบันไดเสียชีวิต รวมทั้งเหตุการณ์ที่เจ้าของหอพัก อ.บางปะหัน จ.อยุธยา ตื่นขึ้นมาพบแก๊งขโมยรถกำลังก่อเหตุ จึงตัดสินใจยิงใส่กลางหลังโจรหนึ่งนัดจนได้รับบาดเจ็บ เผื่อสกัดการหลบหนี

คลิปวีดีโอนี้สร้างความระทึกใจเป็นอย่างยิ่ง มิต่างจากฉากอันน่าตื่นเต้นในภาพยนตร์

คำถามที่หลายคนสงสัยเกิดขึ้นตามมาคือ หากเกิดเหตุการณ์ดังกล่าวขึ้นกับตน เมื่อโจรขึ้นบ้าน เจ้าของบ้านตื่นมาเจอกลางดึก แล้วเกิดการต่อสู้  ก่อนจบลงด้วยการใช้อาวุธปืนยิงโจรตายคาบ้าน แบบนี้ถือเป็นการกระทำที่เกินกว่าเหตุหรือไม่

ป้องกันตัวหรือทำเกินกว่าเหตุ?

วิรัช หวังปิติพาณิชย์ ทนายความ เจ้าของเว็บไซต์ให้คำปรึกษาทางกฎหมาย www.tanaiwirat.com อธิบายให้ฟังว่า "การป้องกันตัว" ตามประมวลกฎหมายอาญามาตรา 68 คือ เพื่อป้องกันสิทธิของตน หรือของผู้อื่น ให้พ้นจากภยันตรายซึ่งเกิดจากการประทุษร้ายอันละเมิดต่อกฎหมาย และเป็นภยันตรายที่ใกล้จะถึง

"หมายความว่า กรณีมีโจรมาปล้นแล้วเข้ามาทำร้ายเรา ตรงนี้เราสามารถป้องกันตัวได้ แต่การป้องกันตัวนั้น ต้องเพื่อให้เขาหยุดการกระทำ ตัวอย่างเช่นโจรเข้ามาจะทำร้ายเรา เราอาจจะยิงขา หรือ ยิงแขน เพื่อให้หยุดการกระทำ ถ้าทำไปโดยสมควรแก่เหตุตรงนี้ก็ถือว่าเป็นการป้องกันโดยชอบ ไม่มีความผิด

แต่กรณีที่เข้าข่ายเป็นการกระทำที่เกินกว่าเหตุ เช่น คนร้ายได้ลักทรัพย์ไปแล้ว และอยู่ระหว่างหนีออกไป แทนที่จะยิงแขนขาโจรเพื่อให้หยุด แต่กลับไปยิงหมายเอาชีวิตของคนร้าย ตรงนี้ต้องถือเป็นเรื่องเกินกว่าเหตุ อย่างไรก็ตามเคยมีคำตัดสินของศาลฎีกาที่ 469/2500 คนร้ายเข้าไปลักทรัพย์ถึงใต้ถุนบ้าน ไม่ทราบว่าคนร้ายมีอาวุธอะไร ไม่จำเป็นต้องเสี่ยงว่าคนร้ายมีอาวุธร้ายแรงแค่ไหน  เจ้าของบ้านยิงปืนไปถูกคนร้ายตาย ศาลท่านตัดสินว่าเป็นการป้องกันโดยชอบด้วยกฎหมาย ก็ต้องดูเป็นกรณีไป"

คลิปขณะเกิดเหตุคนร้ายปล้นร้านเพชร ใน อ.หาดใหญ่ จ.สงขลา https://youtu.be/jtC2syWNV6U

ใช้ปืนอย่างมีสติ

ภายใต้ความเชื่อว่า หากเจ้าของบ้านอยากป้องกันตัว ให้ยิงขู่ขึ้นฟ้า หรือยิงแขน ยิงขาให้บาดเจ็บ ดีกว่ายิงใส่หลังหรือยิงใส่จุดสำคัญเพื่อมุ่งหวังเอาชีวิต

ทนายวิรัช มองว่า หลักการตามมาตรา 68 แห่งประมวลกฎหมายอาญามีจุดประสงค์ไว้ใช้ป้องกันภยันตรายที่เกิดจากการประทุษร้าย แต่ไม่ได้ความว่าอนุญาตให้ฆ่าคนโดยไม่มีความผิด กฎหมายต้องการใช้เพื่อป้องกันของบุคคลผู้สุจริต ดังนั้นการยิงขู่ หรือ ยิงขา ย่อมทำไปเพื่อป้องกัน แต่การยิงใส่หลังนั้นย่อมหมายถึง ต้องการเอาชีวิต ไม่สอดคล้องกับหลักการตามมาตรา 68

"ขณะเดียวกัน ถ้าบ้านไม่มีปืน แต่คว้ามีดมาสู้โจรแล้วแทงตาย หรือใช้ไม้กอล์ฟตีหัวตาย ถามว่าแบบนี้ผิดไหม เคยมีคำพิพากษาศาลฎีกาที่ 1372/2509 เรื่องมีอยู่ว่า คนตาย (คนร้าย) เห็นจำเลย จึงก้มลงหยิบมีดพร้าที่อยู่ใกล้ๆ ยาวประมาณ 12 นิ้ว แสดงว่าจะฆ่าจำเลยในทันทีที่หยิบมีดได้ ถือว่าเป็นภยันตรายที่ใกล้จึง จำเลยจึงใช้มีดฟันไป 1 ทีที่ซอกคอ กรณีนี้ศาลมองว่าเป็นการป้องกันโดยชอบด้วยกฎหมาย

คดีเจ้าของหอพักยิงโจรลักรถที่อยุธยา ยิงใส่หลังบาดเจ็บ โดยที่โจรไม่มีอาวุธ การป้องกันลักษณะโจรหนีไปแล้วการยิงลักษณะนี้อาจเป็นการป้องกันเกินกว่าเหตุ แต่ในบางคดีศาลอาจมองว่าเป็นการป้องกันที่พอสมควรได้ เพราะยิงเพียงนัดเดียว แต่อย่างไรก็ดีผู้ยิงก็อาจใช้ประโยชน์จากมาตรา 69 แห่งประมวลกฎหมายอาญาก็ได้"

เมื่อถามว่า ที่ผ่านมา เจ้าของบ้านที่ยิงโจรตายเคยมีใครติดคุกไหม ศาลจะเห็นใจไหม

"เคยมีฎีกาที่ 405/2490 เรื่องก็มีอยู่ว่า มีคนร้ายเข้ามาในไร่ในเวลากลางวัน ต้องการที่จะลักพืชผัก แต่เจ้าของกลับใช้ปืนยิงจนคนร้ายเสียชีวิต ซึ่งถือว่าเป็นการป้องกันแต่เกินกว่าเหตุ ซึ่งในลักษณะนี้ ประมวลกฎหมายอาญามาตรา 69 ได้วางหลักว่า ถ้าเป็นการกระทำเกินสมควรแก่เหตุ หรือเกินกว่าความจำเป็นนั้น อนุญาตให้ศาลลงโทษน้อยกว่าความผิดเพียงใดก็ได้ แต่ถ้าเป็นการกระทำนั้นเกิดขึ้นจากความตื่นเต้น ความตกใจ หรือความกลัว ศาลก็อาจจะไม่ลงโทษผู้กระทำนั้น"

นักกฎหมายชื่อดังรายนี้ แนะนำไปยังเจ้าของบ้าน การป้องกันต้องหมายถึงเป็นการป้องกัน ไม่ได้หมายถึงเอาชีวิต การกระทำต้องทำไปเพื่อป้องกันทรัพย์สินและสมควรแก่เหตุ ดังนั้นการใช้ปืนต้องใช้ความระมัดระวัง มีสติในการใช้

ฆ่าโจรไม่ติดคุก?

พล.ต.ต.อังกูร อาทรไผท อดีตนายตำรวจมือปราบชื่อดัง ผู้ถ่ายทอดประสบการณ์ผ่านพ็อกเกตบุ๊กชื่อ "รู้ไว้ไม่ตายโหง" และเว็บไซต์  http://www.angkul007.com/index_007.php เคยตอบคำถามที่ว่า "ฆ่าโจรไม่ติดคุก"http://www.angkul007.com/knowledge-article.php?id=48 ไว้อย่างดุเด็ดเผ็ดมัน ดังนี้

สำรวจทรัพย์สินมีค่า และจดจำตำหนิรูปพรรณ ทรัพย์สินบางอย่างมีหมายเลขกำกับอยู่ด้วย ต้องจำให้หมด เมื่อท่านจำได้แล้วต้องสามารถถ่ายทอดให้ผู้สืบสวนทราบและเข้าใจถูกต้องด้วย สิ่งที่ช่วยท่านได้เป็นอย่างดีก็คือ ท่านควรจะถ่ายรูปและจดบันทึกรายละเอียดไว้ ทรัพย์สินบางอย่างต้องทำตำหนิไว้เป็นพิเศษ สินค้ายี่ห้อเดียวกัน รุ่นและแบบเดียวกัน จะเหมือนกันหมด หมายเลขประจำเครื่องส่วนมากเป็นสติ๊กเกอร์ติดไว้ สามารถดึงออกได้ ท่านต้องทำตำหนิของท่านไว้อีก และจดจำไว้ด้วยว่า ทำตำหนิอะไร อยู่ตรงไหน สิ่งเหล่านี้ช่วยท่านได้เมื่อมีการพิสูจน์ในชั้นสอบสวนหรือในการพิจารณาชั้นศาล

ควรติดสัญญาณป้องกันขโมย เดี๋ยวนี้มีจำหน่ายมากมายหลายบริษัท ราคาไม่แพง มีทั้งการตรวจจับการเคลื่อนไหว การตรวจจับความร้อนชนิดเปิดปุ๊บดังปับ แบบหน่วงเวลา ถ้าจะให้สมบูรณ์ก็ติดโทรทัศน์วงจรปิดไว้ด้วย

ถ้ามีงบประมาณน้อย ไม่สามารถติดสัญญาณกันขโมยได้ ก็ติดเหล็กดัดเข้าไปก่อน จากการที่ผมเคยซักถามพวก “ตีนแมว”ที่ถูกจับ พวกมันบอกว่า ถ้าบ้านไหนติดเหล็กดัดก็จะผ่านเลยไป เลือกขึ้นบ้านที่ง่ายๆ แต่ถ้ามี “ใบสั่ง” (หมายถึง มีข้อมูลว่าที่บ้านนั้น ๆ มีของมีค่าที่ผู้ออก “ใบสั่ง”ต้องการ) ยังๆก็ต้องโดนแน่

อย่าให้คนที่ไม่ใช่ญาติหรือเพื่อนสนิทเข้าไปเห็นทรัพย์สินมีค่า หรือรู้รายละเอียดภายในบ้าน อาจถูกออก “ใบสั่ง” ได้ ผู้ที่มาให้บริการในบ้าน เช่น ช่างแอร์ ช่างกำจัดปลวก ช่างประปา ช่างซ่อมต่างๆ ท่านอย่าได้ไปเกรงใจคนงานพวกนี้ ถ่ายหรือจดบัตรประจำตัวประชาชน ที่อยู่ปัจจุบันที่ติดตามตัวได้ รวมทั้งโทรศัพท์ที่ติดต่อ

เด็กรับใช้ในบ้านต้องทำประวัติไว้โดยละเอียดทุกคน ให้ทราบถึงภูมิลำเนาเดิม ตลอดจนญาติพี่น้อง ผู้ใหญ่บ้านกำนัน สถานีตำรวจท้องที่

บ้านใครที่มีสุนัขเฝ้าบ้านก็อย่าได้ไว้ใจ 100 % ถ้าเป็นฝีมือโจรอาชีพ รับรองว่าโดนยาเบื่อตายเรียบ

เก็บปืนไว้ให้ห่างมือโจร ท่านมีอาวุธปืนหรือเปล่า ถ้าบ้านท่านไม่ได้ติดสัญญาณชนิดที่ใครบุกรุกจะมีเสียงเตือนที่ใกล้หูท่านก่อน ระวัง ท่านจะแถมปืนให้กับคนร้ายไปด้วย นั่นคือ โจรมันจะบุกเข้าไปห้องนอนท่านเสียก่อน คนที่มีปืนส่วนมากจะเอาอาวุธปืนซ่อนไว้ใต้หมอน โจรมันก็รู้ เพราะมันก็เป็นคนธรรมดา เวลาคนรู้สึกตัวว่ามีขโมยเข้าบ้าน สิ่งแรกจะหยิบอาวุธปืนใต้หมอน ระวัง โจรมันคอยท่าอยู่ที่หัวนอนท่าน พอท่านเอื้อมมือหยิบปืน มันก็จะซัดท่านก่อน ติดสัญญาณป้องกันดีที่สุด

วิธียิงโจรตายโดยไม่ผิดกฎหมาย กฎหมายให้สิทธิ์ท่านในเรื่อง ป้องกันสิทธิของตน หรือของผู้อื่นให้พ้นภยันตราย ซึ่งเกิดจากการประทุษร้ายอันละเมิดต่อกฎหมาย เป็นภัยอันตรายที่ใกล้ถึง ไม่สามารถหลีกเลี่ยงให้พ้นโดยวิธีอื่นใดได้ และเป็นการกระทำที่ไม่เกินกว่าเหตุ ถ้าครบองค์ประกอบ ชอบด้วยกฎหมาย ยิงมันเลยครับ ท่านไม่มีความผิด

คำว่า “ชอบด้วยกฎหมาย” คือ ท่านเป็นฝ่ายถูกหรือชอบธรรม ท่านเป็นเจ้าของบ้าน ส่วนคนร้ายเป็นฝ่ายละเมิดกฎหมาย บุกรุกเข้าบ้านท่านในยามวิกาล ( ไม่ใช่โกรธใครแล้วไปอุ้มเขาเข้ามานะ อันนี้ไม่ได้) ถ้าเป็นเวลากลางวันต้องให้รอบคอบหน่อย เดี๋ยวจะกลายเป็นยิงเอาคนกำจัดปลวกเข้า จะติดคุกเอา ทั้งนี้ดูที่เจตนา เจตนามันอยู่ในใจ มันก็ต้องดูที่การกระทำ กรรมเป็นเครื่องชี้เจตนา ถ้าเข้ามายามวิกาล เจ้าของบ้านเขาหลับนอนหมดแล้วยังเข้ามาทำไม หรือประตูบ้านก็มีดันงัดแงะเข้ามาทางหน้าต่าง อย่างนี้ถ้าไม่ประสงค์ต่อชีวิตก็ต้องเข้ามาเอาทรัพย์แน่ ยิงเลย

แต่มีข้อระมัดระวังอีกนิดคือ ต้อง “สมควรแก่เหตุ”ด้วย ข้อนี้ไม่ยาก ดูว่าคนร้ายมีอาวุธหรือเปล่า อาวุธต้องให้มันสูสีกันด้วย ไม่ใช่คนร้ายมีแต่มือเปล่าๆดันไปยิงเข้าให้ มันไม่ได้ คนร้ายมีแต่มือเราใช้ไม้หน้าสามพอสูสี ข้อนี้ไม่ต้องลำบากใจ หาอาวุธมีดปลายแหลมขนาดใบมีดยาวสักคืบยัดใส่มือให้ก็ยังไหว มีดกับปืนถือว่าสูสี

อีกข้อหนึ่งที่สำคัญคือ ต้องเป็นภัยอันตรายที่ใกล้ถึงและไม่สามารถหลีกเลี่ยงได้โดยวิธีอื่นใด อย่างเช่นคนร้ายเข้าไปในห้องนอน ถืออาวุธมีดปลายแหลม ใบมีดยาวเกือบศอกโดดเขาแทงท่าน ท่านยืนอยู่ในระยะห่างประมาณวาเศษ ถ้าปล่อยให้มันแทงท่านตายแน่ จะโดดหนีก็ไม่พ้นแน่ ท่านไวกว่าหยิบอาวุธปืนยิงใส่แสกหน้าโจรตาย อย่างนี้ท่านไม่ผิด เข้าหลักเกณฑ์ป้องกันตัวโดยชอบ