บุคคลัภย์ ต้นแบบธนาคารไทย

โดย...ส.สต

ภาพเก่าที่นำเสนอวันนี้ ไม่ทราบชื่อบุคคล แต่คาดว่าจะเป็นผู้บริหารชุดแรกของบุคคลัภย์ ก่อนที่จะเป็นธนาคารแห่งแรกของไทย คือ ไทยพาณิชย์ ซึ่งธนาคารได้พิมพ์เผยแพร่ในโอกาสเปิดแคมเปญ The First is Endless โดยนำภาพถ่ายที่สะท้อนเรื่องราวภาพความประทับใจครั้งแรกในแต่ละช่วงเวลาสำคัญของชีวิตคนเรา นำไปติดตั้งที่สะพานเทียบเครื่องบินและในอาคารผู้โดยสาร ณ ท่าอากาศยานสุวรรณภูมิ รวม 35 ภาพ ใน 400 จุด เมื่อวันที่ 1 มี.ค. 2555

ข้อมูลของธนาคารใน พ.ศ. 2449-2475 ระบุว่า ประวัติศาสตร์หน้าแรกของธนาคารไทยพาณิชย์ นับเป็นสถาบันการเงินแห่งแรกของชาวสยามนั้น เริ่มต้นขึ้นในนาม “บุคคลัภย์” (Book Club) โดยพระเจ้าน้องยาเธอกรมหมื่นมหิศรราชหฤทัย ขณะนั้นทรงดำรงตำแหน่งเสนาบดี กระทรวงพระคลังมหาสมบัติ ในพระบาทสมเด็จพระจุลจอม เกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงตั้งพระทัยอย่างแน่วแน่ที่จะให้มีสถาบันการเงินของสยามเป็นฐานรองรับการเติบโตทางด้านเศรษฐกิจการเงินของประเทศ จากการที่โลกตะวันตกได้ขยายเส้นทางการค้าทางทะเลมาสู่ดินแดนสยามเป็นอย่างมากในยุคนั้น ในขั้นแรกจึงทรงริเริ่มดำเนินกิจการธนาคารพาณิชย์เป็นการทดลองในนาม “บุคคลัภย์” (Book Club)

ต่อมากิจการทดลองประสบความสำเร็จเป็นอย่างดี พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว จึงทรงมีพระบรมราชานุญาตให้ตั้งเป็นธนาคาร ในนาม “บริษัทแบงก์สยามกัมมาจล ทุนจำกัด” (Siam Commercial Bank, Limited) เมื่อวันที่ 30 ม.ค. 2449 ประกอบธุรกิจธนาคารพาณิชย์อย่างเป็นทางการ นับตั้งแต่นั้นมา และได้กลายมาเป็น “ต้นแบบธนาคารไทย” โดยริเริ่มนำระบบและแนวคิดของการให้บริการรับฝากเงินออมทรัพย์และบริการบัญชี กระแสรายวัน (Current Account) ถอนเงิน โดยใช้เช็คมาให้บริการแก่ประชาชน พร้อมทั้งจัดตั้งสาขาขึ้นทั้งในกรุงเทพฯ และภูมิภาคต่างๆ นอกจากนี้ธนาคารยังมีส่วนร่วมในการ
ก่อกำเนิดและวางรากฐานสหกรณ์การเกษตรของประเทศด้วย

ข้อมูลจาก Wikipedia ว่าเมื่อกิจการธนาคารขยายตัว จึงขยับขยายที่ตั้งของธนาคาร จากบ้านหม้อไปอยู่ที่อาคารหลังใหม่ที่ตลาดน้อย

อาคารหลังใหม่นี้ เป็นอาคารสถาปัตยกรรมแบบตะวันตก ออกแบบโดย Anibale Rigotti และ Mario Tamagno ชาวอิตาเลียน โดยใช้ทุนสร้างราว 3 แสนบาท จนเสร็จสมบูรณ์ตั้งอยู่ติดแม่น้ำเจ้าพระยา ใกล้แหล่งค้าขายใหญ่ๆ อย่างเยาวราชและสำเพ็ง ที่มีคนไทยและจีนอาศัยอยู่บริเวณนั้นเป็นจำนวนมาก

ปัจจุบันอาคารนี้เป็นที่ตั้งธนาคารไทยพาณิชย์ สาขาตลาดน้อย

ส่วนชื่อธนาคาร คือ พ.ศ. 2482 เปลี่ยนชื่อภาษาไทย จากแบงก์สยามกัมมาจล เป็นธนาคารไทยพาณิชย์ และเปลี่ยนชื่อภาษาอังกฤษจาก The Siam Commercial Bank, Limited เป็น The Thai Commercial Bank, Limited และ พ.ศ. 2489 เปลี่ยนชื่อภาษาอังกฤษ กลับมาเป็น The Siam Commercial Bank, Limited

พ.ศ. 2516 เริ่มรับพนักงานสตรีเข้าปฏิบัติงานเป็นครั้งแรก พ.ศ. 2525 เริ่มให้บริการฝากและถอนต่างสาขากับบัญชีเงินฝากครบทุกประเภท เป็นแห่งแรกในประเทศไทย

พ.ศ. 2526 เริ่มให้บริการเงินด่วน ATM เป็นครั้งแรก และแห่งแรกในประเทศไทย

พ.ศ. 2536 เข้าจดทะเบียนเป็นบริษัทมหาชนในตลาดหลัก ทรัพย์แห่งประเทศไทย  พ.ศ. 2539 ย้ายที่ทำการสำนักงานใหญ่ จากถนนชิดลม ไปยังอาคารเอสซีบี ปาร์ค พลาซ่า บนถนนรัชดาภิเษก กรุงเทพมหานคร พ.ศ. 2541-2542 “ก้าวกล้าฝ่ามรสุม” ได้สำเร็จ สืบเนื่องจากวิกฤตทางการเงินในเอเชีย เมื่อ พ.ศ. 2540

พ.ศ. 2549  มีปริมาณสินทรัพย์เป็นอันดับที่สาม มูลค่าเกินหนึ่งล้านล้านบาท โดยมีมูลค่าตลาดรวมเพิ่มสูงขึ้นเป็นอันดับหนึ่ง ตลอดจนมีจำนวนสาขาและเครื่องเอทีเอ็มทั่วประเทศมากที่สุดในประเทศไทย

พ.ศ. 2553 ปรับปรุงอัตลักษณ์และตราของธนาคารให้มีความเรียบง่ายและทันสมัยมากขึ้น และเปิดดำเนินกิจการจนครบหนึ่งพันสาขา โดยสาขาที่ 1,000 ตั้งอยู่ที่ศูนย์การค้าพาราไดซ์ พาร์ค พ.ศ. 2555-โอนบรรดากิจการทั้งหมดของบริษัทเงินทุน สินอุตสาหกรรม ไปเป็นส่วนหนึ่งของธนาคาร

บุคคลัภย์ ต้นแบบธนาคารไทย ที่กลายเป็นเส้นเลือดใหญ่ทางเศรษฐกิจไทยในปัจจุบัน