ชีวิตอมตะในร่างอวตาร

30 ปีจากนี้ไป มนุษย์มีโอกาสจะเป็นอมตะ นี่คือเป้าหมายของโครงการ “2045 อินิชิเอทีฟ” (2045 Initiative) ซึ่งตั้งเป้าว่าจะช่วยให้มนุษย์สามารถทิ้งร่างกายเดิม และย้ายจิตไปยังที่ใหม่ด้วยกระบวนการ 4 ขั้นตอน

หากคุณมีชีวิตอยู่ไปจนถึงปี 2045 (ปี 2588) คุณอาจจะมีชีวิตที่เป็นอมตะก็เป็นได้ เพราะขณะนี้นักวิทยาศาสตร์และวิศวกรหลายคนกำลังขะมักเขม้นกับการพัฒนาเทคโนโลยีที่ช่วยให้มนุษย์สามารถย้ายจิตไปยังที่ใหม่ได้ โดยจะใช้เวลาประมาณ 30 ปี ที่อยู่ใหม่ของจิตนี้คือ กายเทียมที่จะไม่แก่ชราไปตามวัย และไม่มีโรคภัยเบียดเบียน มนุษย์เราจึงอาจจะเป็นอมตะได้จริงๆ

เรื่องนี้อาจฟังดูเหมือนหนังแนววิทยาศาสตร์ และในปัจจุบันการทำให้มนุษย์เป็นอมตะก็ยังเป็นเรื่องของจินตนาการมากกว่าความเป็นจริง แต่ผู้ที่สนับสนุนความคิดนี้ก็ย้ำว่า ระยะเวลา 30 ปีในวงการวิทยาศาสตร์นั้นถือว่านานมากทีเดียว 30 ปีจากนี้ไปพัฒนาการด้านสารสนเทศ วิทยาศาสตร์การแพทย์ วิทยาการหุ่นยนต์ และเทคโนโลยีชีวภาพจะรุดหน้าไปมาก จนไม่มีใครกังขาอีกต่อไปว่ามนุษย์เป็นอมตะได้จริงหรือไม่ จะเหลือคำถามเพียงข้อเดียวคือ คุณเลือกที่จะอยู่เป็นอมตะหรือไม่เท่านั้น

คำทำนายกลายเป็นจริง

โครงการ 2045 อินิชิเอทีฟ ริเริ่มขึ้นโดย ดมีตริย์ อิตสโกฟ (Dmitry Itskov) มหาเศรษฐีชาวรัสเซีย ผู้มีทรัพย์สินนับพันล้านเหรียญสหรัฐ และมีนักวิทยาศาสตร์ของรัสเซียในสาขาวิชาการหุ่นยนต์และการวิจัยสมองร่วมสนับสนุนเป้าหมายสูงสุดของโครงการนี้ คือการพัฒนาเทคโนโลยีที่จะช่วยให้สามารถย้ายสมองและจิตของมนุษย์จากร่างเดิมไปยัง “อวตาร” ได้ภายใน 30 ปีข้างหน้า เมื่อทำสำเร็จ มนุษย์ไม่จำเป็นต้องพึ่งร่างกายอีกต่อไป และจะมีชีวิตเป็นอมตะชั่วนิรันดร์

ผู้ที่เป็นแรงบันดาลใจของดมีตริย์ อิตสโกฟ คือนักประดิษฐ์ชาวอเมริกันวัย 67 ปี ชื่อ เรย์ เคิร์ซไวล์ (Ray Kurzweil) ซึ่งตั้งตนเป็นนักอนาคตวิทยา เคิร์ซไวล์ผู้นี้เป็นผู้อำนวยการฝ่ายวิศวกรรมของกูเกิล และเป็นนักประดิษฐ์เจ้าของผลงานสแกนเนอร์ขนาดเล็ก และโปรแกรมที่เข้าใจข้อความดิจิทัล ในทศวรรษ 1980 เคิร์ซไวล์พยากรณ์ว่าต่อไปจะมีอินเทอร์เน็ตให้ทุกคนใช้ ซึ่งเป็นการทำนายล่วงหน้าก่อนเกิดขึ้นจริงหลายปี และในปี 1990 เขาก็ทำนายว่า คอมพิวเตอร์จะเล่นหมากรุกชนะคนในปี 1998 ต่อมาปรากฏว่า คอมพิวเตอร์ชนะคนจริงๆ และเร็วกว่าที่เคิร์ซไวล์ทำนายไว้อีกด้วย โดยคอมพิวเตอร์ดีพบลู (Deep Blue) ของไอบีเอ็ม สามารถโค่นแกร์รีย์ คาสปารอฟ แชมป์หมากรุกโลกได้ในปี 1997

เรย์ เคิร์ซไวล์ เป็นหมอดูอนาคตที่แม่นมากคนหนึ่ง หนึ่งในคำทำนายที่เข้าขั้น “สุดโต่ง” ของเขาเป็นเรื่องเกี่ยวกับเอกภาวะทางเทคโนโลยี (technological singularity) ซึ่งหมายถึง จุดที่ปัญญาประดิษฐ์มีความฉลาดล้ำกว่าสมองมนุษย์ คำว่า เอกภาวะ เป็นคำยืมจากสาขาฟิสิกส์ โดย “เอกภาวะ” ในทฤษฎีสัมพัทธภาพทั่วไป หมายถึงจุดในหลุมดำที่แม้แต่แสงก็ไม่สามารถหลุดรอดออกมาได้ เมื่อเอกภาวะทางเทคโนโลยีเกิดขึ้น นักวิทยาศาสตร์จะสามารถทำสำเนาดิจิทัลของสมองและจิตมนุษย์ เพื่อทำหน้าที่แทนสมองจริงในสิ่งแทนตัว หรือ “อวตาร” ของคนผู้นั้น เมื่อถึงวันนั้นมนุษย์สามารถสละกายเนื้อของตัวเอง มุ่งสู่ชีวิตใหม่ในแบบดิจิทัลที่ไม่มีวันสิ้นสุด ร่างกายไม่ใช่สิ่งจำเป็นอีกต่อไป และโรคที่ไม่มีทางรักษาในปัจจุบันก็ไม่ใช่เรื่องสำคัญอีกแล้ว

เรย์ เคิร์ซไวล์ บอกว่า เอกภาวะจะเป็นจริงในราวปี 2045 คำทำนายของเขาไม่ใช่การเดามั่วๆ แต่เป็นการพิจารณาสรุปจากพัฒนาการในปัจจุบัน การคำนวณของเคิร์ซไวล์มีที่มาจากปรากฏการณ์ที่เขาเรียกว่า “กฎของผลตอบแทนในอัตราเร่ง” (Law of Accelerating Returns) นั่นคือพัฒนาการทางเทคโนโลยีมีลักษณะเป็นเส้นโค้งแบบยกกำลัง คำทำนายของเคิร์ซไวล์เป็นจริงในอุตสาหกรรมคอมพิวเตอร์ ซึ่งมีการผลิตหน่วยประมวลผลกำลังแรงเป็น 2 เท่าทุกๆ 18 เดือน และเขาก็บอกว่าจะเป็นเช่นนี้ต่อไปตลอด 30 ปีข้างหน้า

ควบคุมหุ่นยนต์ด้วยความคิด

มนุษย์ใช้ความคิดเป็นรีโมทสั่งการหุ่นยนต์ได้สำเร็จเป็นครั้งแรกเมื่อปี 2012 บุคคลผู้นั้นคือ ทิโรช ชาปิรา (Tirosh Shapira) นักศึกษามหาวิทยาลัยชาวอิสราเอล ซึ่งใช้เครื่องสแกนสมองช่วยในการสั่งการหุ่นยนต์ฮิวแมนนอยด์ขนาดเล็กที่สถาบันเทคโนโลยีเบซีเย (Beziers Technology Institute) ในประเทศฝรั่งเศส ซึ่งอยู่ห่างออกไปถึง 2,000 กิโลเมตร

ขณะที่ชาปิราคิดถึงการเคลื่อนไหวของหุ่นยนต์ เครื่องสแกนก็วัดการทำงานของสมองของเขา แล้วเปลี่ยนคลื่นสมองให้เป็นสัญญาณดิจิทัลสั่งการผ่านอินเทอร์เน็ตไปยังหุ่นยนต์ที่ประเทศฝรั่งเศส กว่าหุ่นยนต์จะทำหน้าที่เป็นอวตารของมนุษย์ได้ นักวิทยาศาสตร์ยังต้องพัฒนาเทคโนโลยีให้สามารถเชื่อมต่อสมองกับหุ่นยนต์โดยไม่ต้องอาศัยสายและสแกนเนอร์