วัดประจำรัชกาลที่ 4

โดย...ส.สต

ผู้เขียนเล่าเรื่องต่างๆ ที่เกี่ยวเนื่องในงาน 150 ปี วัดราชประดิษฐสถิตมหาสีมาราม ราชวรวิหาร มาแล้ว 2 ตอน เป็นเรื่องที่เกิดและมีอยู่ภายในวัด แต่ถ้าจะบอกถึงภาพโดยรวมของวัด ว่าในอดีตวัดนี้มีภาพอย่างไร เล่าอย่างไรก็สู้ภาพถ่าย 1 ภาพไม่ได้ เพราะ 1 ภาพมีค่ามากกว่าการอธิบาย 1,000 คำ

ภาพเก่าที่ผมนำมาตีพิมพ์เป็นภาพถ่ายทางอากาศของวัดราชประดิษฐฯ ในอดีต ที่ทางวัดนำมาตีพิมพ์ ในหนังสือคู่มือฉลองวัด 150 ปี วันที่ 7-14 มิ.ย. 2558 ทำให้เห็นการวางผังของวัดโดยรวมได้ชัดเจน

ตามภาพนี้บริเวณกุฏิที่พักสงฆ์อยู่ด้านหน้าเรียกว่าเป็นเขตสังฆาวาส ถัดไปเป็นเขตพุทธาวาส ประกอบด้วยพระอุโบสถ ปาสาณเจดีย์ เจดีย์ทรงขอม ปราสาทพระไตรปิฎก ปราสาทพระบรมรูป และริมสุดคือพระที่นั่งทรงธรรม หรือการเปรียญ พ้นจากเขตนี้ลึกไปเป็นสวนสราญรมย์ แต่ปัจจุบันคือทำเนียบองคมนตรี

ถัดจากนั้นเป็นลานดิน และถนนมหาไชย กำแพงและพระบรมมหาราชวัง

ส่วนประวัติความเป็นมาของวัด นอกจากที่พิมพ์ไปก่อนหน้านี้แล้ว มีข้อมูลเพิ่มเติมจากเว็บไซต์ว่า วัดนี้เป็นอารามหลวงชั้นเอกที่พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 4  ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้สร้างขึ้นเป็นพระอารามหลวงของพระมหากษัตริย์ ตามโบราณราชประเพณี ในราชธานีจะต้องมีวัดสำคัญประจำ 3 วัด คือ วัดมหาธาตุ วัดราชบูรณะ และวัดราชประดิษฐาน เช่น ที่สุโขทัย สวรรคโลก พิษณุโลก และพระนครศรีอยุธยา

แต่ในสมัยรัตนโกสินทร์ สมเด็จพระบวรราชเจ้ามหาสุรสิงหนาท กรมพระราชวังบวรสถานมงคลในรัชกาลที่ 1 โปรดเกล้าฯ ให้สถาปนาวัดสลัก เป็นวัดนิพพานาราม และเปลี่ยนเป็นวัดพระศรีสรรเพชญ์ แต่ต่อมามีพระราชดำริว่า ในกรุงเทพฯ ยังไม่มีวัดมหาธาตุ จึงเปลี่ยนชื่อวัดพระศรีสรรเพชญ์เป็นวัดมหาธาตุ

พระสัมพันธวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมหลวงเทพหริรักษ์ พระโอรสในสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระศรีสุดารักษ์ พระพี่นางเธอในรัชกาลที่ 1 ทรงบูรณะวัดเลียบ ต่อมาได้นามว่า วัดราชบูรณะ

ยังคงขาดแต่วัดราชประดิษฐฯ เท่านั้น จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้สร้างขึ้นเป็นพระอารามหลวงของพระมหากษัตริย์ ตามโบราณราชประเพณี และทรงรับเข้าอยู่ในพระบรมราชูปถัมภ์ของพระมหากษัตริย์ทุกพระองค์สืบมาจนถึงปัจจุบันนี้ นับได้ว่า วัดราชประดิษฐฯ เป็นพระอารามหลวงที่สำคัญยิ่งพระอารามหนึ่งในพระบรมราชจักรีวงศ์ และเป็นวัดประจำรัชกาลที่ 4

ปัจจุบันพระธรรมไตรโลกาจารย์ (ดร.พระมหาพูนศักดิ์ วรภทฺทโก ป.ธ.8 Ph.D.) เป็นเจ้าอาวาส