150 ปี วัดราชประดิษฐสถิตมหาสีมาราม (1)
วัดราชประดิษฐสถิตมหาสีมาราม เป็นพระอารามหลวงชั้นเอก ชนิด ราชวรวิหาร พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว โปรดเกล้าฯ
โดย...ส.สต
วัดราชประดิษฐสถิตมหาสีมาราม เป็นพระอารามหลวงชั้นเอก ชนิด ราชวรวิหาร พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว โปรดเกล้าฯ ให้สถาปนาขึ้นเมื่อพุทธศักราช 2407 ทรงใช้พระราชทรัพย์ส่วนพระองค์ในการจัดซื้อที่ดินแล้วโปรดเกล้าฯ ให้พระยาราชสงคราม (ทองสุก) เป็นแม่กองดำเนินการก่อสร้าง เมื่อวันศุกร์ เดือน 12 แรม 12 ค่ำ ปีชวด จุลศักราช 1226 ตรงกับวันที่ 26 พ.ย. 2407 และผูกมหาสีมาเมื่อพุทธศักราช 2408
ในการสร้างพระอารามแห่งนี้ พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงวางแผนการก่อสร้างและทรงกำหนดแบบศิลปกรรมในวัดด้วยพระองค์เอง ดังที่พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวได้ทรงพระราชนิพนธ์เกี่ยวกับสิ่งก่อสร้างในวัดราชประดิษฐ ไว้ว่า “การที่ปลูกสร้างทุกสิ่งทุกอย่างทรงกะเองทั้งนั้น เสด็จทอดพระเนตรการเสมอทุกวันไม่ได้ขาด จนการก่อสร้างล่วงไปได้เป็นอันมาก ยังอยู่แต่การช่าง ถึงดังนั้นก็ได้ทรงกะแล้วทุกอย่าง...”
วัดราชประดิษฐ หมายถึง วัดที่พระเจ้าแผ่นดินทรงสร้างและมีสร้อยนามต่อท้ายว่า สถิตมหาสีมาราม ที่หมายถึง พระอารามอันเป็นที่สถิตของมหาสีมา อันแสดงความพิเศษของวัด คือ มีสีมาที่กำหนดผูกรอบทั้งวัด ครอบคลุมทั้งเขตพุทธาวาสและสังฆาวาสจนเกือบทั่วทั้งพระอารามแทนวิสุงคามสีมาที่ล้อมรอบเฉพาะพระอุโบสถ ด้วยเหตุผลนี้ พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวจึงได้พระราชทานนามวัดแห่งนี้ว่า วัดราชประดิษฐสถิตมหาสีมาราม
วัดราชประดิษฐสถิตมหาสีมาราม นอกจากจะเป็นพระอารามประจำรัชกาลพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวแล้ว ยังเป็นพระอารามที่มีความสำคัญทางประวัติศาสตร์และทรงคุณค่าทางศิลปกรรมอย่างยิ่งแห่งหนึ่งในกรุงรัตนโกสินทร์ด้วย
ในวันฉลอง 150 ปี วันที่ 7-14 มิ.ย. 2558 ทางวัดจัดนิทรรศการที่ลานด้านหน้าพระราชวังสราญรมย์ โดยได้รับความร่วมมือจากสถาบัน การศึกษา ชุมชน และตลาดน้ำ นำผลงานและผลิตภัณฑ์มาตั้งแสดงและจำหน่าย ในขณะที่กองทัพจัดวงดุริยางค์มาแสดง
ในขณะที่ทางวัดได้จัดนิทรรศการแสดงความเป็นมาของวัด พร้อมทั้งภาพถ่ายโบราณมาจัดแแสดงในบริเวณดังกล่าว ซึ่งได้รับความสนใจจากประชาชนพอสมควร
ทางเดินเข้าวัดที่กระหนาบด้วยทำเนียบองคมนตรี พระราชวังสราญรมย์ และกรมแผนที่ทหารนั้น ทางวัดจัดนิทรรศการประเพณี 12 เดือน ซึ่งเป็นภาพเขียนที่ทรงคุณค่าในพระอุโบสถทั้ง 12 เดือน ถึงวันนี้ยังไปชมได้ มีคำอธิบายให้เข้าใจได้ดีเยี่ยม ที่กำแพงกรมแผนที่ทหาร ที่อยู่ด้านหน้าพระอุโบสถ
เมื่อเข้าไปในพระอุโบสถ พระครูวินัยธรอารยพงศ์ (พระครูต้น) ผู้ช่วยเจ้าอาวาสวัดราชประดิษฐสถิตมหาสีมาราม ในฐานะหัวหน้าสำนักงานโครงการบูรณปฏิสังขรณ์วัดราชประดิษฐ ได้เมตตาพานมัสการและชมตามจุดต่างๆ ที่สำคัญที่มีมาแต่แรกสร้างวัด
ที่สร้างความประหลาดมหัศจรรย์ ให้แก่ผู้เขียน เมื่อสักการะ “พระพุทธ” ณ พระอุโบสถ เพราะมีพระพุทธรูปที่งามเป็นเลิศระดับผลงานชิ้นเอกแห่งพุทธศิลป์สยามถูกจำลองมาไว้ที่นี้ทั้งหมด
1.พระพุทธสิหิงคปฏิมากร พระประธานภายในพระอุโบสถ ซึ่งพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงจำลองมาจากพระพุทธสิหิงค์ที่ประดิษฐานในพระที่นั่งพุทไธสวรรย์ พระราชวังบวรสถานมงคล (วังหน้า)
ภายในฐานพระพุทธรูปเป็นที่บรรจุพระบรมอัฐิพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ด้านหน้าพระประธานประดิษฐานพระพุทธสิหิงคปฏิมากรน้อยที่พระชนนีของสมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ(สา ปุสฺสเทโว) สมเด็จพระสังฆราชสร้างขึ้นถวาย
2.ด้านหน้าบุษบกเหนือรัตนบัลลังก์ประดิษฐานพระนิรันตราย (จำลอง)
3.ด้านหลังบุษบกพระประธานมีบุษบกน้อยเรียงกัน 3 ห้อง ภายในประดิษฐานพระพุทธรูปองค์เล็ก 3 องค์ ที่จำลองมาจากพระพุทธรูปสำคัญ เรียงลำดับจากทางด้านขวาของพระประธาน คือ พระพุทธชินราช พระพุทธชินสีห์ และพระศรีศาสดา
ทั้งหมดนี้เป็นพระพุทธรูปที่พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้หล่อจำลองขึ้นและเป็นพระพุทธรูปหมวดพระพุทธชินราชที่ได้รับการจำลองครบถ้วนทั้ง 3 องค์เป็นรุ่นแรกด้วย
พระครูวินัยธรอารยพงศ์ ยังเล่าความอัศจรรย์ของพระอุโบสถ ว่านอกจากประดับด้วยหินอ่อนแล้ว นกพิราบไม่เกาะ นกกระจอกไม่ทำรัง ที่ซุ้มประตูและหน้าบันพระอุโบสถ เพราะเป็นการออกแบบให้การก่อสร้างละเอียดประณีต จนนกไม่สามารถเกาะได้ ซึ่งศิลปะแบบนี้มีที่วัดปทุมวนาราม ย่านสยามสแควร์ อีก 1 วัด
(โปรดติดตามตอนที่ 2)