เหม เวชกร ศิษย์คาร์โล ริโกลี

โดย...ส.สต

นักอ่านนิยายของสำนักพิมพ์เพลินจิตต์ ที่มีสำนักพิมพ์หลังสุดอยู่ใกล้ 4 แยกหลานหลวง ช่วงหลัง พ.ศ. 2500 ต้องประทับใจกับภาพปกนิยายต่างๆ ที่สำนักพิมพ์แห่งนี้ผลิตออกมา เพราะเป็นภาพลายวิจิตรแสดงความเป็นไทย ทั้งภาพพระเอก นางเอกและบรรยากาศไทยๆ ทั้งหมดเป็นฝีมือ เหม เวชกร

ผลงานที่สร้างชื่อให้คนทั่วประเทศรู้จัก เหม เวชกร คือภาพพระพุทธประวัติ ภาพชุดพระเวสสันดรชาดก ที่สำนักพิมพ์ ส.ธรรมภักดิี จัดพิมพ์ 4 สี ขนาดโปสเตอร์ สวยงามนัก วัดและสำนักสงฆ์ซื้อใส่กรอบติดที่ศาลาวัดและหอสวดมนต์ให้พุทธศาสนิก ชนและภิกษุสงฆ์ได้ทัศนศึกษาและบุูชาเป็นที่ฮือฮา ช่วง พ.ศ. 2500 ซึ่งชาวพุทธฉลอง 25 ศตวรรษ หรือพุทธชยันตี

 เหม เวชกร ได้ถวายลิขสิทธิ์ภาพเกี่ยวกับพระพุทธประวัติ แก่วัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม และทางวัดนำภาพทั้งนั้นมาตีพิมพ์รวมเล่มแบ่งออกเป็น 4 ชุด ชุดละเรื่อง (1.ปฐมสมโพธิ 2.เวสสันดร 3.คาถาพาหุง และ 4.พระมาลัย) เนื่องในงานออกเมรุพระธรรมปัญญาบดี อดีตเจ้าอาวาสวัดพระเชตุพนฯ เมื่อวันที่ 10 พ.ค. 2558 เหม เวชกร จิตรกรที่มีชื่อเสียงของไทย เกิดเมื่อวันที่ 17 ม.ค. 2446 ที่กรุงเทพฯ ในตระกูลขุนนางเก่า

บิดาคือ หุ่น ทินกร ณ อยุธยา และมารดา ม.ล.สำริด พึ่งบุญณ อยุธยา หลังจากที่บิดามารดาแยกทางกัน เขาไปอยู่กับลุงคือ ม.ร.ว.แดง ทินกร ผู้ดูแลช่างอิตาเลียนที่มาก่อสร้างพระที่นั่งอนันตสมาคม เหมจึงพลอยได้ใกล้ชิดกับช่างชุดนี้ด้วย โดยเฉพาะ คาร์โล ริโกลี (Carlo Rigoli) หนึ่งในคณะจิตรกรผู้เขียนภาพพระราชประวัติบุรพกษัตริย์ ซึ่งได้กลายเป็นครูศิลปะคนแรกของเหม

หลังจากนั้นชีวิตก็ผกผันไปเป็นช่างเครื่องเรือโยง และช่างเครื่องในงานสร้างเขื่อนพระราม 6 ก่อนจะกลับเข้ากรุงเทพฯ เมื่ออายุราว 20 ปี มาเป็นช่างเขียนในกรมตำราทหารบก

ต่อมาเขาร่วมกับเพื่อนตั้งสำนักพิมพ์เพลินจิตต์ พิมพ์หนังสือนิยายเล่มละ 10 สตางค์ ปรากฏว่าขายดีมาก ด้วยมีภาพปกสีสันสวยงามฝีมือเหม เวชกร เล่มต่อมาก็ขายดีจนบางเล่มถึงกับพิมพ์ซ้ำเป็นหมื่นฉบับ เหมเริ่มมีชื่อเสียงในฐานะนักวาดภาพปก ผลงานของเขาตีพิมพ์แพร่หลายไปทั่ว และได้รับความนิยมชมชอบอย่างกว้างขวาง ราวปี 2478 เขาออกมาตั้งสำนักพิมพ์ของ ตัวเอง ชื่อ “คณะเหม” มีนักเขียนคนสำคัญ เช่น ไม้ เมืองเดิม (ผู้ประพันธ์ เรื่องแผลเก่า) ตลอดระยะเวลากว่า 40 ปี ของชีวิต ช่างเขียน เหมผลิตผลงานหลายหมื่นชิ้นมีตั้งแต่ภาพปก ภาพประกอบ นิยายภาพ หนังสืออ่านเล่น หนังสือเรียน ไปจนถึงรูปพระพุทธประวัติ ที่พิมพ์ให้เช่าใส่กรอบติดตามวัด ในสายตาของ “ศิลปิน” เขาเป็นได้เพียงช่างเขียน “งานตลาด” แต่สำหรับสาธารณชนแล้ว เขาคือผู้กำหัวใจของ “ความงามอย่างไทย” ไว้ได้อย่างเหนียวแน่น

พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว โปรดฝีมือการวาดภาพของเขา เคยพระราชทานพระราชวโรกาสให้ครูเหมเข้าเฝ้าเป็นการส่วนพระองค์หลายครั้ง ทั้งยังทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้รับเขาไว้เป็นจิตรกรในพระบรมราชานุเคราะห์ด้วย เหมยังคงทำงานหนักจนกระทั่งสิ้นชีวิต สามทศวรรษหลังมรณกรรมของเหม ภาพประกอบเล็กๆ ที่เคยทำเงินให้เขาได้แค่ไม่กี่ร้อยบาทถูกประมูลในราคาเหยียบแสนและได้รับการยกย่อง ขึ้นทำเนียบศิลปินชั้นครูของไทยเหม เวชกร ถึงแก่อสัญกรรม เมื่อวันที่ 17 เม.ย. 2512