ฟังอภิธรรมทำไม

วันก่อนได้ไปฟังสวดพระอภิธรรมคุณแม่มิตรสหายรุ่นพี่ ที่วัดตูม กรุงเก่า เผอิญว่าคืนนั้นมีเจ้าภาพหลายฝ่าย จึงมีพระคุณเจ้ามาสวด 2 ยก ยกแรกสวดพระสัปดปกรณ์ (อภิธรรม 7 คัมภีร์) ยกสองสวดพระสหัสนัย เฉพาะพระสหัสนัยหาฟังยากมากแล้ว คืนนั้นเจ้าภาพจัดพระคุณเจ้า วัดสนามไชย สวดเป็นทำนองสรภัญญะไพเราะมาก ฟังสวดจนไม่รู้สึกเมื่อยหรือเบื่อ

แต่ก็เป็นธรรมดาของงานสวดพระอภิธรรมที่คนส่วนใหญ่มักไม่ค่อยตั้งใจฟังกัน ทั้งๆ ที่ได้ฟังของดีแท้ๆ

น้อยคนจะทราบว่าพระอภิธรรมเป็นยอดของธรรม การฟังพระอภิธรรมมีอานิสงส์มหาศาล ไม่ว่าจะฟังรู้เรื่องก็ดี ไม่รู้เรื่องก็ดี เพราะอภิธรรมเป็นแก่นธรรมของศาสนาพุทธ มีความลึกซึ้งโอฬาริกมาก พระพุทธองค์ยามระลึกถึงพุทธมารดาที่ล่วงลับไป ก็ทรงปรารภว่า พระวินัย และพระสูตรยังมีอานิสงส์น้อย มีแต่พระอภิธรรมเท่านั้นที่จะพอทดแทนคุณน้ำนมได้ จึงทรงเสด็จไปเทศนาพระอภิธรรมโปรดพุทธมารดา ยังให้พระมารดาบรรลุโสดาปัตติผล เทพยดาบรรลุธรรมถึง 40 โกฏิ

ด้วยอานิสงส์ขนาดนี้ โบราณจึงนิยมฟังสวดพระอภิธรรมกันมาก มีจารึกสุโขทัยบันทึกไว้หลายหลักเกี่ยวกับผู้ที่ประกาศว่าได้สดับพระอภิธรรมเป็นบุญมหาศาล บางคนสร้างคัมภีร์อภิธรรม นับเป็นยุคที่อภิธรรมรุ่งเรืองมาก คาดว่าเพราะผู้คนนับถือในอานิสงส์ของพระธรรมหมวดนี้

สมัยนั้นแค่ฟังอภิธรรมยังดี ใจปลาบปลื้มถึงกับต้องทำศิลาจารึกประกาศกันเลยทีเดียว ผิดกับสมัยนี้ที่นั่งฟังไปคุยไป

โบราณท่านใช้คำได้ดีมากครับ ว่า “มีแต่พระอภิธรรมเท่านั้นที่จะแทนคุณมารดาได้” ซึ่งเหมาะกับการสวดอุทิศบุญกุศลให้บุพการีผู้ล่วงลับมาก แต่จริงๆ แล้วในยุคก่อนเขาสวดอภิธรรม ในงานมงคลกัน แม้แต่งานมงคลสมรสก็สวดอภิธรรม เพราะเป็นมงคลมาก

ได้ยินว่ามาเปลี่ยนมาสวดในงานศพ เมื่อครั้งพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงสูญเสียสมเด็จพระนางเจ้าสุนันทา กุมารีรัตน์ พระบรมราชเทวี ทรงโทมนัสมาก จึงทรงอาราธนาให้พระเป็นเจ้าแสดงธรรมที่ขจัดความเศร้าหมองพระทัย พระเป็นเจ้าจึงสวดสัปดปกรณ์ถวาย

หลังจากทรงสดับสัปดปกรณ์แล้วทรงคลายจากเศร้าหมอง เพราะทรงพิจารณาเห็นว่าเป็นธรรมอันลึกซึ้ง จึงเป็นธรรมเนียมสวดสัปดปกรณ์ในงานศพนับแต่นั้น

ได้ยิน “กุสฺลา ธมฺมา อกุสฺลา ธมฺมา” อย่าขนลุก หรือไปร้องรำทำเพลงเล่นครับ ของดีแท้ๆ เลยทีเดียว