Clearing Bank: ฟันเฟืองเงินหยวนสู่ภูมิภาค

โดย...ฐิติกร เทอดไทยแท้ นลิน หนูขวัญ

ธนาคารแห่งประเทศไทยและธนาคารกลางแห่งสาธารณรัฐประชาชนจีน (People’s Bank of China) ได้มีความร่วมมือกันภายใต้แผนการส่งเสริมการใช้เงินหยวนในการชำระค่าสินค้าและบริการระหว่างประเทศ ซึ่งภายใต้กรอบดังกล่าวไม่ได้มีแต่เฉพาะความตกลงระหว่างแบงก์ชาติของสองประเทศ

แต่ยังรวมถึงการดึงให้ภาคธนาคารและเอกชนให้มีส่วนร่วมในการผลักดันสนับสนุนให้ใช้เงินสกุลหยวนให้มากขึ้นอีกด้วย หนึ่งในการผลักดันตามแผน คือ ทางการจีนได้แต่งตั้งให้ธนาคาร ICBC (ไทย) จำกัด (มหาชน) เป็นธนาคารชำระดุลเงินหยวน หรือ Renminbi Clearing Bank ในประเทศไทยอย่างเป็นทางการ และได้มีการเปิดตัวไปเมื่อวันที่ 22 เม.ย.ที่ผ่านมา

หลายท่านแม้แต่ที่อยู่ในแวดวงการเงินอาจกำลังสงสัยว่า Renminbi Clearing Bank คืออะไร เหตุใดจึงต้องมีธนาคารดังกล่าวในประเทศไทยด้วย และไทยจะได้ประโยชน์อะไรบ้าง วันนี้เราจะไขข้อข้องใจไปพร้อมๆ กัน Renminbi Clearing Bank คือ ธนาคารพาณิชย์ที่ได้รับคัดเลือกโดยธนาคารกลางแห่งสาธารณรัฐประชาชนจีนให้ทำหน้าที่เป็นตัวกลางในการชำระเงิน (Settlement) และให้บริการทางการเงินอื่นๆ ที่เกี่ยวข้องกับเงินหยวน ยกตัวอย่างเช่น หากผู้ประกอบการไทยต้องการชำระเงินค่าสินค้านำเข้าแก่ผู้ประกอบการในจีนเป็นเงินหยวน ในกระบวนการปัจจุบัน ผู้ประกอบการไทยจะต้องชำระเงินผ่านธนาคารพาณิชย์ในประเทศไทย ซึ่งจะติดต่อไปยังธนาคารตัวแทนต่างประเทศ (Corresponding Bank) ในประเทศจีนอีกทอดหนึ่ง เพื่อชำระเงินให้ผู้ประกอบการในจีน แต่ขณะนี้ ผู้ประกอบการไทยสามารถชำระเงินได้โดยตรงกับ Renminbi Clearing Bank ที่อยู่ในประเทศไทย โดยไม่ต้องผ่านธนาคารตัวแทนต่างประเทศในจีน ซึ่งการทำธุรกรรมผ่าน Renminbi Clearing Bank จะเป็นอีกช่องทางหนึ่งที่จะช่วยอำนวยความสะดวกในการชำระเงินหยวนได้ควบคู่ไปกับช่องทางเดิม

สาเหตุที่เราต้องมี Clearing Bank สำหรับสกุลเงินหยวนโดยเฉพาะนั้น เนื่องจากปัจจุบันจีนยังคงมีกฎเกณฑ์และมาตรการควบคุมปริมาณเงินหยวนที่จะไหลเข้าออกจากประเทศ (Onshore - Offshore)Clearing Bank จึงเป็นกลไกสำคัญที่จะช่วยให้สามารถเข้าถึงสภาพคล่องเงินหยวนในประเทศจีนได้มากขึ้น เพื่อให้เห็นภาพชัดเจนมากขึ้น เราจะเปรียบเงินหยวนในประเทศจีน (Chinese Yuan - CNY) เสมือนขุมทรัพย์ในหีบสมบัติ โดยมีกฎเกณฑ์ควบคุมการแลกเปลี่ยนเงินเปรียบเสมือนกุญแจที่ล็อกหีบสมบัติไว้อย่างแน่นหนา

ในอดีตจีนหวงแหนสมบัติในหีบเป็นอย่างมากและมีการควบคุมปริมาณอย่างเคร่งครัด จีนจึงปล่อยให้มีเพียงสกุลเงินหยวนฮ่องกง (Chinese Hong Kong – CNH) ซึ่งเป็นขุมทรัพย์นอกหีบที่จีนอนุญาตให้ทำธุรกรรมได้อย่างเสรี แต่เมื่อใดที่ต้องการจะเข้าไปทำธุรกรรมในประเทศจีนก็ต้องผ่านธนาคารตัวแทนต่างประเทศ ดังนั้น ธนาคารตัวแทนต่างประเทศจึงเปรียบเสมือนผู้ถือกุญแจที่ทำให้เราสามารถเข้าถึงแหล่งขุมทรัพย์ในหีบของจีนได้ อย่างไรก็ตาม ขุมทรัพย์เหล่านั้นต้องถูกนำไปแบ่งกับประเทศอื่นๆ ที่ใช้บริการกับธนาคารดังกล่าว ทำให้เราเข้าถึงแหล่งขุมทรัพย์ในหีบนั้นได้ในปริมาณที่จำกัด

ดังนั้น Clearing Bank จึงเสมือนเป็นกุญแจดอกใหม่ดอกสำคัญของไทยที่ใช้ไขเข้าสู่หีบของจีน ซึ่งจะช่วยลดข้อจำกัดในการเข้าถึงแหล่งขุมทรัพย์ CNY ในหีบของจีนได้ ทั้งนี้ จีนจะเป็นผู้คัดเลือกว่าจะแจกจ่ายกุญแจดอกใหม่ดอกนี้ให้กับใครบ้าง โดย ณ ปัจจุบันจีนได้มอบกุญแจให้กับธนาคารพาณิชย์ของจีนที่ตั้งอยู่ใน 14 ประเทศทั่วโลก

นอกจากประโยชน์ทางตรงสำหรับเอกชนไทยในการมีทางเลือกเพิ่มเติมสำหรับการเข้าถึงสภาพคล่องเงินหยวนแล้ว การจัดตั้งให้มี Renminbi Clearing Bank ในไทยยังช่วยเสริมศักยภาพของประเทศให้เป็นศูนย์กลางในการทำธุรกรรมเงินหยวนกับอนุภูมิภาคลุ่มแม่น้ำโขง อันได้แก่ กัมพูชา สปป.ลาว พม่า รวมทั้งเวียดนาม โดยประเทศเหล่านี้สามารถใช้ไทยเป็นประตูเชื่อมโยงในการทำธุรกรรมกับจีนได้

ในขณะเดียวกัน จีนก็สามารถใช้ไทยเป็นตัวกลางในการทำธุรกรรมผ่านไปยังประเทศเหล่านี้ได้เช่นกัน ไทยจึงได้รับประโยชน์ในฐานะผู้ผลักดันการใช้เงินหยวนในอนุภูมิภาคที่มากขึ้น และจีนเองก็ได้รับประโยชน์จากการที่เงินหยวนได้รับความนิยมมากขึ้นด้วย

ตราบเท่าที่ทางการจีนยังมีการควบคุมการไหลเข้าออกของเงินหยวน (CNY) Clearing Bank จะเป็นอีกหนึ่งกลไกสำคัญ เพื่อรองรับปริมาณการค้า การลงทุนระหว่างไทยและจีนในฐานะคู่ค้าที่สำคัญอันดับหนึ่งของไทยที่จะเพิ่มมากขึ้นในอนาคตอันใกล้ นอกจากนี้ ยังช่วยให้ไทยไม่ต้องตกขบวนรถไฟแห่งการปฏิรูปภาคการเงินของจีน ซึ่งกำลังก้าวเข้ามามีบทบาทสำคัญในเวทีโลกมากขึ้นเรื่อยๆ และที่สำคัญ Renminbi Clearing Bank นั้น นอกจากจะสื่อถึงความร่วมมือทางการเงินครั้งสำคัญแล้ว ยังแสดงถึงท่าทีของจีนที่มองประเทศไทยเป็นหุ้นส่วนการค้าและการลงทุน ซึ่งจะส่งเสริมให้เศรษฐกิจไทยและจีนเจริญเติบโตงอกงามไปด้วยกัน