ลุมพินี สวนสวรรค์ ของ ชาวกรุง

โดย...ส.สต

เมื่อผู้เขียนไปพบแพทย์พยาบาลที่ชั้น 3 ตึก ภปร.โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ ในตอนเช้ามองไปที่สวนลุมพินี ก็เกิดสำนึกในพระมหากรุณาธิคุณ พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 6 อย่างซาบซึ้งว่า ถ้าไม่มีพระองค์ คงไม่มีสวนลุมพินี สวนสวรรค์ให้ชาวพระนครได้พักผ่อน ออกกำลัง และเป็นที่ฟอกอากาศอย่างแน่นอน เพราะสวนลุมพินีเต็มไปด้วยไม้ยืนต้นเขียวชะอุ่ม บริเวณทั่วไปร่มรื่น ท่ามกลางป่าคอนกรีตที่ขึ้นเป็นแท่งๆ ระเกะระกะเสียดฟ้า กรุงเทพมหานคร

ด้านหน้าสวนลุมพินีติดกับถนนพระรามที่ 4 เป็นที่ประดิษฐานพระบรมราชานุสาวรีย์ พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 6 สร้างในปี พ.ศ. 2485 เพื่อระลึกถึงพระมหากรุณาธิคุณขององค์ผู้ให้กำเนิดสวนลุมพินี ผู้ที่ปั้นพระบรมรูป คือ ศ.ศิลป์ พีระศรี

พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 6 ทรงเป็นพระมหากษัตริย์ที่ทรงพระราชกรณียกิจเพื่อประเทศชาติ ทรงก่อตั้งกิจการเสือป่า และทรงได้รับการถวายพระสมัญญานามว่า "สมเด็จพระมหาธีรราชเจ้า" ทรงเป็นพระราชโอรสองค์ที่ 29 ของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 และสมเด็จพระศรีพัชรินทราพระบรมราชินีนาถ พระราชสมภพเมื่อวันที่ 1 ม.ค. 2423 เสด็จสวรรคตเมื่อวันที่ 25 พ.ย. 2468

ทุกวันที่ 25 พ.ย.ซึ่งเป็นวันคล้ายวันเสด็จสวรรคตของพระองค์ ได้มีการวางพวงมาลาเป็นการรำลึกถึงพระองค์ทุกปีบริเวณหน้าสวนลุมพินี ซึ่งเป็นสถานที่ตั้งพระบรมราชานุสาวรีย์ของพระองค์ท่าน

ข้อมูลในวิกิพีเดียว่า สวนลุมพินีเป็นสวนสาธารณะแห่งแรกของกรุงเทพมหานคร และพระราชมรดกที่พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระราชทานไว้แก่ชาวพระนคร โดยมีจุดเริ่มต้นในปี พ.ศ. 2468 ซึ่งทรงครองราชสมบัติครบ 15 ปี ประกอบกับเศรษฐกิจตกต่ำหลังสงครามโลกครั้งที่ 1 จึงทรงมีพระราชดำริจะจัดงานแสดงพิพิธภัณฑ์สรรพสินค้าและทรัพยากรธรรมชาติ ดังเช่น ประเทศตะวันตกที่ทำได้ผลมาแล้ว โดยกำหนดจัดในฤดูหนาวปลายปี พ.ศ. 2468 และมีพระราชดำริว่า เมื่อเลิกการจัดงานแล้ว สถานที่นั้นควรจัดทำเป็นสวนพฤกษชาติ เพื่อให้ประชาชนได้ศึกษาและใช้พักผ่อน ทรงเลือกบริเวณทุ่งศาลาแดงที่ดินส่วนพระองค์ ที่เหลือจากแบ่งเป็นจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยไปแล้วเป็นที่จัดงาน และทรงสละพระราชทรัพย์เป็นทุนประเดิมในการเตรียมสถานที่ ครั้งนั้นมีการขุดสระกว้าง สร้างเกาะลอยกลางน้ำตัดถนน และสร้างถาวรวัตถุ เช่น หอนาฬิกา ตึกแบบกรีก และทรงพระราชทานชื่อว่า "สวนลุมพินี" หมายถึงสถานที่ประสูติแห่งพระพุทธเจ้า ณ ตำบลลุมพินีวัน ประเทศเนปาล แต่ด้วยทรงเสด็จสวรรคตก่อนกำหนดเปิดงาน จึงต้องล้มเลิกงานไป

ต่อมาในสมัยรัชกาลที่ 7 โครงการนี้จึงถูกรื้อฟื้นขึ้นอีกครั้ง โดยทรงให้เช่าที่ดินด้านใต้ของสวนลุมพินี 90 ไร่ จัดเป็น "วนาเริงรมย์" คล้ายสวนสนุก และค่าเช่านำมาปรับปรุงที่ดินส่วนที่เหลือเปิดเป็นสวนสาธารณะ นับแต่นั้นสวนลุมพินีจึงเป็นสถานที่ให้ความเพลิดเพลินสนุกสนานแก่ประชาชน มีทั้งการละเล่น แข่งว่าว วิ่งวัว ชิงช้า ม้าหมุน โดยทรงพระราชทานที่ดินให้รัฐบาลดูแลและมีพระราชกระแสรับสั่งให้ใช้เพื่อสวนสาธารณะเท่านั้น ต่อมาในสมัยสงครามโลกครั้งที่ 2 สวนลุมพินีกลายเป็นที่ตั้งค่ายของทหารญี่ปุ่น สวนแห่งนี้จึงลดบทบาทลง จนสงครามเลิกในปี พ.ศ. 2495-2497 จึงถูกใช้เป็นที่จัดงานฉลองรัฐธรรมนูญ และมีการประกวดนางสาวสยามบริเวณเกาะลอย

สวนลุมพินีมีลักษณะเป็นสวนอเนกประสงค์ โดยเป็นสวนสาธารณะที่รวมไว้ด้วยประโยชน์ใช้สอยเพื่อกิจกรรมนันทนาการหลากหลายที่จัดเตรียมไว้บริการประชาชน เป็นที่ตั้งของศูนย์นันทนาการ สมาคม ชมรมต่างๆ ภายใต้ภาพรวมในการเป็นพื้นที่สีเขียวซึ่งมีเอกลักษณ์ที่ความร่มรื่นด้วยต้นไม้ขนาดใหญ่อายุเก่าแก่รายล้อมอยู่มาก และกระจายอยู่ท่ามกลางธรรมชาติที่จัดแต่งด้วยสระน้ำกว้างใหญ่ กลุ่มพรรณไม้ดอกไม้ใบต่างสีสัน ไม่ว่าจะเป็นสวนป่าเขียวชอุ่ม สวนปาล์มที่สง่างาม หรือสวนไผ่ที่ให้ความรู้สึกนุ่มนวลพลิ้วไหว และด้วยเป็นพื้นที่สีเขียวกว้างใหญ่ท่ามกลางตึกอาคาร จึงมีหน้าที่ต่อระบบนิเวศในการเป็นที่พักพิงและแหล่งอาหารของสรรพชีวิต

เมื่อเข้าไปในสวนลุมพินี ยังมีสิ่งที่น่าทึ่ง เช่น อนุสาวรีย์กังหันชัยพัฒนา ห้องสมุดประชาชน แค่เห็นอาคารก็เข้าใจได้ว่าเป็นสถาปัตยกรรมในสมัยจอมพล ป. พิบูลสงคราม เพราะเป็นอาคารทรงไทยเตี้ย และชั้นเดียว

เดินไปที่เวทีลีลาศ ก็จะพบกับอนุสาวรีย์ ครูเอื้อ สุนทรสนาน บุคคลสำคัญของโลก เป็นอนุสาวรีย์ชาวบ้านเพียงแห่งเดียวในสวนสาธารณะแห่งนี้ ผู้ที่ให้สร้างขึ้นมาก็เป็นอดีตผู้ว่ากรุงเทพมหานคร อดีตนายกรัฐมนตรีชาวบ้าน คือ สมัคร สุนทรเวช หรือนายหมอดี คอลัมนิสต์คนหนึ่งของไทย

นอกจากเป็นที่สันทนาการแล้วยังเป็นศูนย์ฝึกอาชีพกรุงเทพมหานคร (BMA Apprentice School) ให้บริการฝึกอาชีพสาขาต่างๆ แก่ประชาชนทั่วไป เช่น คอมพิวเตอร์ ตัดเย็บเสื้อผ้า เสริมสวย ทำอาหาร

ศูนย์เยาวชนลุมพินี นำเสนอกิจกรรมกีฬา และฝึกสอนแก่เด็กและเยาวชน จัดสถานที่และอุปกรณ์กีฬาไว้ให้บริการสมาชิก เช่น ฟุตบอล ว่ายน้ำ บาสเกตบอล ฝึกสอนลีลาศ

บางโอกาส กทม.ก็จัดกิจกรรมคืนความสุขให้ประชาชน เช่น ดนตรีในสวน หรือจะฟังธรรมก็มี รวมทั้งหาซื้อของกินของใช้ หลังจากออกกำลังกายในตอนเช้า

นี่คือ สวนสวรรค์ของชาวกรุง

 

 

เพลง สวนลุมพินี

ขับร้องโดย วงจันทร์ ไพโรจน์

คำร้อง-ทำนอง พิพัฒน์ บริบูรณ์

 

สวนลุมพินี เป็นสวนสวรรค์

หนุ่มสาวพากัน มาพรอดรำพันรักใคร่

ด้วยบรรยากาศ ชวนพิศวาสชื่นใจ

เป็นมนต์ซึ้งตรึงดุจให้ หนุ่มสาวคลั่งไคล้หนักหนา

 

สานลุมพินี เป็นแดนหนุ่มสาว

เกี่ยวก้อยชมดาว ระยิบสกาวบนฟ้า

ช่างมีความสุข ลืมแม้ความทุกข์นานา

เป็นสวนสวรรค์ในหล้า ไม่แพ้สวนฟ้าเมืองเรืองรอง

 

สวนลุม เป็นหลุมบ่อรัก

หนุ่มสาวบางรายสมัคร รักฝากไม้เท้ายอดทอง

บางรายเศร้าใจ เมื่อรักนั้นไม่สมปอง

สวนลุมให้ทั้งสุขทุกข์หมอง ชอกช้ำน้ำตา

 

สวนลุมพินี แดนอนุสรณ์

ควรต้องสังวรณ์ ชั่วนิรันดรทั่วหน้า

แม้ใครพาคู่ ชื่นชู้ในสวนเทวา

ควรต้องรักษาสัญญา เทิดรักชั่วฟ้าดินสลาย

 

สวนลุมพินี แดนอนุสรณ์

ควรต้องสังวรณ์ ชั่วนิรันดรทั่วหน้า

แม้ใครพาคู่ ชื่นชู้ในสวนเทวา

ควรต้องรักษาสัญญา เทิดรักชั่วฟ้าดินสลาย

เพื่อสวนลุมพินี จะได้ไม่มีจุดด่างพร้อยเอย...