อึ่งอ่างบนโลกออนไลน์

คุณเคยได้ยินเรื่องอึ่งอ่างกับวัวไหมครับ?

นิทานอีสปที่ว่าด้วยเรื่องความพยายามของแม่อึ่งอ่าง ที่พยายามสูดลมพองตัวให้ขยายใหญ่ขึ้นเพื่อหวังจะให้เท่ากับวัวตัวหนึ่งที่เดินมาเหยียบลูกอึ่งอ่างตายไปหลายตัว

แม่อึ่งอ่างสูดลมพองตัวไปก็ถามบรรดาลูกๆ ว่า “ใหญ่เท่าวัวที่ลูกเห็นมาไหม” บรรดาลูกๆ ก็พร้อมใจตอบว่า ยังไม่ถึงครึ่งเลยแม่

ได้ยินดังนั้น แม่อึ่งอ่างก็เร่งสูดลมพองตัวให้ใหญ่ขึ้นๆ จนตัวตึงเปรี๊ยะ แต่ลูกก็ส่ายหน้าพร้อมกับบอกว่า ขนาดตัวของแม่ยังใหญ่ไม่ถึงครึ่งของวัวที่เห็นมา

สุดท้ายแม่อึ่งอ่างก็สูดลมเข้าสุดแรง หวังพองตัวให้ใหญ่มากขึ้นไปอีก แต่ก็ทนไม่ไหวจนท้องแตกตายในที่สุด

บางครั้งระหว่างกดโพสต์เรื่องราวบางอย่างขึ้นไปบนเครือข่ายสังคมออนไลน์ ผมก็รู้สึกว่า เราอาจมีสภาพไม่ต่างจากอึ่งอ่างที่กำลังพองตัว

ด้วยความสามารถของเครือข่ายสังคมออนไลน์ที่ช่วยให้ผู้อื่นมองเห็นสิ่งที่เราโพสต์ แชร์ และเปิดให้ผู้คนเข้ามาร่วมกดไลค์ หรือแสดงความเห็นนั้น หลายครั้งความเห็นในเชิงชื่นชม หรือตัวเลขยอดกดไลค์ ก็ทำให้เรารู้สึกอิ่มเอมใจ

จริงๆ แล้วไม่ใช่เรื่องแปลก เพราะคนเราล้วนต้องการการยอมรับกับผู้อื่น ซึ่งสังคมออนไลน์อย่างเฟซบุ๊กก็ทำให้เรารู้สึกได้ว่าผู้อื่นให้การยอมรับได้อย่างไม่ยากนัก

ทว่า ในความรู้สึกอิ่มเอมจากการได้รับการยอมรับ ทำให้บางครั้งเรากลายเป็นอึ่งอ่างที่กำลังเร่งสูดลมหายใจเพื่อพองลมเข้าได้ง่ายๆ

ยิ่งยอดกดไลค์เพิ่มมากขึ้น ยิ่งมีผู้แชร์ข้อความของเราออกไปเพิ่มมากขึ้น ก็ยิ่งเป็นเหมือนแรงผลักให้เราขยันหาเรื่องราวมาโพสต์มาแชร์ให้ผู้คนที่ติดตามได้ชม

ยิ่งโพสต์ก็เหมือนยิ่งสูดลม คนยิ่งกดไลค์ก็รู้สึกเหมือนตัวยิ่งโต หากรู้ทัน ทุกโพสต์ที่ปล่อยออกไปก็จะมาจากการคิดไตร่ตรองที่ดีแล้ว ซึ่งก็เปรียบได้กับการสูดลมเข้าแต่พอดีเพื่อให้เราไม่พองตัวมากจนเกินไป แต่หากไม่รู้เท่าทันเราก็จะขยันโพสต์โดยไร้การคิดไตร่ตรองก่อนที่จะปล่อยออกไป ผลสุดท้ายเราจึงอาจท้องแตกตายได้ด้วยฝีมือเราเอง

เมื่อยึดยอดไลค์ คำชื่นชมจากผู้คน หรืออารมณ์ เป็นที่ตั้ง เราอาจมองไม่เห็นข้อเท็จจริงที่ควรจะเป็น และมุ่งแต่จะโพสต์เรื่องราวที่หวังเพียงจะสามารถเรียกยอดไลค์และคำชื่นชมจากบรรดาผู้คนบนสังคมออนไลน์ หรือเพียงแค่ต้องการสนองอารมณ์ส่วนตัว สุดท้ายความผิดพลาดก็อาจทำให้ดิ่งเหวโดยไม่ทันตั้งตัว

ตัวอย่างนั้นมีให้เห็นแทบทุกวันตั้งแต่เรื่องราวของวัยรุ่นคึกคะนองโพสต์สิ่งผิดกฎหมาย ท้าทายตำรวจ จนสุดท้ายก็ถูกเจ้าหน้าที่ตามไปรวบตัวถึงบ้าน

หรือบางคนโพสต์เรื่องราวบางอย่างโดยไม่คิดให้ดี โดยหวังเพียงว่าจะได้รับแรงสนับสนุนจากผู้ใช้สังคมออนไลน์ แต่สุดท้ายกลับถูกต่อต้านอย่างรุนแรง ซึ่งบางกรณีถึงกับต้องอัดคลิปขอโทษสังคมก็มีให้เห็น

ไม่เพียงเฉพาะผู้คนทั่วๆ ไปที่ถูกการโพสต์ข้อความโดยไม่ไตร่ตรองให้ดีเล่นงาน เพราะคนดังระดับโลกหลายคนก็โดนบทเรียนนี้เข้าเช่นกัน

เมื่อเร็วๆ นี้ มีข่าวว่า สโมสรควีนส์ปาร์ก เรนเจอร์ส ทีมฟุตบอลในพรีเมียร์ลีกของอังกฤษ สั่งแบน ริโอ เฟอร์ดินานด์ นักเตะในทีม 3 นัด พร้อมปรับเงินอีก 2.5 หมื่นปอนด์ หรือประมาณ 1.37 ล้านบาท รวมทั้งถูกสั่งให้เข้าอบรมตามโปรแกรมของสมาคมฟุตบอลอังกฤษ หลังจากที่เขาโพสต์ข้อความตอบโต้ผู้ติดตามทวิตเตอร์รายหนึ่งด้วยถ้อยคำรุนแรงและไม่เหมาะสม

ในสหรัฐมีข่าวผลสำรวจพบว่า ในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมาการฟ้องหย่าระหว่างคู่สามีภรรยา มีการใช้หลักฐานที่มาจากเฟซบุ๊กและข้อความต่างๆบนสมาร์ทโฟนเพิ่มมากขึ้น ซึ่งส่วนใหญ่จะเป็นข้อความที่ผู้โพสต์ไม่คิดไตร่ตรองให้รอบคอบเสียก่อน หรือโพสต์ด้วยอารมณ์โกรธเสียใจอย่างรุนแรง จนถึงขั้นที่ทนายความต่างแนะนำลูกความว่า หากต้องการจะฟ้องหย่าก็ให้หยุดใช้งานเฟซบุ๊ก หรือไม่ก็งดการโพสต์ตอบโต้กันกับคู่กรณีผ่านสังคมออนไลน์

ต้องไม่ลืมว่า โลกออนไลน์ในยุคนี้ไม่ใช่โลกออนไลน์ในอดีตที่ผู้คนสามารถเป็นใครก็ได้ สร้างตัวตนอย่างไรก็ได้ โดยไม่ต้องคำนึงว่าตัวตนเหล่านั้นจะกระทบกับชีวิตในโลกแห่งความเป็นจริง เพราะในอดีตนั้นตัวตนบนโลกออนไลน์ เป็นเพียงตัวตนที่ฉาบฉวยและไม่ได้มีข้อมูลมากมายที่จะสามารถสืบเสาะเข้าไปถึงตัวตนในโลกแห่งความเป็นจริง

ขณะที่โลกออนไลน์ในยุคนี้แตกต่างไปอย่างสิ้นเชิง ปัจจุบันตัวตนในโลกแห่งความเป็นจริงของเรา ถูกผูกโยงไว้กับโลกออนไลน์อย่างเหนียวแน่น ไล่ตั้งแต่การกรอกข้อมูลส่วนตัวต่างๆ ไว้บนโลกออนไลน์ การใช้อีเมลเพื่อสมัครใช้งานกับเว็บไซต์หรือบริการต่างๆ

แม้ว่าเราอาจจะไม่ได้ใช้ชื่อจริง นามสกุลจริงในเครือข่ายสังคมออนไลน์ แต่สุดท้ายพลังแห่งบิ๊กดาต้าและเสิร์ชเอนจิ้น ก็สามารถทำให้ใครสักคนที่อยากหาตัวตนเราในโลกแห่งความเป็นจริง สามารถพบข้อมูลเหล่านั้นได้ด้วยการอาศัยคีย์เวิร์ดในการเริ่มต้นค้นหาเพียงไม่กี่คำ และเวลาเพียงไม่กี่นาทีกับการกดเสิร์ช

เมื่ออึ่งอ่างบนโลกออนไลน์ท้องแตกอึ่งอ่างที่อยู่บนโลกแห่งความจริงจึงไม่แคล้วต้องตายตาม