ไขปริศนา"เมฆประหลาด"ไม่น่ากลัวอย่างที่คิด
เมฆกันชนไม่สามารถก่อเกิดเป็นพายุทอร์นาโด หรือสึนามิได้ เนื่องจากสึนามิเกิดจากแผ่นดินไหว ภูเขาไฟระเบิด
โดย...อินทรชัย พาณิชกุล
ปรากฏการณ์ "ตื่นเมฆ"ของคนไทย ก่อให้เกิดกระแสวิตกกังวลว่าอาจเป็นสัญญาณเตือนถึงภัยพิบัติครั้งใหญ่ แต่อย่าเพิ่ง"มโน"ไปไกล อาจไม่มีอะไรน่ากลัวอย่างที่คิด
ข่าวก้อนเมฆรูปร่างแปลกประหลาดบนท้องฟ้าที่ปรากฏในพื้นที่ต่างๆทั่วประเทศ เมื่อช่วงสองสัปดาห์ที่ผ่านมา
ตั้งแต่ภาพก้อนเมฆสีขาวที่ม้วนตัวยาวพาดผ่าน จ.นครราชสีมา และจ.ยโสธร เมฆสีเทาครึ้มขนาดมหึมาลอยต่ำเหนือท้องฟ้า จ.อุดรธานี และจ.เชียงราย ภาพลำแสงผ่องอำไพที่ส่องทะลุก้อนเมฆลงสู่พื้นดินที่จ.เชียงใหม่ ภาพเมฆก่อตัวเรียงซ้อนกันเป็นชั้นที่จ.อุตรดิตถ์ ตลอดจนเมฆดำทะมึนน่าเกรงขามคล้ายคลื่นยักษ์ที่จ.ตรัง
ทั้งหมดนี้กลายเป็นกระแสวิตกกังวลแก่ประชาชนจำนวนไม่น้อย บ้างก็ว่าจะเกิดพายุทอร์นาโด บ้างก็ว่าอาจเกิดคลื่นยักษ์สึนามิ หนักกว่านั้นคือใครบางคนจินตนาการไปไกลถึงวันสิ้นโลกโน่นเลย
ดร.บัญชา ธนบุญสมบัติ ประธานชมรมคนรักมวลเมฆ ยืนยันว่าปรากฏการณ์ดังกล่าว ไม่ได้เกิดขึ้นเป็นครั้งแรก หากแต่เกิดขึ้นบ่อยในไทยและหลายประเทศทั่วโลก
"คนทั่วไปมองว่าน่ากลัว แต่สำหรับนักดูเมฆถือเป็นเรื่องธรรมดามาก ความจริงก็คือเรากำลังเข้าสู่ฤดูฝน ความชื้นเยอะ โอกาสก่อตัวของเมฆก็มีมาก การเกิดเมฆในรูปแบบประหลาดๆก็มีมากตามไปด้วยเช่นกัน"
ตามคำอธิบายทางวิทยาศาสตร์ ก้อนเมฆขนาดใหญ่รูปร่างแปลกตาน่ากลัวที่เกิดขึ้นทั้งในพื้นที่จ.นครราชสีมา จ.อุดรธานี จ.เชียงราย จ.อุตรดิตถ์ จ.ยโสธร คือ เมฆกันชน หรือที่เรียกว่า อาร์คัส (Arcus) รูปร่างคล้ายกันชนรถยนต์ขนาดมหึมาที่มาพร้อมเมฆฝนฟ้าคะนอง
"พูดง่ายๆอาร์คัสเป็นเหมือนกันชนหน้าของเมฆฝนฟ้าคะนองที่มีขนาดใหญ่ มักเกิดในช่วงหน้าฝน ส่วนหน้าร้อนจะมาพร้อมกับพายุฤดูร้อน ขณะที่หน้าหนาวพบเห็นได้น้อยมาก อาร์คัสจะมี 2 แบบคือ
1.Shelf Could หรือ เมฆชั้นวางสิ่งของ ลักษณะคล้ายชั้นวางของยื่นยาวออกมาเป็นขอบชัดเจน ดังที่เกิดขึ้นในพื้นที่จ.อุดรธานีและจ.เชียงราย
2. Roll Could หรือเมฆม้วนกลิ้ง เป็นเมฆที่แยกตัวมาจากเมฆก้อนใหญ่ ซึ่งอาจม้วนยาวออกมาหลายกิโลเมตร โดยเมฆม้วนกลิ้งที่ยาวอลังการที่สุดในโลก เรียกว่า มอร์นิ่ง กลอรี (Morning Glory Cloud) ความยาวตั้งแต่ 10 – 100 กิโลเมตรเลยทีเดียว
เนื่องจากอาร์คัสติดอยู่กับเมฆฝนฟ้าคะนองจึงมีภัยแฝงเร้นคือฟ้าผ่ากับลมกรรโชกแรง ถ้าคุณอยู่ใต้เมฆอาร์คัสก็ให้ระวังเรื่องฝนตก ฟ้าร้องฟ้าผ่าไว้ให้ดี ผมขอยืนยันว่าอาร์คัส หรือเมฆกันชนไม่สามารถก่อเกิดเป็นพายุทอร์นาโด หรือสึนามิได้ เนื่องจากสึนามิเกิดจากแผ่นดินไหว ภูเขาไฟระเบิด ส่วนพายุทอร์นาโดเกิดจากเมฆฝนฟ้าคะนองแบบซูเปอร์เซลล์ (Supercell Thunderstorm) ซึ่งเป็นเมฆที่มีแกนอากาศหมุนวนอยู่ภายในจากบนลงล่างเป็นลักษณะกรวย หากพลังของมันสามารถทำให้พายุแตะพื้นได้เมื่อไหร่ นั่นถึงเรียกว่าทอร์นาโด
ที่ผ่านมาเมืองไทยยังไม่มีหลักฐานว่าเกิดเมฆฝนฟ้าคะนองซูเปอร์เซลล์ โอกาสเกิดยากมาก เพราะอากาศไม่เอื้ออำนวย ยกเว้นโลกร้อนทำให้สภาพภูมิอากาศเปลี่ยนแปลงไปมากๆ จนมีเงื่อนไขทำให้มันเกิด แต่ไม่ต้องห่วง ถ้ามันเกิดขึ้นจริงๆ นักวิทยาศาสตร์ นักอุตุวิทยาทั่วโลก ย่อมให้ความสำคัญต่อเรื่องนี้อย่างแน่นอน"
ผู้เชี่ยวชาญด้านเมฆ ยกตัวอย่างเมฆที่รูปร่างแปลกประหลาดน่ากลัวที่มักสร้างความตื่นตะลึงแก่ผู้ที่พบเห็นเป็นครั้งแรก อย่าง เมฆเต้านม หรือ แมมมา (Mamma) หรือ แมมมาตัส (Mammatus) มาจากภาษาลาติน Mamma แปลว่าเต้านม มีลักษณะตะปุ่มตะปํ่า เหมือนหินงอกหินย้อยห้อยลงมาจากท้องฟ้า เส้นผ่าศูนย์กลางกว้างถึง 1-4 กิโลเมตร มักคงตัวให้เห็นนานถึง 2-3 ชั่วโมง
พายุงวงช้าง เป็นพายุทอร์นาโดรูปแบบหนึ่งที่มาจากเมฆฝนฟ้าคะนองซูเปอร์เซลล์ ทว่าเกิดในน้ำ เรียกว่า Waterspouts หรือ นาคเล่นน้ำ อานุภาพรุนแรงเพียงพอที่จะทำให้เรือลำเล็กหงายคว่ำได้ ปรากฎการณ์พิศวงอย่างฝนตกลงมาเป็นปลา ฝนตกลงมาเป็นกบ ก็มาจากพายุงวงช้างนี่เอง
เมฆลายคลื่น ครั้งหนึ่งเคยตกเป็นข่าวโด่งดังในโทรทัศน์ทำนองว่าอาจเป็นสัญญาณบอกเหตุร้ายเกี่ยวกับแผ่นดินไหว ถึงขั้นมีคนเรียกว่า "เมฆแผ่นดินไหว" อย่างแพร่หลาย แท้จริงแล้วเกิดจากกระแสลมเหนือระดับเมฆและใต้ระดับเมฆพัดเร็วไม่เท่ากัน ภาษาวิชาการเรียกว่าลมเฉือน หรือ Wind Shear เป็นต้น
"การเตือนคนเป็นสิ่งที่ดี แต่ต้องเตือนด้วยข้อมูลที่ถูกต้อง ไม่ใช่ข้อมูลผิดๆ นั่นจะยิ่งซ้ำเติมสถานการณ์ให้หนักขึ้นไปอีก คนไม่รู้ก็จินตนาการเตลิดเปิดเปิงไปเรื่อย ควรระมัดระวังการกล่าวอ้างแบบลอยๆอย่างที่เป็นอยู่ทุกวันนี้ในโลกโซเชียลเน็ตเวิร์ก"
อย่างไรก็ตาม ใช่ว่าเมฆประหลาดจะมีแต่เรื่องไม่ดี ดร.บัญชา เผยว่าปรากฏการณ์ "ตื่นเมฆ" ที่เกิดขึ้นครั้งนี้ ทำให้ “ชมรมคนรักมวลเมฆ” มีสมาชิกทะลุถึง 36,112 คนแล้ว
"การที่ประชาชนตื่นตัว เห็นภาพก้อนเมฆแปลกๆ สวยๆและต้องการคำอธิบายที่เป็นวิทยาศาสตร์ ทำให้ชมรมคนรักมวลเมฆของเรามีคนเข้ามาขอเป็นสมาชิกใหม่เพิ่มขึ้นอย่างน่าปลื้มใจ สมัยก่อนความสุขของการดูเมฆคือการได้ดูได้เห็นด้วยตาตัวเอง และถ่ายภาพไว้เป็นที่ระลึก แต่เดี๋ยวนี้ไม่ใช่ แค่ได้เห็นภาพสวยๆที่เพื่อนๆถ่ายมาแชร์กัน ก็สุขใจแล้ว"
การดูเมฆให้สนุกไม่ใช่เรื่องยุ่งยากซับซ้อนอย่างที่คิด ขอแค่คุณยืนอยู่ในตำแหน่งที่เห็นท้องฟ้าได้ชัดถนัดตา ยิ่งกว้างยิ่งโล่งไร้ตึกมาบดบังเท่าไหร่ยิ่งดี เป็นความสุขที่สามารถทำจากที่ไหนก็ได้
ผู้อ่านสามารถเข้าร่วมกลุ่มชมรมคนรักมวลเมฆในเฟซบุ๊กได้ที่ https://www.facebook.com/groups/CloudLoverClub/?fref=ts