สิรินาถราชินี

ศูนย์ศึกษาเรียนรู้ระบบนิเวศป่าชายเลน “สิรินาถราชินี” ใน จ.ประจวบคีรีขันธ์ถือเป็นศูนย์การเรียนรู้ทางธรรมชาติที่มีความสมบูรณ์แห่งหนึ่งของประเทศไทยที่ประชาชนทั่วไปสามารถเข้าเยี่ยมชมได้ ขณะเดียวกันยังเป็นสถานที่อนุบาลสัตว์น้ำ เช่น ปู กุ้ง หอย ซึ่งเป็นแหล่งอาหารสำหรับการดำรงชีวิตอย่างพึ่งพากันและกันระหว่าง มนุษย์–สัตว์–ป่าไม้ อย่างสมดุล ได้กำหนดที่จะปิดปรับปรุงชั่วคราว ระหว่างวันที่ 15 พ.ค.-15 พ.ย. 2557 หลังจากที่เปิดให้บริการมาหลายปี

สำหรับศูนย์ศึกษา “สิรินาถราชินี” หลายคนอาจยังไม่ทราบว่าเป็นการบริหารจัดการโดยความร่วมมือระหว่างกรมป่าไม้ กรมอุทยานแห่งชาติสัตว์ป่าและพันธุ์พืช คณะกรรมการชุมชน และบริษัท ปตท. เป็นศูนย์เรียนรู้ด้านการฟื้นฟูป่าชายเลนจากนากุ้งร้างแห่งแรกของประเทศไทย ตั้งอยู่ในเขตป่าสงวนแห่งชาติป่าคลองเก่า–คลองคอย ต.ปากน้ำปราณ อ.ปราณบุรี จ.ประจวบคีรีขันธ์

เดิมเป็นพื้นที่สัมปทานนากุ้งในช่วงปี พ.ศ. 2524-2539 ป่าผืนนี้ฟื้นชีวิตขึ้นมาอีกครั้งด้วยน้ำพระราชหฤทัยของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ เมื่อครั้งเสด็จฯ ปราณบุรี ปี พ.ศ. 2539 กรมป่าไม้สนองพระราชดำริ ด้วยการยกเลิกสัมปทานและผนวกเป็นส่วนหนึ่งของโครงการพัฒนาป่าไม้ปากน้ำปราณบุรี อันเนื่องมาจากพระราชดำริ

อีกทั้งยังดำเนินการฟื้นฟูป่าด้วยการกำหนดเป็นพื้นที่เป้าหมายปลูกป่า (Forest Plantation Targer-FPT) ในโครงการปลูกป่าถาวรเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เนื่องในวโรกาสทรงครองราชย์ปีที่ 50 ในปี พ.ศ. 2539 ซึ่งบริษัท ปตท.ได้เข้าร่วมโครงการและดำเนินการปลูกป่าชายเลน เพื่อฟื้นฟูสภาพพื้นที่และสิ่งแวดล้อมและพัฒนาเป็นศูนย์ศึกษาเรียนรู้ระบบนิเวศป่าชายเลนดั่งเช่นในปัจจุบัน

ศูนย์ศึกษาเรียนรู้ระบบนิเวศป่าชายเลนสิรินาถราชินี ประกอบด้วย 1.พื้นที่อาคารเฉลิมพระเกียรติและส่วนบริการนักท่องเที่ยว (Visitor Service Zone) 2.พื้นที่เส้นทางเดินศึกษาธรรมชาติ (Natural Trail Route Zone) ประกอบด้วย ศาลาที่ประทับและเส้นทางเดินศึกษาธรรมชาติ 3.พื้นที่ศึกษาเรียนรู้แยกเป็นพื้นที่ศึกษาวิจัย เป็นบริเวณที่มีลักษณะทางกายภาพและโครงสร้างของระบบนิเวศของพืชและสัตว์ที่ใกล้เคียงกับระบบนิเวศ พื้นที่สาธิต/ทดลอง เป็นบริเวณแปลงนากุ้งร้างหรือป่าหย่อมเล็กๆซึ่งต้องมีการปรับพื้นที่ให้มีทางน้ำเข้า–ออกเลียนแบบระบบธรรมชาติ รวมทั้งระบบการกั้นและเก็บกักน้ำเพื่อการทดลอง ศูนย์สาธิตการเผาถ่านอันเนื่องมาจากพระราชดำริฯ และเรือนเพาะชำกล้าไม้

4.พื้นที่เชื่อมต่อกับวนอุทยานปราณบุรี (Connect Area Zone) เป็นส่วนเชื่อมต่อทำให้เกิดการท่องเที่ยวบริเวณแม่น้ำปราณบุรี ระหว่างวนอุทยานปราณบุรี แม่น้ำปราณบุรี และแปลงปลูกป่า FPT 29 และ FPT29/3 ประกอบด้วย ท่าจอดเรือเพื่อรับผู้เยี่ยมชมที่มาจากทางน้ำจากวนอุทยานปราณบุรีและแม่น้ำปราณบุรี Green Shuttle เพื่อขนส่งผู้เยี่ยมชมไป–กลับระหว่างท่าจอดเรือและศูนย์สิรินาถราชินี โดยจะเป็น shuttle ที่ใช้พลังงานจากเอ็นจีวี หรือไฟฟ้าเท่านั้น และ 5.พื้นที่ชุมชนใช้ประโยชน์ร่วม (Communal Zone) ซึ่งครอบคลุมพื้นที่ส่วนใหญ่ของแปลง ปลูกป่า FPT 29 และ FPT29/3

ประเสริฐ สลิลอำไพ ผู้ช่วยกรรมการผู้จัดการใหญ่สื่อสารองค์กรและกิจการเพื่อสังคม บริษัท ปตท. กล่าวว่า ปตท.มีกำหนดจะปรับปรุงศูนย์ศึกษาเรียนรู้ระบบนิเวศป่าชายเลน “สิรินาถราชินี” เพื่อรองรับพี่น้องประชาชนที่รักธรรมชาติ นักท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ และประชาชนทั่วไป ให้ได้รับความสะดวกในการทัศนศึกษา มีความรู้ความเข้าใจในระบบนิเวศและธรรมชาติมากยิ่งขึ้นทั้งนี้งานซ่อมแซมหลักๆ นั้นประกอบด้วยการปรับปรุงทางเดินเพื่อเยี่ยมชมพื้นที่อนุรักษณ์ป่าชายเลน งานปรับปรุงราวระเบียงและราวบันไดหอชะคราม ซึ่งเป็นหอคอยสูงสำหรับนักท่องเที่ยวขึ้นชมพื้นที่ป่าชายเลนในมุมสูง360 องค์ศา อาคารนิทรรศการ ห้องน้ำคนพิการ และอื่นๆ เพื่อให้เกิดความปลอดภัยพร้อมกับอำนวยความสะดวกให้ผู้เยี่ยมชมศึกษาระบบนิเวศชายเลนได้รับความสะดวกและปลอดภัยมากยิ่งขึ้น โดยไม่รบกวนธรรมชาติด้วย