นกเท่ผู้ลึกลับ

การไปแต่งซุ้มนั่งเงียบๆ ข้างลำธารร่มรื่น ในป่าแก่งกระจาน ช่วยให้ผมได้รูปนกมีเกรดอย่างไม่คาดฝัน มันคือนกคัคคูหงอน (Chestnutwinged Cuckoo)

ชื่อไทยเราเน้นไปที่หงอนอันตั้งเด่เท่สุดๆ ส่วนชื่ออังกฤษพุ่งไปที่ปีกสีน้ำตาลแดง ทำไมถึงเป็นเช่นนั้น ตอบเลย “ก็ไม่รู้สินะ”

เจ้านี่จัดเป็นนกที่มีความเคลื่อนไหวค่อนข้างลี้ลับ มีทั้งอพยพหนีหนาวเข้ามา ทั้งอพยพมาวางไข่ บทจะเจอก็เจอ บทจะไม่เจอก็ไม่เจอ เพื่อนผมคนหนึ่งชั่วโมงบินดูนกมากกว่าผมซะอีก จนป่านนี้ยังไม่เคยเห็นแม้ขนหางนกคัคคูหงอน!

นอกจากได้รูปนกคัคคูหงอนในระยะฉกรรจ์แล้ว กำไรสองต่อเห็นจะเป็นการได้พบเห็นพฤติกรรมที่ไม่เคยรู้มาก่อนด้วย คือการทำตัวมั่วนิ่มสนิทสนมไปกับฝูงนกกะรางสร้อยคอเล็ก (Lesser Nacklaced Laughingthrush) ถึงขนาดไปต่อคิวลงอาบน้ำในลำธารใสเย็นด้วยกัน

น่าเสียดายที่ผมพลาดบันทึกภาพจังหวะลงอาบน้ำดังกล่าว เนื่องจากพวกมันดันไปใช้บริการของไผ่สดๆ ที่เพิ่งถูกช้างป่ากระชากล้มลงน้ำ อาศัยความรกของกิ่งใบไผ่เป็นดังม่านห้องน้ำกำบังตา ส่องเห็นอยู่ลับๆ ล่อๆ แต่ไม่สามารถโฟกัสกล้องได้

ค้นหาข้อมูลดูก็ระบุว่านกคัคคูหงอนในฤดูวางไข่ จะเข้าไปสร้างสายสัมพันธ์กับนกที่มันจะหยอดไข่ “ฝากให้เธอเลี้ยงดู” ซึ่ง The Chosen One ของนกคัคคูหงอน ก็มีนกกะรางสร้อยคอเล็กรวมอยู่ด้วย

อาบน้ำเสร็จ ก็ขึ้นไปสลัดปีกอยู่ใกล้ๆ กัน ก่อนบินไล่ตามกันไป ในลักษณะรวมฝูงหากินไปด้วยกันอีกต่างหาก ดูเผินๆ เหมือนเป็นเพื่อนกัน

แต่คาดเดาได้เลย เมื่อนกกะรางในฝูงนั้นเริ่มทำรังวางไข่ จะต้องโดน “นกปรสิต” ตัวแสบอย่างนกคัคคูหงอนดอดไปหยอดไข่ ซึ่งหมายถึงไข่นกกะรางในรังนั้น จะโดนลูกนกคัคคูทำลายทิ้งหมด เพื่อให้พ่อเลี้ยงแม่เลี้ยงหันมาทุ่มเทความรักความเหนื่อยยากในการฟูมฟักที่มันตัวเดียว

“ปากปราศรัย น้ำใจเชือดคอ” น่าจะเป็นนิยามของสิ่งที่นกคัคคูหงอนทำกับนกกะราง