สุริยุปราคาและจันทรุปราคา ในปี 2557

พ.ศ. 2557 ประเทศไทยมีโอกาสเห็นจันทรุปราคาเต็มดวงได้ครั้งเดียวจากอุปราคาทั้งหมด 4 ครั้ง ซึ่งประกอบด้วย สุริยุปราคาวงแหวน สุริยุปราคาบางส่วน และจันทรุปราคาเต็มดวงอีก 2 ครั้ง เมื่อเกิดอุปราคาขึ้นครั้งใด อีกราว 6,585.32 วัน (18 ปี กับ 10 หรือ 11 วัน) ถัดไปหรือก่อนหน้านั้น จะมีโอกาสเกิดอุปราคาขึ้นด้วย เรียกคาบเวลานี้ว่าซารอส (saros) แบ่งได้เป็นชุด กำหนดลำดับชุดด้วยตัวเลข

สุริยุปราคาเกิดในช่วงจันทร์ดับ ดวงจันทร์อยู่ตรงกลางระหว่างโลกกับดวงอาทิตย์ ทำให้เงาดวงจันทร์พาดลงมาบนผิวโลก คนที่อยู่ใต้เงาจะมองเห็นดวงอาทิตย์ถูกดวงจันทร์บัง สังเกตได้โดยดูผ่านแผ่นกรองแสงเพื่อลดความสว่างของดวงอาทิตย์ จันทรุปราคาเกิดในช่วงจันทร์เพ็ญ ดวงจันทร์เคลื่อนเข้าสู่เงาโลก ทำให้เห็นดวงจันทร์เว้าแหว่งหรือมืดสลัวลง สามารถเห็นได้จากทุกสถานที่ในด้านกลางคืนของโลก

จันทรุปราคาเต็มดวง 15 เม.ย. 2557

อุปราคาครั้งแรกของปีเป็นจันทรุปราคาเต็มดวง เกิดขึ้นในเวลากลางวันของวันอังคารที่ 15 เม.ย.ตามเวลาประเทศไทย จันทร์เพ็ญอยู่ด้านกลางคืนของโลก เราจึงไม่สามารถสังเกตได้ พื้นที่บนโลกที่เห็นจันทรุปราคาครั้งนี้คืออเมริกาเหนือ อเมริกาใต้ มหาสมุทรแอตแลนติก บางส่วนทางด้านตะวันตกของยุโรปและแอฟริกา ญี่ปุ่น ด้านตะวันออกของออสเตรเลีย และมหาสมุทรแปซิฟิก ดวงจันทร์ปรากฏอยู่ใกล้ดาวรวงข้าวในกลุ่มดาวหญิงสาว และจะเห็นดาวอังคารสุกสว่างอยู่ห่างดวงจันทร์ประมาณ 10 องศา

สุริยุปราคาวงแหวน 29 เม.ย. 2557

สุริยุปราคาครั้งแรกของปีเกิดขึ้นในวันอังคารที่ 29 เม.ย. 2557 ดวงจันทร์อยู่ห่างโลกจนมีขนาดปรากฏเล็กกว่าดวงอาทิตย์ พื้นที่เล็กๆ ในทวีปแอนตาร์กติกามีโอกาสเห็นสุริยุปราคาวงแหวนที่ใกล้ขอบฟ้า ประเทศไทยไม่เห็นสุริยุปราคาในวันนี้

สุริยุปราคาเริ่มขึ้นเมื่อเงามัวแตะผิวโลกในเวลา 10.53 น. ตามเวลาประเทศไทย จากนั้นบางส่วนของเงาคราสวงแหวนจะสัมผัสผิวโลกในช่วงเวลาประมาณ 12.5813.09 น. โดยแกนกลางของเงาดวงจันทร์จะลอยเหนือโลกโดยไม่สัมผัสกับผิวโลก

กึ่งกลางคราส ซึ่งเป็นเวลาที่ศูนย์กลางของเงาดวงจันทร์ผ่านใกล้ศูนย์กลางโลกมากที่สุด เกิดขึ้นเวลา 13.03.24 น. จังหวะนั้นเงาคราสวงแหวนแตะทวีปแอนตาร์กติกา เกิดสุริยุปราคาวงแหวนที่ขอบฟ้านานไม่เกิน 50 วินาที จากนั้นสุริยุปราคาครั้งนี้จะสิ้นสุดลงเมื่อเงามัวของดวงจันทร์ออกจากผิวโลกในเวลา 15.14 น.

บริเวณที่เห็นสุริยุปราคาบางส่วนครอบคลุมพื้นที่ทางด้านทิศใต้ของมหาสมุทรอินเดีย บางส่วนของมหาสมุทรใต้ ซึ่งเป็นมหาสมุทรที่ล้อมรอบแอนตาร์กติกา ทั้งหมดของออสเตรเลีย และบางส่วนทางด้านตะวันตกเฉียงใต้ของมหาสมุทรแปซิฟิก สุริยุปราคาดำเนินอยู่ขณะดวงอาทิตย์ตกเมื่อสังเกตจากบริเวณด้านตะวันออกของออสเตรเลีย

จันทรุปราคาเต็มดวง 8 ต.ค. 2557

จันทรุปราคาเต็มดวงครั้งที่ 2 ของปี เกิดขึ้นในช่วงหัวค่ำของวันพุธที่ 8 ต.ค. 2557 ซึ่งตรงกับวันออกพรรษา สามารถสังเกตได้ในประเทศไทย โดยจันทรุปราคาได้เริ่มขึ้นก่อนที่ดวงจันทร์จะขึ้นเหนือขอบฟ้า ดวงจันทร์เข้าสู่เงามัวเวลา 15.16 น. เริ่มเกิดจันทรุปราคาบางส่วนเวลา 16.15 น. และเริ่มเกิดจันทรุปราคาเต็มดวงเวลา 17.25 น. จากนั้นดวงจันทร์จะถูกเงาของโลกบังลึกที่สุดเวลา 17.55 น. ทั้ง 4 ช่วงนี้ ประเทศไทยยังไม่สามารถสังเกตได้ เนื่องจากดวงจันทร์ยังอยู่ใต้ขอบฟ้า

กรุงเทพฯ ดวงจันทร์ขึ้นเวลา 18.00 น. ก่อนดวงอาทิตย์ตกไม่กี่นาที จันทรุปราคาเต็มดวงจึงดำเนินอยู่ขณะที่ดวงจันทร์ขึ้น จันทรุปราคาเต็มดวงจะสิ้นสุดลงในเวลา 18.24 น. ขณะนั้นที่กรุงเทพฯ ดวงจันทร์อยู่สูงเหนือขอบฟ้าทิศตะวันออกประมาณ 7 องศา ท้องฟ้ายังมีแสงสนธยาอยู่ ดวงจันทร์กลับมาเต็มดวงในเวลา 19.34 น. และออกจากเงามัวเวลา 20.34 น.

พื้นที่บนโลกที่เห็นจันทรุปราคาครั้งนี้พร้อมประเทศไทยคือส่วนใหญ่ของทวีปเอเชีย ด้านตะวันออกของมหาสมุทรอินเดีย ออสเตรเลีย มหาสมุทรแปซิฟิก อเมริกาเหนือ ด้านตะวันตกของอเมริกาใต้ ด้านตะวันตกของมหาสมุทรแอตแลนติก

คืนนั้นดวงจันทร์อยู่ในกลุ่มดาวปลา ดาวยูเรนัสอยู่ใกล้ดวงจันทร์ โดยอยู่เฉียงไปทางขวามือด้านบนของดวงจันทร์ หากใช้กล้องสองตาและกล้องโทรทรรศน์ดูดวงจันทร์ หรือถ่ายภาพจันทรุปราคาในคืนนี้ ก็มีโอกาสจะเห็นดาวยูเรนัสด้วย ดวงจันทร์ผ่านทางเหนือของศูนย์กลางเงาโลก ช่วงที่ดวงจันทร์ขึ้นเราจึงเห็นขอบด้านทิศใต้ของดวงจันทร์ (ขวามือ) มืดคล้ำกว่าด้านตรงข้าม

สุริยุปราคาบางส่วน 24 ต.ค. 2557

อุปราคาครั้งสุดท้ายของปีเป็นสุริยุปราคาบางส่วน เกิดขึ้นในวันศุกร์ที่ 24 ต.ค. 2557 ตามเวลาประเทศไทย แต่ประเทศไทยไม่เห็นสุริยุปราคาในวันนี้

สุริยุปราคาเริ่มขึ้นเมื่อเงามัวของดวงจันทร์แตะผิวโลกในเวลา 02.38 น. กึ่งกลางคราสเกิดขึ้นเวลา 04.45 น. จุดที่เห็นดวงอาทิตย์แหว่งลึกที่สุดอยู่ในทะเลทางตอนเหนือของแคนาดา โดยดวงจันทร์บังดวงอาทิตย์ร้อยละ 81 ของเส้นผ่านศูนย์กลางดวงอาทิตย์ จากนั้นสิ้นสุดสุริยุปราคาเมื่อเงามัวออกจากผิวโลกในเวลา 06.52 น.

บริเวณที่เห็นสุริยุปราคาบางส่วน ได้แก่ ตะวันออกเฉียงเหนือของรัสเซีย เกือบทั้งหมดของทวีปอเมริกาเหนือ (ตรงกับวันพฤหัสบดีที่ 23 ต.ค. ตามเวลาท้องถิ่น) และทางเหนือของมหาสมุทรแปซิฟิก