นาโนเทคโนโลยี 'ในบ้าน' จากไทย...สู่เวทีโลก

โดย...อาทิตย์ ลมูลปลั่ง งานประชาสัมพันธ์และสร้างความตระหนัก ศูนย์นาโนเทคโนโลยีแห่งชาติ (นาโนเทค)

ว่ากันว่า “นาโนเทคโนโลยี” คือ นวัตกรรมแห่งอนาคต ที่อาจทำให้เกิดการปฏิวัติเทคโนโลยีครั้งใหม่ของโลกได้ จนทำให้ปัจจุบันหลายประเทศเกิดความสนใจเรื่องนาโนศาสตร์ (Nanoscience) และนาโนเทคโนโลยี (Nanotechnology) อย่างมาก โดยเฉพาะสหรัฐอเมริกา ยุโรป และญี่ปุ่น ได้ทุ่มเงินงบประมาณอย่างสูงเพื่อการวิจัยด้านนี้

ประเทศไทยเองก็เริ่มได้รับการสนับสนุนการวิจัยด้านนาโนเทคโนโลยีจากรัฐบาลมากขึ้น แต่ก่อนจะทำความรู้จักว่างานวิจัยด้านนาโนเทคโนโลยีมีอยู่ในผลิตภัณฑ์ใดบ้างนั้น คงต้องทำความรู้จักนาโนกันเสียก่อน

เพราะคนส่วนใหญ่มักเข้าใจว่า “นาโนเทคโนโลยี” คือการย่อสิ่งของให้มีขนาดเล็กลง ซึ่งนั่นเป็นเพียงการมองไปที่ผลิตภัณฑ์ปลายทางเพื่อจินตนาการภาพได้ชัดเจนขึ้น แต่ก็ไม่ถือเป็นการเข้าใจผิดซะทั้งหมด เพียงแต่ความหมายที่แท้จริง คือ การจัดการ การสร้าง การสังเคราะห์วัสดุ อุปกรณ์และระบบต่างๆ ที่มีขนาดเล็กอยู่ในช่วง 1 ถึง 100 นาโนเมตร ด้วยความถูกต้องและแม่นยำ ซึ่งจะส่งผลให้วัสดุหรืออุปกรณ์ต่างๆ มีคุณสมบัติที่พิเศษขึ้น ทำให้เกิดประโยชน์ต่อผู้ใช้สอยและเพิ่มมูลค่าทางเศรษฐกิจได้

 

การใช้นาโนเทคโนโลยีในปัจจุบันเริ่มมีผลิตภัณฑ์ออกมา เช่น ผ้าที่เปื้อนยาก ช่วยป้องกันหยดน้ำหรือของเหลวไม่ให้ซึมเข้าใยผ้า โดยอาศัยการจัดเรียงโครงสร้างความไม่ชอบน้ำ (Hydrophobicity) ของสารที่เคลือบลงบนเส้นใยผ้าและรวมกับความตึงผิวของหยดน้ำ มาเป็นแรงผลักตัวหยดน้ำไม่ให้ซึมผ่านชั้นเคลือบไปได้นั่นเอง ถ้าจะนึกภาพผลิตภัณฑ์นาโนเทคโนโลยีที่มีอยู่ทั่วไป เช่น กระจกทำความสะอาดตัวเองด้วยสารนาโนไททาเนียมไดออกไซด์ หรือตู้เย็น เครื่องซักผ้าที่ใช้สารไททาเนียมไดออกไซด์ในการยับยั้งแบคทีเรียที่มีอนุภาคนาโนที่สามารถฆ่าเชื้อได้ เป็นต้น

แล้วประเทศไทย มีนวัตกรรมนาโนเทคโนโลยี ที่นอกเหนือจากที่กล่าวถึงข้างต้นหรือไม่?

คำตอบ คือ “มี” และมีปริมาณที่มากพอที่จะช่วยสร้างขีดความสามารถในการแข่งขันตั้งแต่ระดับ SMEs ไปถึงภาคอุตสาหกรรมขนาดใหญ่เลยก็ว่าได้

โดยปีนี้ศูนย์นาโนเทคโนโลยีแห่งชาติ (ศน.) ของสำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ (สวทช.) ได้เข้าร่วมจัดแสดงงานนิทรรศการด้านนาโนเทคโนโลยีระดับโลก International Nanotechnology Exhibition and Conference Nanotech 2014 ซึ่งเป็นงานนิทรรศการทางด้านนาโนเทคโนโลยีที่ใหญ่ที่สุดงานหนึ่งของโลก ที่ได้รับการยอมรับจากนักธุรกิจและผู้เชี่ยวชาญทางด้านนาโนเทคโนโลยีทั่วโลก จัดขึ้นระหว่างวันที่ 2931 ม.ค. 2557 ณ ศูนย์นิทรรศการ Tokyo Big Sight (Tokyo International Exhibition Center) ประเทศญี่ปุ่น

 

ซึ่งศูนย์นาโนเทคนำผลงานจัดแสดงภายใต้แนวคิด “Nanotechnology in Thailand : Creative Lifestyle&Culture” เป็นการเผยแพร่ความรู้ด้านวิทยาศาสตร์เทคโนโลยีและผลงานวิจัยพัฒนาของ ศน. เพื่อดึงดูดกลุ่มผู้ลงทุนจากต่างประเทศและสร้างความร่วมมือให้เกิดประชาคมวิจัยในระดับโลกขึ้น

นอกจากนี้ ยังมีภาคเอกชนที่ร่วมวิจัยกับ ศน. ร่วมคณะเดินทางเพื่อแลกเปลี่ยนความรู้และจัดเจรจาธุรกิจเพื่อให้ประเทศไทยก้าวสู่เวทีวิทยาศาสตร์ระดับโลกเทียบเท่านานาประเทศ

ที่พลาดไม่ได้คือ นิทรรศการการแสดงผลงานของ ศน. ที่แสดงให้เห็นถึงความก้าวหน้าในงานวิจัยและพัฒนาด้านนาโนเทคโนโลยีของไทยที่สามารถประยุกต์ใช้ได้จริงเข้าไปถึงในบ้านแล้ว ได้แก่

มุ้งนาโนไล่ยุง : มีการเคลือบน้ำยานาโนลงไปในเส้นใยมุ้งที่เป็นสารสังเคราะห์เลียนแบบสารสกัดในธรรมชาติ เช่น ดอกเก๊กฮวย ดอกดาวเรือง มีคุณสมบัติป้องกันยุง โดยส่งผลต่อประสาทสัมผัสยุงที่ปลายขา และมีผลต่อระบบประสาทของยุงทำให้ช็อกตายในที่สุด

เสื้อนาโน : พัฒนาน้ำยานาโน สำหรับดูแลผ้าไหม (NANO Silk Conditioner) เพื่อปรับปรุงคุณสมบัติของผ้าไหม ให้ดูแลรักษาง่ายขึ้น ลดการยับย่นและยับยั้งแบคทีเรีย

ชุดนักเรียนไล่ยุง : ใช้สารสังเคราะห์ธรรมชาติที่ออกฤทธิ์ไล่ยุงเคลือบลงบนชุดนักเรียน เนื่องจากเด็กคือกลุ่มเสี่ยงโรคไข้เลือดออก

 

เก้าอี้ใยสับปะรด : ไทยเป็นประเทศแรกที่ผลิตกระดาษใยสับปะรดเป็นเฟอร์นิเจอร์ที่เป็นเป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม ทำความสะอาดง่าย

ชั้นวางผลิตภัณฑ์ในห้องน้ำ : ใช้เทคโนโลยี Nano filler เพิ่มคุณสมบัติป้องกันแบคทีเรียของเม็ดพลาสติกและนำมาขึ้นรูปผลิตเป็นชั้นวางของในห้องน้ำ

กระจกเปลี่ยนสีตามอุณหภูมิ : กระจกจะเปลี่ยนจากสีใส เป็นสีขุ่น เมื่ออุณหภูมิภายนอกสูงกว่าอุณหภูมิของสารละลายที่เคลือบลงบนกระจกและเปลี่ยนเป็นสีใสเมื่ออุณหภูมิภายนอกเย็นลง

หินแก้วรูพรุน : นำเศษแก้วมาบดและขึ้นรูปเป็นหินทำเศษจากแก้ว มีรูปพรุนคล้ายปะการัง น้ำหนักเบา ใช้นาโนเข้าไปกักเก็บกลิ่นตะไคร้นอกจากช่วยไล่ยุง ยังประดับสวนได้

ดินอุดมคาร์บอน : นำผักตบชวามาแปลงเป็นสารปรับปรุงดิน (Smart Soil) ทำให้ได้ดินคาร์บอนสูง น้ำหนักเบา สำหรับใช้เพาะปลูกกล้าไม้และไม้ประดับคุณภาพเทียบเท่าดินแถบลุ่มน้ำอเมซอน

ปุ๋ยอินทรีย์เคมีนาโน : ใช้พอลิเมอร์ธรรมชาติเคลือบ “ปุ๋ยนาโน” ควบคุมการปลดปล่อยธาตุอาหารได้ตามกำหนด ตั้งแต่ 36 เดือน สำหรับพืชเศรษฐกิจ หรือเรียกว่า “ปุ๋ยสั่งได้”

เหล่านี้เป็นงานวิจัยที่ศูนย์นาโนเทค พัฒนางานวิจัยขึ้น ซึ่งนอกจากจะตอบโจทย์ภาคอุตสาหกรรมเพื่อการพัฒนาเศรษฐกิจโดยรวมของประเทศแล้ว ยังสามารถตอบโจทย์การนำนาโนเทคโนโลยีไปใช้ในชีวิตประจำวัน เข้าไปอยู่ถึงในรั้วบ้าน และอวดงานวิจัยสู่เวทีโลกด้วย