'ชายกลาง' ยางโทนน้อย

ณ อาณาจักรทำรังของนกน้ำ ใกล้กับบึงบอระเพ็ด จ.นครสวรรค์ ซึ่งนกเทพอย่างนกช้อนหอยดำเหลือบ (Glossy Ibis) ฝูงหนึ่ง ผสมโรงทำรังวางไข่กับพวกนกโหลทั้งหลายด้วยนั้น

ยังมีของแปลกน่าดู เป็นรังนกยางโทนน้อย แจมอยู่ในอาณาจักรนี้กับเขาด้วย

ต้องอธิบายนิดว่านกยางโทนน้อยนั้น จริงๆ ไม่ใช่ของแปลก แต่รังพวกมันนี่สิ ผมเองเพิ่งได้เห็นรังของมันเป็นครั้งแรก เช่นเดียวกับนักดูนกอีกหลายๆ คน ก็บอกว่าชีวิตนี้ไม่เคยเห็นรังนกยางโทนน้อยเลย

ในบรรดานกยางขาวที่ “คล้ายแต่ไม่เหมือน” ถูกนักปักษีวิทยาจัดหมวดหมู่ไว้ด้วยกัน 3 ชนิด คือนกยางโทนใหญ่ (Great Egret) นกยางโทนน้อย (Intermediate Egret) และก็นกยางเปีย (Little Egret)

ต้องบอกว่าผมเห็นชื่อแล้วออกจะมึนเล็กน้อย ตัวที่ชื่อ “น้อย” กลับไม่ใช่ตัวเดียวกับ “Little” ซะงั้น ทั้งที่หากยึดตามชื่ออังกฤษละก็ง่าย สามารถเรียงตามลำดับไหล่ “นกยางโทนใหญ่กลางน้อย” ได้เลย

พวกนกยางขาวนี่ สำหรับผม มันเป็นแบบฝึกหัดสำหรับหัดจำแนกชนิดนกที่ดีมาก โดยเฉพาะหากเราขยายวงไปถึงนกยางควาย (Cattle Egret) นกยางจีน (Chinese Egret) และนกยางทะเล (Pacific Reef Egret) ยิ่งสนุกใหญ่

สามารถเอาไว้ใช้สอนเยาวชน หรือหากไม่ใช่เยาวชน (ก็แก่แล้วนั่นแหละ 555) แต่เป็นมือใหม่หัดส่อง ก็เหมาะสมทุกประการ เพราะเกณฑ์ในการจำแนกไม่ถึงขั้นกระดูกขัดมัน แต่ก็ไม่ถึงหวานหมู

เสน่ห์อีกอย่างของพวกนกยางขาว เมื่อถึงฤดูผสมพันธุ์ พวกมันจะงอกขนเจ้าชู้ยาวๆ ออกมา บางตัวเปลี่ยนสีหนังหน้า สีปาก ขนขาวปลอดที่มีสิ่งประดับประดาเปรียบประดุจชุดเจ้าสาวในวันวิวาห์

เมื่อจัดลำดับตามความชุกชุมละก็ นกยางเปียถือว่าพบบ่อยสุด รองลงมา นกยางโทนใหญ่ ส่วนนกยางโทนน้อยพบได้ยากกว่าใครเพื่อน

นกยางโทนน้อยแม้จะเป็น “ชายกลาง” ตามที่ฝรั่งตั้งชื่อ แต่ขนาดตัวมันเล็กกว่า “ชายใหญ่” นกยางโทนใหญ่มากมายทีเดียว

ค่อนข้างไปใกล้เคียงกับ “ชายพีร์” เอ๊ย “ชายเล็ก” หรือนกยางเปียมากกว่า