สมุย...Low Carbon

เมื่อวันที่ 19-20 ต.ค. 2554 คือ 2 ปีที่แล้ว กระทรวงพลังงานได้เสนอชื่อ เกาะสมุย ซึ่งเป็นเมืองท่องเที่ยวสำคัญในอ่าวไทย ให้ได้รับเลือกจากที่ประชุมเอเปก (APEC) เพื่อเป็นเมืองต้นแบบคาร์บอนต่ำ หรือ Low Carbon Model Town (LCMT) โดยตั้งเป้าจะทำให้สมุยลดก๊าซเรือนกระจกได้ 30% ในอีก 7 ปีข้างหน้า (2020) และลดจนได้ถึง 40% ในปี 2030 (หรืออีก 17 ปีข้างหน้า)

บัดนี้ APEC ตอบรับแล้ว

เข้าท่าดีครับ...ถ้าทำได้จริงอย่างตั้งเป้า...ก็แปลว่า ความยั่งยืนของการเป็นเมืองท่องเที่ยวของสมุยก็จะดีขึ้น

จะลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกได้กี่เปอร์เซ็นต์นั้น...ชาวบ้านคงไม่ติดใจนักหรอก

แต่กระบวนวิธีทำให้ลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกนี่ต่างหาก ที่น่าสนใจว่าจะนำไปสู่การเปลี่ยนวิถีธุรกิจ วิถีการใช้ชีวิต วิธีการทำมาหากินของคนบนเกาะ ซึ่งส่วนใหญ่ไม่ใช่คนท้องถิ่นของสมุยได้อย่างไร

ผมเคยเห็นกองขยะรอเผาที่เกาะสมุยมาแล้ว...ต้องยอมรับว่า...น่าวิตก...เพราะเยอะ

ขนาดเตาเผาเผายังไงๆ ก็ไม่มีทางทัน (มีขยะรออยู่ถึง 1.5 หมื่นตัน และเพิ่มวันละ 168 ตันทุกวัน) ...ไม่นับข้อเท็จจริงว่าเตาเผาเสียบ่อยและซ่อมนาน และที่เผาก็ไม่ได้ไฟฟ้ากลับมา ทั้งยังเสียค่าน้ำมันเผาอีกด้วย จะฝังกลบให้หมดก็ไม่ไหว เพราะนี่คือเกาะ!!

ลำพังขยะที่เกิดจากทรัพยากรในเกาะอย่างเดียวนั้น ไม่เท่าไหร่หรอกครับ...แต่ด้วยจำนวนของที่พัก โรงแรม รีสอร์ท สารพัดอย่าง รวมถึงห้องแถว ทาวน์เฮาส์ ภัตตาคาร ร้านอาหารบนเกาะสมุยที่มีมากมายไว้รองรับนักท่องเที่ยวทั้งชาวไทยและต่างชาตินั้น...หมายความว่า

ทุกผู้ประกอบการก็จะขวนขวายหาวัตถุดิบมาเตรียมไว้ปรุงอาหารให้นักท่องเที่ยว หาสินค้าบรรจุหีบห่อในรูปขวดพลาสติกและกล่องโฟมจำนวนมากมายไว้ให้บริการ ถุงก๊อบแก๊บ ถุงใส ถุงร้อนใส่อาหาร อีกปริมาณมหาศาล ที่ต้องนำเข้ามาจากแผ่นดินใหญ่ทุกวัน

สมุยจึงนั่งทับขยะในปริมาณที่มากเกินกว่าจะจัดการได้ด้วยวิธีทำลายแบบเดิมๆ ทางแก้สำคัญขั้นตอนหนึ่งก็คือ ต้องก่อให้เกิดวัฒนธรรมการคัดแยกขยะเปียกจากขยะแห้งได้ในทุกขั้นตอน ซึ่งปัจจุบันก็ยังเป็นปัญหาที่เกิดทุกที่ทั่วไทยอยู่คือ ขยะเปียกกับขยะแห้งถูกทิ้งมาปนกันจากครัวเรือนและสถานประกอบการ แม้บางทีครัวเรือนคัดแยกมาให้ แต่ระบบขนส่งก็ไม่อาจแยกขนได้ ดังนั้นก็ถูกอัดมารวมกันในที่สุด

ดังนั้น การเผาก็ทำได้ช้า เพราะต้องรอให้ขยะทั้งหมดมีความแห้งมากพอจะส่งเข้าไปเป็นเชื้อในเตาเผาได้ต่อเนื่อง ระหว่างรอก็เกิดการเน่าบูดของขยะสด ดึงดูดให้นก หนู และแมลงสารพัดชนิดแพร่พันธุ์กันต่อ น้ำชะขยะก็ไหลลงสู่แหล่งน้ำทั้งผิวดินและใต้ดิน ส่วนกลิ่นนั้นคงไม่ต้องสาธยาย

ขยะนั้น ถ้าคัดแยกได้ดีทั้งตอนทิ้งและตอนรวบรวมเก็บส่งออกจากชุมชน จะทำให้การจัดการสะดวกขึ้นมาก พวกแห้งและเผาได้โดยไม่ปล่อยสารพิษ ก็จะสามารถจับอัดแท่งแล้วเผาเพื่อต้มเอาไอน้ำไปปั่นกระแสไฟฟ้า ไอของน้ำร้อนที่ไปผ่านกังหันไดนาโมผลิตไฟฟ้าแล้ว ก็สามารถนำไปควบแน่นให้กลั่นตัวเป็นน้ำกลั่นบริสุทธิ์ ใช้เติมแบตเตอรี่มอเตอร์ไซค์ไฟฟ้า รถยนต์ไฟฟ้า แม้แต่เรือไฟฟ้าที่ควรได้รับการยกเว้นภาษีป้าย ภาษีทะเบียน ค่าธรรมเนียม ค่าจอดพาหนะ รวมทั้งควรได้สิทธิพิเศษในการได้ที่จอด เพื่อกระตุ้นให้ผู้คนและผู้ประกอบการบนเกาะหันมาใช้ยานยนต์พลังงานไฟฟ้ามากขึ้น

ผู้บริหารเกาะสมุยอาจพิจารณาร่วมกันลงทุนกับเอกชนสร้างสถานีชาร์จแบตเตอรี่ยานยนต์ต่างๆ ให้มากมายกระจายไปทั่วทุกเส้นทาง โดยใช้พลังแสงอาทิตย์ คล้ายๆ กับที่มหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวงทำอยู่ที่เชียงราย รวมถึงจัดรถโดยสารพลังไฟฟ้าบริการในเกาะอย่างมหาวิทยาลัยจุฬาฯ และมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์

ขยะเปียกที่แยกแล้วนำไปฝังกลบในบ่อหมักเอาก๊าซชีวภาพมาผลิตไฟฟ้า อินทรีย์สารจากบ่อขยะเอาไปทำปุ๋ยเท่าที่พอทำได้ น้ำหมักเอาไปพัฒนาเป็นน้ำยาทำความสะอาดพื้น พัฒนาเป็นยาไล่แมลง

ในต่างประเทศบางแห่ง องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นออกมาตรการค่าธรรมเนียมเรียกเก็บจากการนำเข้าบรรจุภัณฑ์พลาสติกทั้งหลาย เพื่อให้คุ้มพอจะให้คนและสถานประกอบการลดใช้พลาสติกและโฟม หรือออกกติกาให้ห้างสรรพสินค้าและร้านค้าที่แจกถุงพลาสติกให้ลูกค้าต้องเป็นผู้รับภาระค่าธรรมเนียมเหล่านั้น

ที่เมืองพัทยา น้ำประปาทุกลิตรที่เปิดใช้ได้บวกค่าใช้จ่ายที่ต้องใช้เพื่อบำบัดก่อนนำกลับมาใช้ใหม่หรือปล่อยออก

น้ำดื่มที่ผลิตได้บนเกาะ ควรได้รับการส่งเสริมและตรวจรับรองมาตรฐานให้แน่ใจ จากนั้นก็เรียกเก็บค่าธรรมเนียมผู้นำเข้าน้ำดื่มบรรจุขวดจากแผ่นดินใหญ่ เพื่อลดเชื้อเพลิงที่ต้องใช้ในการขนส่งน้ำเข้ามายังเกาะ สบู่ ยาสีฟัน แชมพู ที่ผลิตได้บนเกาะก็ใช้มาตรการเดียวกัน

เมื่อนั้น...เราจะได้เห็นเมืองท่องเที่ยวที่แม้อาจ High Price บ้าง...แต่ก็น่าภูมิใจที่

High Touch และ Low Carbon