ทำไมถึงเรียก ‘หลวงปู่’

สืบเนื่องจากพฤติกรรมผิดแผลงของพระชื่อดังภาคอีสาน “หลวงปู่เณรคำ” แห่งวัดป่าขันติธรรม จ.ศรีสะเกษ ส่งผลให้สังคมตั้งคำถามในหลายเรื่องตามมา หนึ่งในนั้นคือเหตุใดจึงต้องเรียกพระหนุ่มที่บวชมา 24 พรรษา มีอายุเพียง 34 ปี ว่า “หลวงปู่”

ประเด็นนี้ นายแก้ว ชิดตะขบ นักวิชาการด้านพระพุทธศาสนา กองพุทธศาสนศึกษา สำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ อธิบายว่า กรณีดังกล่าวคือการอวดอุตริส่วนตัว เพราะไม่มีเหตุผลรองรับที่เรียกตัวเองว่าหลวงปู่ คำเรียกดังกล่าวไม่ใช่คำนำหน้านามของพระภิกษุที่ใช้เป็นภาษาราชการ

คำเรียก หลวงพ่อ หลวงตา หลวงปู่ หรือพระอาจารย์ เป็นเสมือนคำยกย่องพระภิกษุที่ทรงความรู้และคุณธรรม ตามช่วงอายุของพระแต่ละรูป และเป็นคำที่ญาติโยมเรียกกันเองตามที่เห็นว่าเหมาะสม พระหนุ่มจนกลางคนเรียกว่า พระอาจารย์ อายุเลยกลางคนเรียกว่า หลวงพ่อ พอเริ่มสูงอายุขึ้นก็เรียก หลวงตา พออายุมาก 80 ปีไปแล้ว ก็เรียกหลวงปู่

นอกจากนี้ ยังเรียกพระที่เป็นญาติกันในทางโลกตามศักดิ์ที่เคยเป็น เช่น หลวงพ่อ หลวงน้า หลวงอา หลวงลุง หากแยกรายละเอียดคำเรียกเป็นรายภาค ภาคเหนือเรียกพระหนุ่มว่า ตุ๊ หรือตุ๊เจ้า ส่วนพระมากพรรษาที่เคารพนับถือว่า ครูบา ภาคอีสานหรือกระทั่งวัดป่าต่างๆ ที่เป็นวัดสาขาจากภาคอีสาน เรียกพระบวชใหม่จนถึง 10 พรรษา เรียกว่า ครูบา บวชเกิน 10 พรรษา เรียกว่า อาจารย์ ถ้าพรรษามาก อายุมาก เรียกว่า หลวงปู่ แต่ถ้าเป็นพระที่มีครอบครัวมาก่อนบวชจะเรียกว่า หลวงตา