SOS Water เครื่องผลิตน้ำดื่มพลังงานแสงอาทิตย์

โดย...อาทิตย์ ลมูลปลั่ง งานประชาสัมพันธ์และสร้างความตระหนัก ศูนย์นาโนเทคโนโลยีแห่งชาติ (นาโนเทค) – สวทช.

หลายคนยังคงจำภาพเหตุการณ์สะเทือนใจ กับมหาอุทกภัยปี 2554 ในประเทศไทยได้ไม่เสื่อมคลาย ปัญหาใหญ่ครั้งนั้นนอกจากมวลน้ำจำนวนมหาศาลแล้ว ยังเกิดปัญหาท่วมขังเป็นเวลาหลายเดือน ส่งผลกระทบต่อวิถีชีวิตประจำวันของผู้คนทั้งในต่างจังหวัดและกรุงเทพฯ จนเรียกได้ว่าการใช้ชีวิตประจำวันเป็น “อัมพาต” ก็ไม่ผิดนัก

ซ้ำร้ายผลพวงจากน้ำท่วมขังหลายเดือน ยังกระทบกับการดำรงชีวิตที่สำคัญ โดยเฉพาะเรื่อง “น้ำดื่มน้ำใช้” ซึ่งขณะนั้นหาดื่มกิน และใช้ในชีวิตประจำวันแสนยากลำบาก เกิดการแย่งชิงกว้านซื้อ “น้ำ”เพื่อการบริโภคในชีวิตประจำวันตามปริมาณความมากน้อยของเงินในกระเป๋า

ขณะที่ประเทศไทยกำลังประสบปัญหาน้ำดื่มน้ำใช้ในภาวะภัยพิบัตินั้น อีกด้านหนึ่งได้มีความพยายามของนักวิจัย ศูนย์นาโนเทคโนโลยีแห่งชาติ (นาโนเทค) สำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ (สวทช.) คิดค้นและพัฒนาเครื่องต้นแบบผลิตน้ำดื่มพลังงานแสงอาทิตย์ ด้วยเทคโนโลยีไส้กรองนาโน หรือ SOS Water (SolarOperating System) ซึ่งพัฒนาขึ้นโดย ดร.ณัฐฏพร พิมพะ นักวิจัยอาวุโส ห้องปฏิบัติการโครงสร้างนาโนไฮบริดและนาโนคอมพอสิท ศูนย์นาโนเทคฯ พร้อมทั้งได้ทูลเกล้าฯ ถวายสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เมื่อวันที่ 28 มิ.ย. 2555 ที่ผ่านมา เพื่อนำไปใช้ในกรณีเกิดภาวะฉุกเฉิน หรือเหตุการณ์ภัยพิบัติต่อไป

สำหรับคุณลักษณะพิเศษของเครื่อง SOS Water เป็นเครื่องกรองน้ำที่สามารถผลิตน้ำดื่มได้จากแหล่งน้ำจืดธรรมชาติทั่วไป (น้ำผิวดินประเภท 14) ที่มีความขุ่นไม่เกิน 150 เอ็นทียู โดยไม่ต้องใช้สารเคมี หรือระบบการตกตะกอน มีกำลังการผลิตได้ถึง 200 ลิตรต่อชั่วโมง เพียงพอต่อชุมชนขนาดประมาณ 1,000 คน โดยน้ำดื่มที่ได้จากการผลิตผ่านเครื่อง SOS Water นั้น ได้คุณภาพมาตรฐานน้ำดื่มของกระทรวงสาธารณสุข

นอกจากนี้ เครื่อง SOS Water ยังมีจุดเด่นสำคัญคือสามารถเลือกใช้ไฟฟ้าได้ ทั้งกระแสไฟฟ้าตรงจากเซลล์แสงอาทิตย์โดยอาศัยแผงโซลาร์เซลล์จำนวน 4 แผง (สามารถพับเก็บได้) หรือเลือกใช้ไฟฟ้าจากแบตเตอรี่ จึงเหมาะอย่างยิ่งกับการใช้งานในพื้นที่ห่างไกล ถิ่นทุรกันดาร หรือกรณีเกิดภาวะฉุกเฉินและภัยพิบัติต่างๆ

ขนาดของเครื่อง SOS Water มีความกว้าง 1.80 เมตร ลึก 0.63 เมตร สูง 1.2 เมตร น้ำหนักเครื่อง 160 กิโลกรัม ถือว่ามีขนาดเหมาะสมกับการใช้งาน ขั้นตอนไม่ซับซ้อน ติดตั้งและเริ่มใช้งานได้เร็ว เคลื่อนย้ายสะดวก สามารถใช้งานได้ทั้งบนรถ บนเรือ ตลอดจนขนย้ายไปในพื้นที่ห่างไกลและพื้นที่น้ำท่วมสูงได้ด้วย

สมรรถนะของเครื่อง มีอัตราการกรองน้ำดื่มได้สูงถึง 200 ลิตรต่อชั่วโมง ที่ทำให้มั่นใจในประสิทธิภาพและคุณภาพน้ำดื่มที่ผ่านเครื่อง SOS Water ได้ ด้วยระบบการกรอง 6 ขั้นตอน และได้มีการนำนาโนเทคโนโลยีมาใช้เพื่อดัดแปรพื้นผิวของไส้กรองเซรามิกให้มีประสิทธิภาพในการกำจัดเชื้อแบคทีเรียและป้องกันการสะสมของเชื้อที่ไส้กรองร่วมด้วย โดยนักวิจัยของศูนย์นาโนเทคโนโลยีแห่งชาติ ได้พัฒนาเทคนิคในการตรึงอนุภาคเงินให้ยึดแน่นอยู่บนพื้นผิวและรูพรุนของไส้กรองเซรามิก เพื่อป้องกันไม่ให้อนุภาคเงินปนเปื้อนออกมากับน้ำที่ผ่านการกรอง ซึ่งปัจจุบันกรรมวิธีดังกล่าวได้รับจดอนุสิทธิบัตรเป็นที่เรียบร้อยแล้ว และอยู่ระหว่างการถ่ายทอดเทคโนโลยีสู่ภาคอุตสาหกรรม

โดยที่ผ่านมาศูนย์นาโนเทคฯ ร่วมกับสำนักงานบรรเทาทุกข์และประชานามัยพิทักษ์ สภากาชาดไทย มีการทดสอบประสิทธิภาพของเครื่อง SOS Water เพื่อการรันตีประสิทธิ ภาพและระบบการทำงานของเครื่อง และคุณภาพของน้ำดื่มที่ได้ เป็นจำนวน 7 ครั้ง เช่น บ่อน้ำพุหน้าสถานเสาวภา แม่น้ำน้อย จ.อ่างทอง คลองชลประทาน จ.ลพบุรี แม่น้ำปิง จ.นครสวรรค์ คลองชลประทาน จ.นครราชสีมา เป็นต้น

ขณะนี้นักวิจัยศูนย์นาโนเทคฯ กำลังพัฒนาเครื่อง SOS Water นี้ ให้มีประสิทธิภาพมากขึ้นในการกรองสารเคมีและโลหะหนักปนเปื้อนในน้ำ เพื่อให้สามารถนำไปใช้ในพื้นที่ที่ขาดแคลนน้ำดื่มสะอาด ปลอดภัย ได้หลากหลายมากขึ้น