เที่ยวเยาวราชไหว้เทพเจ้ากวนอูผู้ซื่อสัตย์

สถานที่ที่ผู้คนพูดถึงและต้องการไปเยือนมากในช่วงเทศกาลตรุษจีน ไม่มีที่แห่งใดเกินย่านเยาวราช หรือไชน่าทาวน์เมืองไทย

โดย...สมาน สุดโต

สถานที่ที่ผู้คนพูดถึงและต้องการไปเยือนมากในช่วงเทศกาลตรุษจีน ไม่มีที่แห่งใดเกินย่านเยาวราช หรือไชน่าทาวน์เมืองไทย เพราะเป็นศูนย์รวมทุกสิ่งทุกอย่างที่เป็นสายสัมพันธ์ไทย-จีน มาตั้งแต่สร้างกรุงรัตนโกสินทร์ หรือสมัยรัชกาลที่ 1 ดังที่พงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ ฉบับเจ้าพระยาทิพากรวงศ์ บันทึกไว้ตอนหนึ่งว่า (รัชกาลที่ 1) ทรงพระราชดำริห์ดังนี้ จึงดำรัสสั่งให้พระยาธรรมาธิกรณ์กับพระยาวิจิตรนาวี เป็นแม่กองคุมช่างและไพร่ไปวัด กะที่สร้างพระนครใหม่ฝั่งตะวันออก ได้ตั้งพิธียกเสาหลักเมืองเมื่อ ณ วันอาทิตย์ เดือนหก ขึ้นสิบค่ำ ฤกษ์เวลาย่ำรุ่งแล้ว 54 นาที พระราชวังใหม่ให้ตั้งในที่ซึ่งพระราชาเสรษฐี และพวกจีนอาไศรยตั้งบ้านเรือนอยู่แต่ก่อน โปรดให้พระยาราชาเสรษฐีย้ายไปตั้งบ้านเรือนอยู่ ณ ที่สวนตั้งแต่คลองวัดสามปลื้ม (วัดจักรวรรดิราชาวาส) ไปจนถึงคลองวัดสามเพ็ง (วัดปทุมคงคา) นี่คือที่มาของชุมชนชาวจีนปัจจุบันตั้งอยู่ในเขตปกครองเขตสัมพันธวงศ์

 

ไชน่าทาวน์มีถนนที่คนรู้จัก คือ ถนนเยาวราช ที่รัชกาลที่ 5 โปรดให้สร้างเมื่อ พ.ศ. 2434 จากสี่แยกราชวงศ์ไปจรดถนนเจริญกรุง ใกล้ชุมชนตลาดน้อย แต่ไม่ได้ตัดตรง หากแต่ทรงมีพระเมตตาให้หลีกเลี่ยงไม่ให้ชุมชนที่ตั้งอยู่เดือดร้อน จึงมีส่วนที่โค้งเล็กน้อย ทำให้ดูงามดังที่เห็นในปัจจุบัน

ส่วนถนนสายอื่นในย่านเยาวราชจะสร้างเมื่อเกิดเพลิงไหม้ย่านใดย่านหนึ่งในสำเพ็ง เช่น เมื่อเกิดเพลิงไหม้ย่านสำเพ็ง รัชกาลที่ 5 เสด็จทอดพระเนตร และถนนทรงวาดก็เกิดเมื่อพระองค์ทรงวาดแผนที่ถนนนั้น เมื่อทราบที่มาของถนนเยาวราชที่เป็นศูนย์กลางไชน่าทาวน์ โดยมีแหล่งร้านค้าทองคำและร้านอาหารการกิน ที่มีทั้ง 2 ฟากฝั่งเป็นสัญลักษณ์แล้ว ย่านเยาวราชยังเป็นที่รวมสถานที่ศักดิ์สิทธิ์สำรับชาวไทย ชาวจีน มากมายหลายแห่ง อันดับแรก คือ หลวงพ่อทองคำองค์ใหญ่ที่วัดไตรมิตรวิทยาราม อยู่ติดกับซุ้มประตูจีน วงเวียนโอเดียน มารถไฟใต้ดินสิ้นสุดที่สถานีหัวลำโพง เดินมาอีกนิดเดียวก็ถึงวัดไตรมิตรฯ ไหว้หลวงพ่อทองคำแล้ว ควรหาเวลาชมพิพิธภัณฑ์ชุมชนชาวจีนที่ในมณฑปแห่งนี้ จะพบความอัศจรรย์ว่าคนจีนพัฒนาตัวเองอย่างไรจึงกลายเป็นเถ้าแก่และเจ้าสัวในเวลาสั้นๆ ทั้งๆ ที่ในสมัยรัชกาลที่ 4 นั้น คนจีนเข้ามาเป็นกรรมกรขุดคลอง (เช่น คลองผดุงกรุงเกษมเป็นฝีมือคนจีน) และเป็นคนลากรถ จนเรียกกันติดปากว่า รถเจ๊ก แต่หลังจากรัชกาลที่ 7 คนจีนลากรถกลายเป็นเถ้าแก่ กลายเป็นเจ้าของรถสามล้อให้เช่าย่านวงเวียน 22 กรกฎา กลายเป็นเจ้าของร้านขายอะไหล่รถยนต์ย่านวรจักร และขายยางรถยนต์ย่านถนนไมตรีจิต แม้กระทั่งการส่งออกข้าวที่เป็นสินค้าส่งออกอันดับ 1 ของไทย แต่ก่อนนั้นอยู่ในมือฝรั่ง แต่คนจีนใช้เวลาเรียนรู้ประมาณ 20 ปี ก็เป็นทั้งเจ้าของกิจการโรงสีและผู้ส่งออกข้าวแทนฝรั่งไปเรียบร้อย

มิใช่แต่เท่านั้น ในพิพิธภัณฑ์แห่งนี้ยังเป็นแหล่งเรียนรู้เรื่องเจ้าพ่อ หรืออั้งยี่จีนอีกด้วย

ส่วนวัดอื่นๆ ที่ตั้งอยู่ย่านเยาวราชและสำเพ็งก็ได้แก่ วัดปทุมคงคา หรือวัดสามเพ็ง ที่วัดนี้อยู่ริมฝั่งเจ้าพระยา มีแผ่นหินประหารชิ้นเดียวในโลก ตั้งอยู่ในศาลกรมหลวงรักษ์รณเรศ พระพุทธรูปทรงเครื่องที่สวยงามไม่แพ้พระพุทธรูปทรงเครื่องวัดนางนอง หรือวัดหน้าพระเมรุ พระนครศรีอยุธยา หรือจะชมอาคารเรียนโบราณอายุนับร้อยปีของโรงเรียนวัดปทุมคงคาก็มีให้ชม

จากวัดสามเพ็งก็มาวัดเกาะ หรือวัดสัมพันธวงศาราม เป็นวัดที่มีพระอุโบสถใหญ่และสูงสุดในเมืองไทย เพราะเป็นอาคาร 3 ชั้น จอมพลสฤษดิ์ ธนะรัชต์ นายกรัฐมนตรีในสมัยนั้นเป็นผู้วางศิลาฤกษ์เมื่อ พ.ศ. 2506 เป็นวัดที่มีสมเด็จพระมหาวีรวงศ์ อายุ 93 ปี เป็นเจ้าอาวาส เป็นวัดที่เจ้าสัวซีพีอุปถัมภ์ เพราะเป็นที่แห่งนี้ที่ เจียไต๋ ถือกำเนิด และเป็นซีพีที่มีเครือข่ายครอบคลุมทุกธุรกิจในวันนี้ และวันที่ 22 ก.พ. มีวันเจ้าสัว หรือวันทำบุญ 6 รอบ หรือวันเกิดพระพรหมเมธี ผู้ช่วยเจ้าอาวาสวัดนี้ เป็นวันที่เจ้าสัวซีพีมามุทิตาจิตทุกปีเช่นกัน

ยังมีวัดอื่นๆ ทั้งวัดจีน วัดญวน วัดไทย อีกหลายวัดในเมืองจิ๋วแห่งนี้

 

ศาลเจ้าในเขตสัมพันธวงศ์ก็มีมากถึง 22 แห่งด้วยกัน แต่ที่ผู้เขียนจะพาไปชมนั้น เป็นศาลที่ประดิษฐานเทพเจ้ากวนอูในย่านสำเพ็ง ที่ผู้คนทั้งไทยและจีนไปกราบไหว้ เพราะเป็นเทพเจ้าแห่งความซื่อสัตย์

ศาลเทพเจ้ากวนอูแห่งแรกที่จะพาไปไหว้อยู่ที่สมาคมฮากกาแห่งประเทศไทย ประดิษฐานอยู่ชั้น 3 มีลิฟต์ขึ้นไปถึง มีห้องน้ำสะอาดดังโรงแรม 5 ดาวไว้บริการ มีเครื่องไหว้และบูชาให้ครบ โดยเฉพาะท่านที่เกิดปีกุน มะเส็ง ขาล และวอก ควรเป็นเจ้าภาพสวดมนต์เพื่อความรุ่งเรืองแห่งชีวิต

เทพกวนอูที่ศาลแห่งนี้มี 2 องค์ องค์ใหญ่อายุ 100 ปี เป็นเทพเก่าแก่ที่นี่ องค์เล็กประทับบนบัลลังก์โบราณ อัญเชิญมาจากสามเสน อายุเกินร้อยปีเช่นกัน

ใกล้กับเทพเจ้ากวนอูมีหุ่นจำลองม้าเซ็กเธาว์ ฝีเท้าจัดจ้าน พาหนะคู่กายเทพเจ้ากวนอู ตั้งอยู่ทางด้านขวา

ที่น่าทึ่ง รอบๆ กำแพงที่ศาลชั้นบน ศิลปินบรรจงวาดภาพเล่าเรื่องเทพเจ้ากวนอูที่ปรากฏในสามก๊กไว้ให้ศึกษาด้วย ดังภาพที่ 1 นั้น เล่าเรื่องเล่าปี่ เตียวหุย และกวนอู ที่อยู่ต่างเมืองมาบูชาเทพยดาฟ้าดินสาบานเป็นพี่น้อง โดยให้เล่าปี่เป็นพี่เอื้อย กวนอูเป็นน้องกลาง และเตียวหุยเป็นน้องเล็กสุดท้อง

ภาพที่ 11 เป็นภาพที่ศิลปินบรรจงวาดกวนอูผู้ทระนง และบรรยายว่า อ้วนเสี้ยวว่าทหารเอกของเรา 2 คน ชื่องันเหลียง บุนทิว ก็ยังไม่มา ถ้ามาแล้วจะกลัวอะไรกับฮัวหยง ครั้งนี้จะได้ใครอาสาออกไป

ขณะนั้นกวนอูจึงว่าแก่อ้วนเสี้ยว ว่า ข้าพเจ้าจะขออาสาไปตัดเอาศีรษะฮัวหยงมาให้ (ภาพมีท่าทางองอาจมาก)

และยังมีภาพให้ศึกษาอีกหลายสิบภาพ

ศาลเจ้ากวนอูอีกแห่งหนึ่งเก่าแก่มาคู่กับตลาดเก่าเยาวราช แต่เจ้าหน้าที่ห้ามถ่ายภาพ จึงถ่ายแต่ม้าเซ็กเธาว์มาให้ดู เป็นม้าสีทองผ่องอำไพทีเดียว

อย่างไรก็ตาม เทพเจ้ากวนอูนั้นนอกจากมีศาลเพื่อประดิษฐานโดยเฉพาะแล้ว ศาลอื่นก็มีเทพเจ้าองค์นี้เช่นกัน เช่น ศาลเจ้าเล่งบ๊วยเอี๊ยะ ในตรอกอิศรานุภาพ ที่สุดแสนจะจอแจ เป็นต้น

ในเทศกาลตรุษจีนปีนี้ ขออำนาจคุณพระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์ และเทพเจ้ากวนอู จงดลบันดาลให้ท่านมีความสุขความเจริญ ซินเจียยู่อี่ ซินนี้ฮวดไช้ เฮง เฮง เฮง