DSI MAP : นวัฒกรรมพิสูจน์สิทธิ "ป่ารุกคน-คนรุกป่า"

ศูนย์ช่วยเหลือลูกหนี้และประชาชนที่ไม่ได้รับความเป็นธรรม กระทรวงยุติธรรม (ศนธ.ยธ.) กระทรวงยุติธรรม ร่วมกับศูนย์ปฏิบัติการแผนที่และภูมิสารสนเทศ สำนักคดีคุ้มครองผู้บริโภคและสิ่งแวดล้อม กรมสอบสวนคดีพิเศษ (ดีเอสไอ) นำผลงานนวัตกรรม “DSI MAP” โปรแกรมการตรวจสอบขอบเขตการครอบครองพื้นที่ในประเทศไทย มาใช้ในการพิสูจน์สิทธิ “ป่ารุกคนคนรุกป่า” ด้วยหลักฐานเชิงประจักษ์เบื้องต้นผ่านระบบอินเทอร์เน็ต

ระบบนี้ใช้ง่าย ตรวจสอบรวดเร็ว ก่อนตรวจสอบเชิงลึกในพื้นที่แนวเขตทับซ้อน/ไม่ชัดเจน จะช่วยลดการบุกรุกผืนป่า คืนความเป็นธรรมให้ประชาชนที่ไม่ได้รับความเป็นธรรม ในคดีเกี่ยวกับที่ดินและสิ่งแวดล้อม และป้องกันการถูกหลอกซื้อขายในพื้นที่ต้องห้าม

ปัจจุบันสถานการณ์ปัญหาคนรุกที่ป่า ป่ารุกที่คน และความไม่เป็นธรรมในการดำเนินคดีเกี่ยวกับที่ดินและสิ่งแวดล้อม สาเหตุใหญ่มาจากแนวเขตที่ไม่ชัดเจน และข้อจำกัดในการพิสูจน์สิทธิที่มักเป็นระบบปิดเข้าถึงได้ยาก ใช้เวลานาน โดยศูนย์ช่วยเหลือลูกหนี้และประชาชนที่ไม่ได้รับความเป็นธรรม ได้รับมอบหมายภารกิจสำคัญช่วยเหลือคืนความเป็นธรรมให้กับประชาชนที่ไม่ได้รับความเป็นธรรมจากปัญหาคดีการบุกรุกที่ดินและสิ่งแวดล้อม โดยเฉพาะการพิสูจน์หลักฐานการครอบครองพื้นที่ซึ่งมีความซับซ้อน และเกี่ยวข้องหลายหน่วยงาน

พ.ต.ท.ประวุธ วงศ์สีนิล ผู้บัญชาการสำนักคดีคุ้มครองผู้บริโภคและสิ่งแวดล้อม ดีเอสไอ เปิดเผยว่า แม่ข่ายแผนที่ผ่านระบบอินเทอร์เน็ต หรือ DSI MAP (ดีซี่ แมป) เป็นนวัตกรรมในการตรวจสอบที่ถูกพัฒนาขึ้น เป็นเครื่องมือในการปฏิบัติงานของเจ้าหน้าที่คดีพิเศษ และยังเกิดประโยชน์กับประชาชนทั่วไปที่สามารถเข้ามาใช้โปรแกรมดังกล่าวได้ฟรีผ่านระบบอินเทอร์เน็ต เพียงมีพิกัด GPS ของพื้นที่ก็สามารถตรวจสอบได้ว่าพื้นที่นั้นอยู่ในเขตพื้นที่อะไร ซึ่งปัจจุบันการหาพิกัด GPS สามารถทำได้ง่าย เช่น ตรวจสอบได้จากโทรศัพท์สมาร์ตโฟน ไอแพด เป็นต้น

นอกจากนี้ ยังบอกด้วยว่าพื้นที่นั้นมีกฎหมาย/ประกาศอะไรที่เกี่ยวข้อง และที่สำคัญ คือวันที่ประกาศเป็นเขตสงวนหวงห้าม เพื่อเป็นฐานในการวิเคราะห์เบื้องต้น ซึ่งวิธีการนี้ประชาชนทั่วไปสามารถตรวจสอบเบื้องต้นได้ด้วยตนเอง

 

การปฏิบัติงานดังกล่าว เป็นหนึ่งในนโยบายให้ความช่วยเหลือประชาชนของศูนย์ช่วยเหลือลูกหนี้และประชาชนที่ไม่ได้รับความเป็นธรรม กระทรวงยุติธรรม (ศนธ.ยธ.) ในการตรวจสอบแนวเขตการครอบครองพื้นที่ของประชาชนเพื่อป้องกันการบุกรุกพื้นที่ป่า โดยโปรแกรม DSI MAP ใช้งานผ่านระบบอินเทอร์เน็ต ทำให้สามารถตรวจสอบได้รวดเร็วกว่าวิธีการเดิม ซึ่งเป็นระบบปิดใช้เฉพาะภายในหน่วยงาน การเข้าถึงของประชาชนโดยทั่วไปทำได้ยากและใช้เวลานาน

สำหรับโปรแกรม DSI MAP ดังกล่าว ศูนย์ปฏิบัติการแผนที่และภูมิสารสนเทศ สำนักคดีคุ้มครองผู้บริโภคและสิ่งแวดล้อม ได้พัฒนาร่วมกับนักวิชาการ ผู้ทรงคุณวุฒิ สถาบันการศึกษาของรัฐ และหลายหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง โดยได้รับการสนับสนุนข้อมูลจากกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ซึ่งถือเป็นข้อมูลที่เชื่อถือได้ พัฒนาต่อยอดจนกระทั่งเป็นรูปแบบที่สามารถใช้งานได้ง่ายสำหรับประชาชนทั่วไปให้เข้าถึงข้อมูลทางภูมิศาสตร์

 

“DSI MAP ที่จัดทำขึ้น เป็นโปรแกรมรองรับการตรวจสอบและค้นหาแนวขอบเขตเพื่อป้องกันการบุกรุกพื้นที่ป่า ทรัพยากรธรรมชาติ โดยประชาชนทั่วไปสามารถเข้าถึงโปรแกรมได้ง่ายเพียงแค่มีอินเทอร์เน็ต ซึ่งก่อนหน้านี้การตรวจสอบทำได้ยากและใช้เวลานาน เพราะมักเป็นระบบปิดใช้เฉพาะภายในหน่วยงาน

แต่ DSI MAP ทำให้การตรวจสอบเบื้องต้นทำได้ง่ายและรวดเร็ว เป็นประโยชน์กับทุกฝ่าย ทำให้รู้สิทธิและยอมรับต่อหลักฐานเชิงประจักษ์นี้ และนำไปสู่การคลี่คลายปัญหาในคดีเกี่ยวกับที่ดินและสิ่งแวดล้อมซึ่งมีอยู่เป็นจำนวนมากในปัจจุบันได้”

อย่างไรก็ตาม DSI MAP ได้รับรางวัลรองชนะเลิศอันดับ 1 ในการประกวด “นวัตกรรมการสำรวจทางภูมิศาสตร์ (GIS)” ในงาน “ถนนเทคโนโลยี ประจำปี 2555” โดยโปรแกรม DSI MAP สามารถใช้งานผ่านอินเทอร์เน็ต http://www.dsimap.go.th เมื่อระบบขึ้นมาบนจอคอมพิวเตอร์จะเป็นรายละเอียดของแม่ข่ายแผนที่ทั่วประเทศ

ผู้ใช้สามารถตรวจสอบรายละเอียดของพื้นที่ ทั้งเขตอุทยานแห่งชาติ เขตป่าสงวน เขตป่าชายเลน พื้นที่ ส.ป.ก. ฯลฯ ด้วยการใส่ค่าพิกัดตำแหน่งจีพีเอสในช่องตำแหน่งพิกัด หรือใส่ชื่อหมู่บ้าน ตำบล อำเภอ ในช่องค้นหาสถานที่ แล้วกดค้นหา จากนั้นระบบจะบอกว่าพิกัดที่ต้องการตรวจสอบอยู่ในพื้นที่อะไร เป็นเขตอุทยานแห่งชาติหรือเขตป่าสงวน

โปรแกรมดังกล่าวนอกจากช่วยให้เจ้าหน้าที่เข้าถึงข้อมูลในการตรวจสอบกรณีการบุกรุกพื้นที่ป่าแล้ว ประชาชนทั่วไปยังสามารถเข้าถึงข้อมูลได้ง่ายขึ้น โดยเฉพาะในกรณีตรวจสอบการซื้อขายที่ดิน ว่าที่ดินดังกล่าวอยู่ในพื้นที่เข้าข่ายผิดกฎหมายหรือไม่ เพื่อป้องกันการถูกหลอก

ในปีที่ผ่านมาศูนย์ปฏิบัติการแผนที่และภูมิศาสตร์ฯ ได้มีการอบรมการใช้โปรแกรมดังกล่าวให้แก่ประชาชนในพื้นที่ 5 จังหวัด ได้แก่ จ.เชียงใหม่ ราชบุรี เพชรบุรี สุราษฎร์ธานี และภูเก็ต ซึ่งมีข้าราชการและประชาชนให้ความสนใจเป็นจำนวนมาก และในปีงบประมาณ 2556 นี้ จะเร่งเผยแพร่ให้กับเจ้าหน้าที่หน่วยงานยุติธรรม ผู้นำท้องถิ่น และประชาชน ในจังหวัดภาคตะวันออกเฉียงเหนือ

เรวัต แสงโชติ เจ้าหน้าที่คดีพิเศษชำนาญการ ศูนย์ปฏิบัติการแผนที่และภูมิศาสตร์ สำนักคดีคุ้มครองผู้บริโภคและสิ่งแวดล้อม ดีเอสไอ กล่าวว่า DSI MAP เป็นการจัดฐานข้อมูลทางภูมิศาสตร์ และการประกาศพื้นที่แนวเขตของป่าที่มีความเกี่ยวพันด้านกฎหมาย โดยใช้งบประมาณในการลงทุนน้อยมาก เนื่องจากได้รับความร่วมมือจากหลายหน่วยงาน ที่ต้องการให้ปัญหาการบุกรุกพื้นที่ป่าสงวนและอุทยานแห่งชาติลดน้อยลง และหมดไปจากประเทศไทย