จำกัดผู้เล่น-ขจัดคอร์รัปชัน! แก้ปัญหา"พนันฟุตบอล"ต้องทำให้ถูกกฎหมาย
ถึงเวลาหรือยังที่การพนันฟุตบอลจะถูกกฎหมายในเมืองไทย เมื่อการพนันฟุตบอลกำลังแผ่ขยายไปทั่วโลกออนไลน์และมีลักษณะโจ่งแจ้งมากขึ้น
โดย...วรรณโชค ไชยสะอาด
เสียงเฮดังกระหึ่มภายในคลับย่านทองหล่อ พร้อมๆ กับเสียงแก้วเบียร์ที่กระทบกันระหว่างชายหนุ่ม พวกเขากำลังเฉลิมฉลองให้กับประตูของ โรเมลู ลูกากู กองหน้าแมนฯ ยูไนเต็ด หลังยิงให้ทีมขึ้นนำ สโต๊ค ซิตี้ คู่แข่งร่วมศึกพรีเมียร์ลีก อังกฤษ
อาการดีใจของพวกเขาไม่ได้เกิดขึ้นจากความรักที่มีต่อสโมสร แต่หมายถึงเม็ดเงินที่จะได้รับจากการแทงพนันฟุตบอล
ปฏิเสธไม่ได้ว่า พนันฟุตบอลกำลังแผ่ขยายไปทั่วโลกออนไลน์และมีลักษณะโจ่งแจ้งมากขึ้น คำถามคือ ถึงเวลาหรือยังที่การพนันฟุตบอลจะถูกกฎหมายในเมืองไทย
สนุกสนาน เงินน้อยและแลกเงินมาก
ภาพการแทงพนันแบบเดิมๆ ที่ต้องเดินเข้าไปภายในสถานที่รับแทงพนันหรือ ‘โต๊ะบอล’ เปลี่ยนแปลงไปสู่การเล่นพนันฟุตบอลออนไลน์ ซึ่งสอดรับกับพฤติกรรมของผู้เล่นมากขึ้น ที่สำคัญยังมีลักษณะเปิดเผยกว่าในอดีตมาก
ตี๋ นราศักดิ์ เริ่มต้นเล่นพนันฟุตบอลเมื่อ 10 ก่อนจากความชื่นชอบและหลงรักในกีฬาฟุตบอล จนพาตัวเองเข้าไปสู่วงการพนัน
“เราชอบฟุตบอลอยู่แล้ว รู้จักมันมากเข้า ก็มีความมั่นใจในการแทงพนัน คิดว่าพอประเมินได้ คาดการณ์ได้ สนุกและได้ลุ้น เอาเงินน้อยแลกเงินมาก มันมีความคิดอยู่ประมาณแค่นี้แหละ คนเล่นพนัน”
เขาบอกว่า พนันฟุตบอลกลายเป็นเรื่องปกติในสังคมไทย ทุกคนทราบว่ามี ไม่ว่าเจ้าหน้าที่จะตามจับกุมเข้มงวดขนาดไหนก็ตามไม่ทันบริษัทพนัน โดยเฉพาะเว็บไซต์ที่เปิดให้บริการอยู่ต่างประเทศ เป็นการสูญเสียพลังงานและทรัพยากรในการตามจับกุมของเจ้าหน้าที่รัฐโดยใช่เหตุ
“เราว่ามันถึงเวลาทำให้ถูกกฎหมาย จับยังไงก็ไม่หมด ประเทศไทยต้องยอมรับ สมัยนี้เล่นกันง่ายมาก แทงผ่านโทรศัพท์ อยู่บ้านก็แทงหน้าคอมฯ เจ้าหน้าที่ตามยาก ยังไงก็สู้เว็บไซต์ไม่ได้ บล็อกก็ทำได้แค่ชั่วคราว แป๊ปเดียวก็กลับมาเล่นกันใหม่”
เอ็ม วสันต์ บอกว่า ฟุตบอลที่มีการพนันเข้าไปเกี่ยวข้อง สร้างอรรถรส สนุกและรู้สึกมีส่วนร่วมไปกับเกมการแข่งขัน เมื่อบวกกับตัวเงินรางวัลก็ทำให้การพนันฟุตบอลเป็นเรื่องน่าดึงดูดใจ
“ปกติดูบอลสนุกก็เฉพาะดูทีมรัก แต่การพนันทำให้เราดูทุกคู่สนุก ได้มีส่วนร่วมกับเกม ไม่ว่าจะเป็นทีมรักหรือเปล่า”
วสันต์ เข้าสู่วงการพนันตั้งแต่อายุยังไม่ถึง 18 ปี เขามองว่า ถึงเวลาที่ประเทศไทยควรพิจารณาให้การพนันฟุตบอลเป็นเรื่องถูกกฎหมาย เชื่อว่าจะส่งผลให้สามารถควบคุมและจำกัดผู้เล่นได้
“ถูกกฎหมาย จำกัดอายุ อาชีพ ถ้าปล่อยไว้แบบนี้ มันเล่นกันได้ทุกวัย มีเงินก็เล่นได้แล้ว บางทีไม่มีเงินก็ใช้เครดิต ถ้าถูกกฎหมายเราสามารถตีวงกลุ่มผู้เล่นให้แคบลง แม้จะมีพวกเถื่อนๆ บ้าง แต่เชื่อว่าจะลดลง”
ฤทธิชัย อีกหนึ่งผู้เล่นพนันฟุตบอล ให้ความเห็นว่า เมื่อกำหนดให้การพนันฟุตบอลเป็นเรื่องผิดกฎหมาย แต่ไม่บังคับใช้กฎหมายอย่างจริงจังและมีให้พบเห็นอย่างชินตา นำไปสู่การทุจริตคอรัปชั่นของเจ้าหน้าที่รัฐ ซึ่งนับเป็นความเสียหายของประเทศ
"พนันฟุตบอลก็เป็นความเสี่ยงเหมือนกันกับหวย โอกาสถูกสำหรับบางคนอาจมากกว่าด้วยซ้ำ ทำให้อยู่ในระบบ อีกด้านก็ให้ความรู้อันตรายจากพนัน จำกัดกลุ่มผู้เล่น แบบนั้นน่าจะเป็นทางออกที่ดีกว่า”
พนันบอลในไทยมีมายาวนาน โดดเข้าไปเล่นแล้วออกยาก
พนันฟุตบอลในเมืองไทยปรากฎหลักฐานอย่างชัดเจนตั้งแต่ในสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 6 หรือราวๆ เกือบ 100 ปีก่อน
ดร.วิษณุ วงศ์สินศิริกุล อาจารย์ประจำคณะเศรษฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑิตย์ เล่าว่า ในหนังสือพระราชนิพนธ์ของพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 6 พระองค์เคยตรัสถึงการเเข่งขันฟุตบอลไว้ว่า “กีฬาจะเป็นกีฬาอย่างแท้จริงต่อเมื่อไม่มีการพนัน” ซึ่งแสดงให้เห็นว่า พนันฟุตบอลนั้นมีมาอย่างยาวนาน
อย่างไรก็ตามเริ่มได้ความนิยมและเป็นที่พูดถึงอย่างกว้างขวางในปี 1996 ด้วยเหตุผลด้านเทคโนโลยี มีการถ่ายทอดสดฟุตบอลชิงแชมป์แห่งชาติยุโรป ครั้งที่ 10 หรือ ยูโร 1996
“พอมีการถ่ายทอดสด ก็ทำให้คนสนใจฟุตบอลและพนันฟุตบอลกันมากขึ้น” ดร.วิษณุ กล่าว
ความนิยมที่เกิดขึ้นในเมืองไทยและเอเชีย ยังเป็นเพราะเหตุผลเรื่องอัตราการต่อรองที่เรียกว่า เอเชี่ยน แฮนดิแคป (Asian Handicap) ซึ่งเป็นอัตราการต่อรองที่มีความหลากหลายกว่ารูปแบบการเล่นพนันในแถบยุโรป ซึ่งเป็นลักษณะผลแพ้ ชนะ เสมอ เท่านั้น ขณะที่วัฒนธรรมในการชมฟุตบอลและเล่นพนันของผู้คนในยุโรปส่วนใหญ่เป็นลักษณะเพื่อความสนุก ต้องการเงินเพียงแค่ค่าตั๋วเข้าชม ขณะที่แถบเอเชียโดยเฉพาะเมืองไทย คนส่วนใหญ่เริ่มเล่นจากความสนุกก็จริงแต่สุดท้ายนำไปสู่การเล่นอย่างจริงจัง เริ่มมีมูลค่าสูงขึ้นจนหลายคนตกเป็นหนี้และเกิดปัญหาอาชญากรรม
“ภูมิภาคเอเชีย สมัยก่อนผู้คิดราคาต่อรอง เจ้ามืออยู่ในอินโดนีเซียก่อนจะย้ายมาที่มาเลฯ สังเกตได้ว่าการล้มบอลส่วนใหญ่ สืบไปสืบมาจะพบว่าเจ้ามือใหญ่อยู่ที่มาเลฯ” ดร.วิษณุ บอกโดยคาดว่า พนันฟุตบอลในเมืองไทยนั้นมีเงินหมุนเวียนราว 10 เปอร์เซนต์ของเอเชีย
พนันยุคออนไลน์ เล่นกันตั้งแต่เริ่มเขี่ยลูกฟุตบอล
พนันฟุตบอลออนไลน์เต็มไปด้วยตัวเลือกที่หลากหลายกว่าในอดีต นอกเหนือจากอัตราต่อ-รอง พูดง่ายๆ เล่นกันแทบทุกสิ่งทุกอย่างที่สามารถนึกออกได้ ตั้งแต่เริ่มเขี่ยลูกฟุตบอล นอกจากนั้นบริษัทพนันยังออกโปรโมชั่นการตลาดดึงดูดลูกค้าอย่างสม่ำเสมอ โดยเฉพาะการให้วงเงินเครดิตล่วงหน้าแก่ผู้เล่น
“90 นาทีของการแข่งขัน มีทุกอย่าง ตั้งแต่ เขี่ยบอล ยิงประตู ลูกทุ่ม เตะมุม ลูกต่อไปใครยิง มันคือการเพิ่มผลิตภัณฑ์เข้าไป ทำให้คนเล่นอยู่ในเกมตลอดและติดมัน สมมุติเราต่อทีมเอ แต่ทีมบีดันยิงขึ้นนำ เมื่อเวลาผ่านไป เราพบว่าโอกาสที่จะได้เงินจากการชนะนั้นยากแล้ว เราก็จะพยายามชดเชย เอาเงินคืนด้วยทางเลือกอื่นๆ เช่น ไปเล่นใบแดง ใบเหลือง เตะมุม โชคดีก็อาจจะชดเชยรายได้ที่เสียไป แต่โชคร้ายเงินก็หายไปไกลเลย”
ดร.วิษณุ บอกว่า ด้วยรูปแบบการเล่นที่หลากหลาย ส่งผลให้ปัจจุบันการประเมินมูลค่าเม็ดเงินที่ไหลเวียนในการเล่นพนันฟุตบอลเป็นเรื่องยากมาก แต่หลายฝ่ายเห็นตรงกันว่ามหาศาล
“ก่อนออนไลน์ได้รับความนิยม เคยประเมินกันว่า มีเงินหมุนเวียนในแต่ละสัปดาห์ไม่ต่ำกว่า 100 ล้านบาท หมายถึงได้และเสียในวงเงิน 100 ล้านบาท แต่ปัจจุบันเงินหมุนเวียนประเมินได้ยากมาก”
ทั้งนี้ ปัจจุบันพบว่าผู้เล่นบางส่วนผันตัวเองเป็นเจ้ามือ มีการหาสมาชิกเพิ่มเพื่อแลกกับเปอร์เซนต์ลักษณะคล้ายธุรกิจขายตรง ขณะที่โฆษณาจากบริษัทพนันก็แพร่หลายมากขึ้นทั่วโซเชียลมีเดีย เจ้าของเพจ คนในวงการฟุตบอล ตลอดจนหญิงสาวหน้าตาดีพากันโฆษณาให้กับบริษัทพนันจนเป็นเรื่องชินตา
แนะเปิดพื้นที่รองรับอย่างถูกกฎหมาย
ผลศึกษา สถานการณ์ พฤติกรรม และผลกระทบการพนันในประเทศไทย ประจำปี 2558 โดยศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน และภาคีเครือข่าย ระบุว่า พนันที่คนไทยนิยมเล่นกันมากที่สุดคือ "สลากกินแบ่งฯ" ประมาณ 19 ล้านคน มีวงเงินหมุนเวียน 7.7 หมื่นล้านบาท รองลงมา คือ หวยใต้ดิน 16.4 ล้านคน วงเงินหมุนเวียน 1.3 แสนล้านบาท
ขณะที่พนันฟุตบอลแม้มีผู้เล่น 1.9 ล้านคน น้อยกว่าการพนัน 2 ประเภทแรก แต่พบว่า มีเงินหมุนเวียนจำนวนมาก สูงถึง 1.36 แสนล้านบาท สาเหตุเพราะพนันฟุตบอลมีความถี่ในการเล่นมากกว่า ไม่ว่าจะเป็น ไทยพรีเมียร์ลีก 5 ลีกใหญ่ของยุโรป ยูฟ่า แชมป์เปี้ยนลีก และอีกมากมาย
ดร.วิษณุ บอกว่า หากมองในมุมเศรษฐศาสตร์การพนันฟุตบอลส่งผลกระทบหลักในเรื่องของเงินรั่วไหลออกนอกประเทศ เนื่องจากเจ้ามือใหญ่ไม่ได้อยู่ในเมืองไทย นอกจากนั้นยังมีผลกระทบต่ออัตราเงินเฟ้อ เนื่องจากเงินที่ได้รับจากการพนันมักถูกใช้จ่ายและหมุนเวียนไปอย่างรวดเร็ว
“ได้เงินมาก็รีบเอาไปใช้ วันไหนคุณมีเงิน ได้บอลคุณกินดีอยู่ดี วันไหนไม่ได้ก็กินแย่หน่อย การเดินทางของเงินมันเร็วมากและส่งผลให้เกิดภาวะเงินเฟ้อ”
นักวิชาการรายนี้ บอกด้วยว่า ในมุมมองด้านสังคม พนันฟุตบอลที่อยู่นอกเหนือกฎหมายกลายเป็นปัจจัยให้เกิดการธุรกิจคอร์รัปชัน โดยเฉพาะบทลงโทษและการเอาผิดการเล่นพนันฟุตบอลออนไลน์ยังไม่ชัดเจนมากพอ
การแก้ปัญหาพนันฟุตบอลในระยะสั้น เขาเสนอว่า เจ้าหน้าที่ควรปฏิบัติการก่อกวนและบล็อกเว็บไซต์พนันฟุตบอลอย่างต่อเนื่อง สม่ำเสมอ ขณะเดียวกันถึงเวลาที่ทุกฝ่ายที่เกี่ยวข้องต้องทบทวนกันอย่างจริงจังว่า การพนันฟุตบอลควรถูกกฎหมายหรือไม่และจะควบคุมอย่างไร โดยเฉพาะการเข้าถึงของเด็กและเยาวชน ตลอดจนเงินที่ได้รับจะถูกนำไปแปรสภาพ กลายเป็นผลประโยชน์ของประเทศในด้านใด
“หัวใจการเล่นพนันออนไลน์อยู่ที่ความต่อเนื่อง บล็อกถาวรไม่ได้ แต่เราต้องก่อกวนบ่อยๆ ให้ผู้เล่นรู้สึกขัดใจ เมื่อบ่อยเข้าก็เลิกเล่นและเกิดความไม่มั่นใจต่อการเล่นพนันออนไลน์ อีกด้านหนึ่งก็ต้องมานั่งคุยกันจริงๆ จัง ว่าจะเปิดพื้นที่พนันฟุตบอลอย่างถูกกฎหมายในระดับที่สามารถควบคุมได้”
นักวิชาการรายนี้ บอกว่า ต้องชั่งน้ำหนักผลกระทบในแง่ดีและแง่ร้าย หันมาถามประชาชนว่า ยอมรับหรือไม่ว่า การพนันฟุตบอลเป็นปัญหาใหญ่ที่มีผลกระทบกับทุกคนทั้งทางตรงและอ้อม ไม่ว่าคุณจะเป็นผู้เล่นหรือไม่ก็ตาม
“ถ้ายอมรับว่าเป็นปัญหาใหญ่ที่แก้ลำบาก ต้องคุยกันว่าถ้าถูกกฎหมายจะทำอย่างไร ทั้งการบริหารและควบคุม เปิดพื้นที่ให้ทุกฝ่ายได้ถกเถียง คนค้านก็ต้องค้านอย่างมีองค์ความรู้ไม่ใช่ค้านว่าประเทศไทยเป็นเมืองพุทธห้ามมีการพนัน
“สิ่งหนึ่งที่ต้องทราบคือต่อให้พนันฟุตบอลถูกกฎหมาย ไม่ใช่ว่าปัญหาทุกอย่างจะหมดไป แต่อาจจะอุดรูรั่วบางอย่างได้ ทำให้ปัญหาที่มีอยู่น้อยลงด้วยรูปแบบการควบคุมและบังคับใช้กฎหมายอย่างมีประสิทธิภาพ ไม่แน่ว่าเมื่อเราทำให้พนันฟุตบอลเป็นสิ่งที่ควบคุมได้ เกมพนันชนิดนี้อาจได้รับความนิยมในวงที่จำกัดหรือแคบลงกว่าเดิม” ดร.วิษณุทิ้งท้าย