"สื่อควรนำเสนอเรื่องความทุกข์ยาก-เหลื่อมล้ำให้มากขึ้น" ม.ร.ว.ดิศนัดดา ดิศกุล

ม.ร.ว.ดิศนัดดา ปาฐกถางาน 62 ปีสมาคมนักข่าว แนะสื่อเสนอปัญหาความยากจน-เหลื่อมล้ำให้มากกว่านี้เพื่อให้เกิดการแก้ไข สืบสานพระราชปณิธานของในหลวงรัชกาลที่ 9   

เมื่อวันที่ 5 มี.ค.ที่ผ่านมา ม.ร.ว.ดิศนัดดา ดิศกุล เลขาธิการมูลนิธิปิดทองหลังพระ สืบสานแนวพระราชดำริ และเลขาธิการมูลนิธิแม่ฟ้าหลวงในพระบรมราชูปภัมภ์กล่าวเริ่มต้น ปาฐกถาหัวข้อ "สื่อมวลชนกับการสืบสานพระราชปณิธาน" เนื่องในโอกาสครบรอบ62ปีสมาคมนักข่าวนักหนังสือพิมพ์แห่งประเทศไทยโดยมีเนื้อหาดังนี้

หลายท่านที่อยู่ภายในห้องนี้เกิดไม่ทัน แต่ก็สามารถเรียนรู้ศึกษามาก่อนไม่มากก็น้อยเกี่ยวกับพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 9 ในขณะที่ทรงราชย์นั้น บ้านเมืองต้องเผชิญกับความทุกข์ยากอย่างมหาศาล หลังจากที่รัชกาลที่ 8 เสด็จสวรรคตเป็นช่วงสงครามโลกครั้งที่2 น้ำท่วมใหญ่ เกิดโรคระบาด บ้านเมืองทรุดโทรมอย่างหนัก ขณะนั้นอิทธิพลคอมมิวนิสต์ขยายอิทธิพล มีการต่อสู้กันด้วยอาวุธ คนไทยเข่นฆ่ากันเองเป็นเวลาต่อเนื่องหลายปี

เป็นที่รับรู้กันว่าสถาบันพระมหากษัตริย์ในหลายประเทศของโลกนี้เป็นเพียงสัญลักษณ์ รัชกาลที่9ไม่ทรงพระเกษมสำราญเฉกเช่นพระมหากษัตริย์โดยทั่วไป จนมีพระราชดำรัสถ่ายทอดพระสุรเสียงที่ว่าการเป็นพระมหากษัตริย์ถ้าทำให้ประชาชนมีความสุขไม่ได้ ถือได้ว่าเป็นความล้มเหลว คือสัญญาประชาคม ปัจจุบันเราได้ยินThailand4.0 ประเทศไทยพ้นจากกับดักรายได้ปานกลาง เทคโนโลยีบนจุดแข็งของตัวเอง สินค้าทางวัฒนธรรม เราย้อนหลังเมื่อครั้งประเทศไทยเป็น 2.0 3.0ส่งเสริมการเกษตร ส่งเสริมการผลิตทดแทนการนำเข้า ผลิตเพื่อการส่งออก

ราชการทำงานเป็นแนวตั้ง ต้องช่วยกันทลายการทำงานแบบไซโล

ประเทศไทยมีความยากลำบาก พระองค์จึงผลิตวัคซินพระราชทานช่วยประชาชน เกิดฟาร์มโคนมแห่งแรกของประเทศไทย อ่างเก็บน้ำเขาเต่า พระราชดำริเรื่องน้ำเป็นโครงการแรก หน่วยแพทย์พระราชทาน ปัญหาฝนแล้ง ปัญหาเฮโรอีนตามแนวชายแดน โครงการหลวงผสมผสานกับการแก้ไขปัญหายาเสพติด การแก้ไขปัญหาเกษตรทฤษฏีใหม่ เรื่องน้ำ ดิน ป่า เกษตร ประเทศมุ่งสู่ความเป็นประเทศอุตสาหกรรม สิ่งที่จะต้องเตือนใจยึดฐานการเกษตรให้มั่นคง บริหารราชการแผ่นดิน ปี2522ศูนย์ศึกษาพัฒนาค้นคว้าวิจัยในท้องที่แต่ละแห่งที่มีสภาพแวดล้อมไม่เหมือนกัน ให้กรมกองแลกเปลี่ยนเรียนรู้ความคิดเห็นและประสานกัน ศูนย์ศึกษาเป็นแหล่งรวมข้าราชการทุกกรมกองมีเป้าหมาย พระเจ้าอยู่หัวทรงเห็นว่าการเกษตรเป็นกระดูกสันหลังของชาติ ต้องใช้หลักวิชาการ ภูมิปัญญาชาวบ้าน

ส่วนราชการทำงานแบบบูรณาการ แต่ทุกวันนี้ทำงานเป็นแนวตั้ง ตัวใครตัวมัน ต่างก็มีอาณาจักรเป็นของตัวเอง ทำงานแบบไซโล เราจะต้องช่วยกันทลายไซโลให้ได้ ทำงานแนวตั้ง ทำงานแนวนอน ทำงานจากล่างขึ้นบน ทำงานจากบนลงล่างพร้อมๆกันและขึ้นลงอย่างต่อเนื่องอย่างไม่หยุดยั้ง

การทำงานร่วมกัน คิดร่วมกัน ระหว่างหน่วยงาน ทำไปพร้อมๆกัน เลือกปัญหาของประชาชนเป็นตัวตั้ง ไม่ใช่ใช้ระบบยัดเยียดสิ่งที่หน่วยงานอยากจะทำไปผ่านปลัดอำเภอ ปลัดจังหวัดถึงผู้นำชาวบ้าน ชาวบ้าน เราต้องศึกษาให้ได้อย่างถ่องแท้ว่าปัญหาของชาวบ้านคืออะไร ต้องแก้ไขปัญหาไม่ใช่ตั้งตัวเองเป็นคนคิดและยัดเยียดความคิดของตัวเองให้ชาวบ้านทำ ประเทศไทยถึงได้ตกอยู่ในวังวนเปลี่ยนเสื้อตัวใหม่ ภาคการเกษตรทรุดลงต่อเนื่องยาวนาน สาเหตุจากปัญหาเรื่องน้ำ ปัญหาการศึกษา

รัชกาลที่9ทรงเน้นงานเรื่องน้ำมาโดยตลอด ทรงนำหน่วยงานลงพื้นที่จริง ทรงทำเป็นตัวอย่าง ทรงลงมือแก้ไข จะเห็นได้ว่าพระองค์ทรงนั่งกางแผนที่ คนที่ยกมือไหว้พระองค์ก็คือประชาชนตาดำ ๆบุคคลเหล่านี้คือใคร สำหรับผมก็คือพระอาจารย์ของพระเจ้าอยู่หัว พระองค์ทรงศึกษาแผนที่ประเทศไทยอย่างทะลุปรุโปร่ง ถ้าถามเรื่องนี้กับชาวบ้านใครจะรู้ดีมากไปกว่าชาวบ้าน เขาเกิดที่นี่รู้ทุกปัญหาที่เกิดขึ้นทั้งหมด ว่าปัญหาเกิดจากที่ไหน บุคคลนี้คือพระอาจารย์ของพระเจ้าแผ่นดิน พระองค์ท่านทรงปฏิบัติงานอย่างต่อเนื่องจนแน่พระทัยแล้วว่าจะต้องแก้ไขเรื่องอะไรบ้าง พระองค์รับสั่งกับอธิบดีกรมชลประทาน มีรัฐบาลไหนที่ทำงานจริงจังแก้ไขปัญหาเรื่องน้ำบ้าง มีใครที่จะผลักดันเรื่องน้ำเป็นวาระแห่งชาติ มีไหม ทำไม คนทั้งหลายไหลเข้าเมืองจนวันนี้

ในหลวงรัชกาลที่9ทรงลงมือทำให้เห็น หากช่วยกันอย่างต่อเนื่องจะพัฒนาได้อย่างยั่งยืน

ขณะนี้ประเทศไทยมีปัญหาความเหลื่อมล้ำเป็นอันดับที่3ของโลกแล้ว รองจากประเทศรัสเซียและประเทศอินเดีย เรื่องนี้เป็นปัญหารุนแรงมาก ความเหลื่อมล้ำที่แตกต่างกันราวกับฟ้าและเหว จำเป็นต้องเร่งแก้ไขและแบ่งเบาความทุกข์ยากของประชาชน รัชกาลที่9ทรงริเริ่มโครงการพระราชดำริไว้มากมาย แม้แต่ปัญหารถติดก็ยังทรงแก้ไขปัญหาการสร้างถนนรัชดาภิเษกเมื่อปีพ.ศ.2515 เป็นโครงการถนนวงแหวนแก้ไขปัญหารถติด โครงการถนนวงแหวนอุตสาหกรรมปี2538 ผมไม่สามารถพูดได้ทั้งหมด4,000กว่าโครงการ

ผมอยากให้ท่านทั้งหลายเห็นว่านับแต่พระองค์ทรงครองราชย์ พระองค์ไม่ได้ทรงมีความสุขสนุกสบาย ทรงงานเพื่อสอดคล้องกับการพัฒนาประเทศแต่ละยุคแต่ละสมัย ประชาชนได้ประโยชน์มากมายจากโครงการพระราชดำริ ทรงลงมือทำให้เห็นว่าถ้าทุกคนช่วยกันทำอย่างต่อเนื่องจะพัฒนาได้อย่างยั่งยืน เสียดายหลายคนที่เคยตามเสด็จฯมาเป็นเวลาสิบปี แต่ไม่ได้เรียนรู้อะไรและไม่ได้ทำตามพระราชดำริแต่อย่างใด กี่ยุคกี่สมัยกันมาแล้วผมเสียดาย

ปี2555พระเจ้าอยู่หัวยังพระราชทานงานออกมาจากโรงพยาบาลศิริราช โครงการพระราชดำริโครงการสุดท้ายทรงขอให้โรงเรียนยุวสถิรคุณผลิตคนดีเพื่อสังคมส่งผลให้เกิดโรงเรียนพอเพียงและโรงเรียนคุณธรรม ไม่ใช่ผลิตคนเก่งแต่ชั่ว การแก้ไขปัญหาความยากจนนั้นจะต้องทำให้ประชาชนมีอาหาร มีปลา มีนมสด ทำให้ร่างกายแข็งแรงใหญ่โต  ตลอดเวลา3สัปดาห์ที่ผ่านมานี้เกิดการชุมนุมหลายแห่งไม่แคร์ต่อมาตรา 44 ชุมนุมต้านโรงไฟฟ้า ปัญหาเรื่องธรรมกาย ชุมนุมนักร้องเกาหลี มีความพยายามเอาชนะที่มีอยู่ยังเหมือนเดิม ต่างฝ่ายต่างเชียร์ฝ่ายตน เชียร์ฝ่ายตรงกันข้าม

สังคมออนไลน์มีบทบาทมากในทุกวันนี้ ทุกคนพร้อมที่จะเป็นนักข่าวกันทั้งหมด อีกหน่อยนักข่าวตกงานกันทั้งหมด สังคมออนไลน์ที่มีดีมานด์ซัพพลาย ขอให้ได้ดังใจตัวเองก็ถือว่าถูกต้อง สังคมไทยมีความเหลี่อมล้ำอย่างรุนแรง สร้างความยุ่งยาก โอกาสในสังคม การศึกษาน้อยส่งผลต่อรายได้ก็ลดน้อยลงด้วย ปัญหาหนี้สินประชาชนมีหนี้สินล้นพ้นตัว ปัญหาหนี้เสีย

การศึกษาจะต้องตอบโจทย์ของสังคมด้วยว่าการศึกษามีไว้ทำไม มีไว้เพื่อพัฒนาประเทศชาติ แต่เวลานี้การศึกษาไม่ได้ตอบโจทย์กันจริงๆ เด็กยากจน ชาวบ้านต้องกู้เงินไปเรียนหนังสือ จบออกมาแล้วก็ไม่มีงานทำ เรียนมามากแต่หางานทำไม่ได้ มีไหมที่หน่วยงานเข้ามาจองตัวนักศึกษาตั้งแต่ยังเรียนหนังสืออยู่ชั้นปีที่3 เพื่อเอามาทำงาน เชื่ออีกว่ามหาวิทยาลัยอีกไม่นานนี้จะเกิดปัญหาต้องปิดมหาวิทยาลัยอีกหลายแห่งและต้องปิดไปเรื่อยๆ เพราะไม่ได้ตอบโจทย์ในเรื่องการศึกษาและการทำงาน มหาวิทยาลัยหลายแห่งเวลานี้ไปช่วยคนมีไปปล้นคนจน คนจนหลายคนเข้ามาเรียนในมหาวิทยาลัยต้องกู้เงินเพื่อเรียนหนังสือต่อ ชาวบ้านในชนบทต้องกู้เงินเป็นแสนๆเพื่อส่งลูกเรียนมหาวิทยาลัยในกรุงเทพฯ ทุกครั้งที่พ่อแม่เห็นเบอร์โทรศัพท์ของลูกก็รู้สึกใจหาย เพราะต้องเตรียมหาเงินส่งลูกเรียน

ในโลกนี้พวกเราคนไทยทุกคนต้องตกอยู่ในสภาพที่ต้องเป็นหนี้ต่างประเทศ การสร้างรถไฟฟ้าใต้ดิน ดอกเบี้ยนอกระบบ20%ต่อเดือน ที่ดินที่มีอยู่ในปัจจุบันส่วนใหญ่เป็นของคนส่วนน้อยนิดที่มีกำลังทางเศรษฐกิจ ความเหลื่อมล้ำที่เกิดขึ้นทำให้เมืองและชนบทเกิดช่องว่าง เราต้องทำให้ในเมืองและชนบทมีความใกล้เคียงกัน ลดช่องว่างคนรวยในเมือง พวกเราทุกคนอยู่ในวัฏจักรนี้ ปีที่ผ่านมานั้นหนังสือพิมพ์ต้องปิดกิจการเลิกจ้างไปแล้วหลายราย เราจะทำอย่างไร ในโลกออนไลน์แบ่งเป็นฝักเป็นฝ่ายเป็นกลุ่มกัน สังคมออนไลน์ใช้อารมณ์เป็นที่ตั้ง

อุปสรรคสำคัญในการพัฒนาประชาธิปไตย เมื่อคนจนกลายเป็นเหยื่อของการเมืองได้โดยง่าย ในการสร้างมวลชนของแต่ละฝ่าย การเอาชนะคะคานกันในทุกเรื่อง สุดท้ายเกิดการปฏิวัติรัฐประหารกี่ครั้งๆต่อกี่ครั้งก็กลับมาเหมือนเดิมอีก แก้ไขปัญหามองข้ามรากเหง้าของความยากจน มีความเหลื่อมล้ำ ไม่มีอิสระในการใช้ชีวิต ไม่สามารถพัฒนาตัวเองได้ เมื่อเราพูดถึงคนจน คนเมือง ความเป็นประชาธิปไตยเราต้องสร้างมวลชนด้วย ประชาชนและรัฐบาลมีสื่ออยู่ตรงกลาง เราเรียกว่าสื่อมวลชน

ผมขอตั้งคำถามอย่างตรงไปตรงมาว่า ความเหลื่อมล้ำในสังคมไทยนั้นเป็นปัญหาวิกฤต สื่อมวลชนได้เห็นปัญหาเหล่านี้บ้างหรือไม่ ได้มีการเปิดเวทีแก้ไขมากน้อยแค่ไหน เป็นตัวกลางในการแก้ไขปัญหาหรือหาทางออกให้ประเทศบ้างหรือไม่ ข้าราชการทำงานแบบไซโล ต่างคนต่างทำ ชาวบ้านพึ่งสื่อมวลชนได้หรือไม่ สื่อได้ทำหน้าที่นำเสนอความทุกข์ยากของประชาชนบนหน้ากระดาษของหนังสือพิมพ์หรือไม่ ทุกวันนี้เด็กเมืองรู้ข่าวเพียงด้านเดียว

สื่อควรนำเสนอเรื่องความทุกข์ยาก-ผลกระทบจากความเหลื่อมล้ำ

รัชกาลที่9ทรงทำงานอย่างต่อเนื่องเพื่อประชาชนคนไทยทั้งประเทศ หลายครั้งที่ผมพาผู้สื่อข่าวไปดูงานในพื้นที่ มีหลายประเด็นที่นักข่าวไม่เคยรู้ ไม่เคยสัมผัส ชาวบ้านมีรายได้ไม่ถึงปีละ3หมื่นบาท ปัญหาชนบทคนเมืองจะพูดว่าไม่เกี่ยว สื่อมวลชนได้ให้พื้นที่ทางการเมือง ความขัดแย้ง บันเทิง เป็นรายงานข่าวสกู๊ปใหญ่ หรือเราคิดแต่เพียงว่าหมากัดคนไม่เป็นข่าว คนกัดหมาถึงจะเป็นข่าว ต้องเป็นข่าวแปลกๆเท่านั้นที่จะมีการนำเสนอ ทำไมเรื่องของความเหลื่อมล้ำในสังคมนำเสนอไม่ได้

ตลอดเวลาที่ผ่านมารัชกาลที่9 ทรงแก้ไขมาโดยตลอด แต่ไม่ได้รับความสนใจในการนำเสนอจากสื่อมวลชน สื่อมวลชนได้ใส่ใจในปัญหากระแสหลักของสังคมมากน้อยเพียงใด ในขณะที่สื่อต้องการสิทธิเสรีภาพในการแสดงออก แต่ปัญหาของประเทศได้รับการนำเสนอให้มีการแก้ไขอย่างจริงจังหรือไม่ ในขณะที่ประชาชนส่วนใหญ่ของประเทศยังลำบากยากแค้น สื่อควรนำเสนอเรื่องความทุกข์ยาก การนำเสนออย่างมีคุณค่า ไม่ควรทำเสนอข่าวที่ใครทะเลาะกับใครเท่านั้น

อดีตนายกสมาคมนักข่าวนักหนังสือพิมพ์ขอให้ผมพูดขับเคลื่อนสื่อมวลชนถึงบทบาทหน้าที่ ผมว่าเป็นเรื่องที่ผมยินดีพูดเป็นอย่างยิ่ง และขอขอบคุณเป็นอย่างมาก ที่เปิดกว้างเปิดเวทีให้ผมพูดในประเด็นนี้ สื่อควรเปิดพื้นที่เพื่อสร้างความรู้ความเข้าใจ ผลกระทบจากความเหลื่อมล้ำในสังคม กระตุ้นเพื่อหาแนวทางแก้ไข นำเสนอข่าวแพร่หลายออกไปอย่างกว้างขวางและต่อเนื่องต่อไป ปัญหาจะได้รับการแก้ไข ในไม่ช้าสังคมก็จะดีขึ้น ทุกท่านเองก็จะดีขึ้นด้วย ทุกคนมีส่วนร่วมในการสืบสานพระราชปณิธานตลอดเวลาที่พระองค์ทรงครองราชย์70ปี เพื่อให้ประเทศยั่งยืนกันโดยทั่วหน้า

สมาคมนักข่าวนักหนังสือพิมพ์พานักข่าวจากประเทศกัมพูชามาดูงานโครงการพระราชดำริสิ่งเหล่านี้เป็นประโยชน์อย่างยิ่ง แต่ในขณะเดียวกันภารกิจหลักของสมาคมฯจะต้องทำให้คนไทยด้วยกันเข้าใจปัญหาของประเทศไทยที่ได้รับการสั่งสมกันมาอย่างยาวนาน การพัฒนาสังคมให้มีความยั่งยืนดังที่รัชกาลที่9ได้ทรงทำเป็นตัวอย่างสำคัญอย่างมหาศาลและเป็นประโยชน์ต่อพวกเราทุกคน สื่อมวลชนร่วมมือร่วมใจทำอย่างจริงใจและจริงจังด้วย