2016 ปีแห่งความเซอร์ไพรส์
ปี 2016 เกือบจะเป็นปีแห่งประวัติศาสตร์ที่ผู้หญิงครองโลก แต่แล้วก็เกิดเหตุการณ์พลิกผันหลายต่อหลายครั้ง
โดย...ทีมข่าวต่างประเทศโพสต์ทูเดย์
ปี 2016 เกือบจะเป็นปีแห่งประวัติศาสตร์ที่ผู้หญิงครองโลก แต่แล้วก็เกิดเหตุการณ์พลิกผันหลายต่อหลายครั้ง จนอาจเรียกได้ว่าปีนี้เป็นปีแห่งการนอกเหนือความคาดหมายอย่างแท้จริง โดยเฉพาะด้านการเมือง ในขณะที่การก่อการร้ายยังคงเขย่าขวัญอย่างต่อเนื่องในยุโรป ส่วนอเมริกาใต้ไปจนถึงเอเชียก็ต้องต่อสู้กับการระบาดของเชื้อไวรัสซิกา และยังมีอีกหลายเรื่องราวที่เกิดขึ้นจนมีผลต่อเนื่อง หรืออาจจบลงอย่างรวดเร็วจนคนทั่วโลกหลงลืมไปแล้ว ทีมข่าวต่างประเทศโพสต์ทูเดย์ขอประมวลเรื่องราวทั่วโลกให้ติดตามดังนี้
1.ก่อการร้ายสะท้านยุโรป
นับตั้งแต่กลุ่มติดอาวุธรัฐอิสลาม (ไอเอส) ก่อวินาศกรรมโจมตีกรุงปารีส เมื่อปลายปี 2015 ที่ผ่านมา การเฝ้าระวังภัยก่อการร้ายก็ได้กลายเป็นหนึ่งในวาระสำคัญของทั่วโลกโดยเฉพาะในยุโรป กระนั้นก็ยังคงเกิดเหตุโจมตีสะเทือนขวัญขึ้นหลายครั้ง ไล่ตั้งแต่สนามบินในกรุงบรัสเซลส์ เบลเยียม เมื่อเดือน มี.ค. เมืองนีซ ฝรั่งเศส นครอิสตันบูล ตุรกี เมืองมิวนิก เยอรมนี จนกระทั่งถึงช่วงพีกของปีในช่วงเข้าสู่เทศกาลคริสต์มาส ที่กรุงเบอร์ลิน ซึ่งเป็นการก่อเหตุในลักษณะโลนวูล์ฟ หรือการลงมือเพียงลำพังหรือไม่กี่คน ทำให้ยากต่อการแก้ไขปัญหานี้ได้อย่างแท้จริง
2.ปานามา เปเปอร์ส ไล่บี้หนีภาษี
แวดวงธุรกิจโลกต้องเผชิญเรื่องเขย่าขวัญอีกครั้ง เมื่อเดือน เม.ย.ที่ผ่านมา กับการเปิดโปงรายชื่อธุรกิจและบุคคลนับล้านรายชื่อที่เข้าข่ายการเลี่ยงภาษี ด้วยการไปจดทะเบียนตั้งบริษัทในประเทศปลอดภาษีทั้งหลาย อาทิ ปานามาและบรรดาประเทศหมู่เกาะในทะเลแคริบเบียน นับเป็นการเปิดโปงครั้งใหญ๋ที่สุดนับตั้งแต่กรณีวิกิลีกส์ ผู้นำบางประเทศ เช่น นายกรัฐมนตรีของไอซ์แลนด์ต้องลาออกและนำไปสู่การตื่นตัวของภาครัฐทั่วโลกที่ร่วมกันหาทางปิดช่องการเลี่ยงภาษี ตั้งแต่การไล่บี้กับประเทศต้นทาง เช่น ปานามา ไปจนถึงการออกกฎหมายในประเทศตนเอง
3.ทะเลจีนใต้ร้อนระอุ
ภายหลังศาลอนุญาโตตุลาการของสหประชาชาติว่าด้วยอนุสัญญากฎหมายทะเลระหว่างประเทศ มีคำตัดสินเมื่อวันที่ 12 ก.ค. ว่าการอ้างสิทธิของจีนในทะเลจีนใต้จาก “สิทธิทางประวัติศาสตร์” ไม่มีพื้นฐานทางกฎหมาย ได้ก่อให้เกิดความตึงเครียดระหว่างประเทศที่อ้างสิทธิในพื้นที่ทะเลจีนใต้แทบจะในทันที คำตัดสินของศาลเป็นข้อพิสูจน์อย่างดีว่าระบบการเมืองที่ชาติมหาอำนาจเป็นผู้สร้างขึ้นภายหลังสงครามโลกครั้งที่ 2 จะยังสามารถนำมาใช้กับโลกปัจจุบันที่มีความหลากหลายได้หรือไม่ จีนมีท่าทีแข็งกร้าวต่อแรงกดดันของทุกฝ่ายซึ่งรวมถึงสหรัฐและยุโรป ที่ต้องการเข้ามาร่วมไกล่เกลี่ยเรื่องนี้ ขณะที่ความสัมพันธ์ระหว่างอาเซียน-จีน ยังตึงเครียดไปด้วยจนกระทั่งผู้นำคนใหม่ของฟิลิปปินส์เข้ามา
4.ดูเตอร์เตเปลี่ยนสมดุลเอเชีย
กลายเป็นที่ฮือฮาไปทั่วโลกหลังจาก โรดริโก ดูเตอร์เต อดีตนายกเทศมนตรีจากเมืองดาเวา วัย 71 ปี ที่ถูกขนานนามว่าเป็น โดนัลด์ ทรัมป์ แห่งเอเชีย ได้รับชัยชนะอย่างท่วมท้นในการเลือกตั้งประธานาธิบดีฟิลิปปินส์ ด้วยเป็นคนที่มีบุคลิกโผงผาง วาจาดุดัน เล่นมุขทางเพศแบบไร้รสนิยม และคำสัญญาที่จะล้างบางอาชญากร เพียงแค่ 6 เดือนหลังเข้ารับตำแหน่ง สงครามกวาดล้างยาเสพติดของดูเตอร์เตทำให้มีผู้เสียชีวิตแล้วกว่า 5,000 คน สะเทือนไปถึงความสัมพันธ์กับมหามิตรเก่าอย่างสหรัฐ ที่วิพากษ์วิจารณ์นโยบายนี้ จนดูเตอร์เตประกาศปรับสมดุลขั้วอำนาจหันไปหาจีนแทน ส่งผลให้จีนที่เพลี่ยงพล้ำจากกรณีทะเลจีนใต้ก่อนหน้านี้กลับมาอีกครั้ง และทำให้นโยบายปักหมุดเอเชียของสหรัฐเริ่มสะดุดลง
5.เบร็กซิตหักทุกปากกาเซียน
กลายเป็นเหตุการณ์พลิกล็อกที่ช็อกคนทั่วโลกเมื่อย่างเข้าสู่ครึ่งหลังของปี 2016 เมื่อสหราชอาณาจักรที่นำโดยอังกฤษลงประชามติออกจากการเป็นสมาชิกสหภาพยุโรป (อียู) หรือเบร็กซิต การตัดสินใจดังกล่าวสร้างความผันผวนในตลาดทุนโลกอย่างหนัก ค่าเงินปอนด์อ่อนค่าต่ำสุดในรอบ 31 ปี เดวิด คาเมรอน ต้องลาออกจากตำแหน่งนายกรัฐมนตรี และเปิดทางให้ เทเรซา เมย์ เป็นผู้นำอังกฤษออกจากมรสุมนี้ แม้หลังจากฝุ่นตลบไปแล้วสถานการณ์จะไม่ได้เลวร้ายอย่างที่คาดคิด ตรงกันข้ามค่าเงินที่อ่อนค่าลงช่วยกระตุ้นการค้าและการท่องเที่ยวได้มาก ทว่าต้องจับตากันต่อไปในปี 2017 ซึ่งอังกฤษประกาศจะเริ่มต้นกระบวนการเจรจาออกจากอียูภายในเดือน มี.ค.ที่จะถึงนี้
6.รัฐประหารล่มในตุรกี
ความพยายามก่อรัฐประการโค่นล้มรัฐบาลของประธานาธิบดี เรเซบ เตยิบ เออร์โดอาน ของกองทัพตุรกีในกรุงอังการา คืนวันที่ 15 ก.ค. ต้องพบกับความล้มเหลว เมื่อเออร์โดอานซึ่งอยู่ระหว่างการพักร้อนรีบเดินทางไปปักหลักต่อสู้ที่นครอิสตันบูล และเรียกร้องให้ประชาชนร่วมกันลุกขึ้นต่อต้าน รัฐประหารจบสิ้นลงในวันต่อมา มีผู้เสียชีวิต 265 คน เออร์โดอานกล่าวหาว่าเป็นฝีมือของ เฟตุลเลาะห์ กูเลน อดีตผู้นำทางศาสนาซึ่งลี้ภัยอยู่ในสหรัฐ และนำไปสู่การกวาดล้างขั้วอำนาจฝ่ายตรงข้ามครั้งใหญ่ ทั้งในกองทัพและหน่วยงานราชการจนถึงปัจจุบัน ซึ่งมีการจับกุมแล้วนับหมื่นคน และมีผู้ถูกพักงานหรือถูกไล่ออกจากราชการอย่างน้อย 1.2 แสนคนทั่วประเทศ
7.ไวรัสซิการะบาดหนัก
โรคติดเชื้อไวรัสซิกาซึ่งมียุงลายบ้านเป็นพาหะนำโรค พบการระบาดในบราซิลตั้งแต่เดือน พ.ค. 2015 และแพร่กระจายไปยังประเทศอื่นๆ ในแถบละตินอเมริกา อเมริกากลาง และกลุ่มประเทศในแคริเบียน ก่อนที่ไวรัสตัวนี้จะลุกลามถึงเอเชียในเวลาต่อมา องค์การอนามัยโลกได้ประกาศเป็นภาวะฉุกเฉินด้านสาธารณสุขระหว่างประเทศเมื่อวันที่ 1 ก.พ. ทว่าการตื่นตัวรับมือกับซิกามากที่สุดในปีนี้คือช่วงที่บราซิลเป็นเจ้าภาพมหกรรมกีฬาโอลิมปิกในเดือน ส.ค. นักกีฬาบางรายปฏิเสธที่จะเข้าร่วมเนื่องจากกลัวเชื้อไวรัสตัวนี้ เพราะแม้จะไม่ถึงกับทำให้เสียชีวิตในผู้ใหญ่ แต่ไวรัสตัวนี้มีผลข้างเคียงกับหญิงตั้งครรภ์ ทำให้ทารกที่เกิดมาอาจมีภาวะสมองเล็ก หรือมีภาวะแทรกซ้อนระหว่างการตั้งครรภ์ได้
8.ชัยชนะทรัมป์เขย่าโลก
ถือเป็นเซอร์ไพรส์ใหญ่ส่งท้ายปี 2016 กับการเลือกตั้งประธานาธิบดีสหรัฐเมื่อวันที่ 8 พ.ย. ซึ่งชัยชนะตกเป็นของ โดนัลด์ ทรัมป์ มหาเศรษฐีฝีปากจัดตัวแทนพรรครีพับลิกัน ที่คว้าคะแนนคณะผู้แทนเลือกตั้ง (Electoral vote) ได้มากกว่า 2 ใน 3 ในขณะที่คู่แข่งอย่าง ฮิลลารี คลินตัน ทำผลงานได้ที่สุดเพียงเสียงลงคะแนนดิบของประชาชน (Popular Vote) ชัยชนะดังกล่าวก่อให้เกิดการประท้วงตามเมืองใหญ่ทั่วสหรัฐ และเกิดความกังวลเรื่องการเหยียดผิว-ผู้อพยพขึ้นในประเทศ ขณะที่ทั่วโลกต่างก็กังวลไม่น้อยกับผลกระทบทางด้านนโยบายที่จะตามมา อาทิ การกีดกันทางการค้า การยกเลิกความตกลงหุ้นส่วนยุทธศาสตร์เศรษฐกิจเอเชีย-แปซิฟิก (ทีพีพี) การลดความสนใจนอกบ้านเพื่อมุ่งเรื่องในบ้านเป็นหลัก และการเบนเข็มจากพลังงานทางเลือกรวมถึงความตกลงเรื่องโลกร้อน หันกลับไปมุ่งพลังงานรูปแบบเก่าที่ก่อให้เกิดมลภาวะมากกว่าแทน
9.Post-Truth : อารมณ์เหนือเหตุผล
พจนานุกรมของออกซฟอร์ดอธิบายความหมายโดยนัยของคำว่า “Post-Truth” คือเรื่องเกี่ยวกับเหตุการณ์หรือสถานการณ์ที่ความจริงไม่สำคัญเท่ากับอารมณ์รับรู้และความเชื่อส่วนบุคคล คำนี้ถูกยกมาใช้กันอย่างแพร่หลายในช่วงการลงประชามติเบร็กซิต และการเลือกตั้งประธานาธิบดีสหรัฐ เห็นได้จากแคมเปญหาเสียงในช่วงเวลาดังกล่าวจะเจือด้วยอารมณ์มากกว่ายกความจริงมาเพื่อโน้มน้าวผู้ลงคะแนนเสียงให้สนับสนุนตน
10.สงครามกลางเมืองซีเรีย
สงครามกลางเมืองซีเรียระหว่างฝ่ายรัฐบาลประธานาธิบดี บาชาร์ อัล-อัสซาด และกลุ่มกบฏฝ่ายต่อต้านที่ยืดเยื้อมานานกว่า 5 ปี เริ่มมีความกระจ่างมากขึ้นในวันนี้ เมื่อฝ่ายรัฐบาลที่มีประเทศรัสเซียให้การสนับสนุน สามารถยึดคืนเมืองอเลปโป เมืองใหญ่อันดับ 2 ของซีเรีย และเป็นหนึ่งในเมืองที่เก่าแก่ที่สุดในโลกกลับมาได้ ในขณะที่ฝ่ายกบฏยอมที่จะอพยพออกไป กระนั้นก็ตามการปิดฉากในอเลปโปก็ต้องแลกมาด้วยซากปรักหักพังของเมืองที่ล่มสลายไปแล้ว สหประชาชาติ (ยูเอ็น) เคยคาดการณ์เมื่อเดือน เม.ย. ว่ามีผู้เสียชีวิตจากสงครามกลางเมืองซีเรียแล้วกว่า 4 แสนคน ขณะที่การปิดฉากในอเลปโปยังเป็นแค่การยุติเบื้องต้น การแก้แค้นของฝ่ายต่อต้านยังคงเกิดขึ้นตามมา และจบลงด้วยโศกนาฏกรรมส่งท้ายปีกับการสังหารเอกอัครราชทูตรัสเซียประจำตุรกี ทำให้สถานการณ์ซีเรียยังคงเป็นอีกหนึ่งปัญหาเรื้อรังที่ยังต้องจับตามองกันต่อไปในปี 2017 นี้