เปิดประตูรับ 111-109 ปรองดองแบบมีเงื่อนไข

โดย...ทีมข่าวการเมืองโพสต์ทูเดย์

การจัดทำร่างรัฐธรรมนูญของ “มีชัย ฤชุพันธุ์” ประธานกรรมการร่างรัฐธรรมนูญ (กรธ.) และคณะ ได้เดินทางมาถึงหัวโค้งสำคัญเมื่อเข้าสู่การพิจารณาในเรื่องคุณสมบัติของผู้สมัครรับเลือกตั้ง สส.

หากจะบอกว่าประเด็นที่มานายกรัฐมนตรี การเลือกตั้ง สส. และการได้มาซึ่ง สว.อยู่ในความสนใจแล้ว แต่สำหรับเรื่องคุณสมบัติของผู้สมัคร สส.นั้นเป็นที่จับจ้องของฝ่ายการเมืองมากที่สุด เพราะการกำหนดคุณสมบัติไปในทิศทางใดทิศทางหนึ่งย่อมส่งผลต่อนักการเมืองอย่างไม่อาจหลีกเลี่ยงได้

โดยเฉพาะอย่างยิ่งกับอดีตกรรมการบริหารพรรคไทยรักไทย 111 คน และพรรคพลังประชาชน พรรคชาติไทย พรรคมัชฌิมาธิปไตย รวม 109 คน

เดิมทีฝ่ายการเมืองพยายามออกมาให้ความเห็นในเชิงต่อต้านพอสมควร ภายหลังมาตรา 35 (4) ของรัฐธรรมนูญฉบับชั่วคราว พ.ศ. 2557 กำหนดกรอบแนวทางการจัดทำร่างรัฐธรรมนูญจะต้องครอบคลุมเรื่อง “กลไกที่มีประสิทธิภาพในการป้องกันและตรวจสอบมิให้ผู้เคยต้องคําพิพากษาหรือคําสั่งที่ชอบด้วยกฎหมายว่ากระทําการทุจริตหรือประพฤติมิชอบ หรือเคยกระทําการอันทําให้การเลือกตั้งไม่สุจริตหรือเที่ยงธรรม เข้าดํารงตําแหน่งทางการเมืองอย่างเด็ดขาด”

มาตรา 35 (4) ของรัฐธรรมนูญฉบับชั่วคราว พ.ศ. 2557 สร้างความกังวลว่าอาจเป็นมาตรการหนึ่งของคณะรักษาความสงบแห่งชาติ (คสช.) ที่ต้องการตัดตอนนักการเมืองในฝ่ายพรรคเพื่อไทยย้อนหลัง ผ่านการให้มีการร่างรัฐธรรมนูญเพื่อตัดสิทธิทางการเมืองของสมาชิกบ้านเลขที่ 111 และ 109 ตลอดชีวิต โทษฐานที่มีส่วนต่อการกระทำการทุจริตเลือกตั้ง จนนำมาสู่การยุบพรรคการเมืองและการห้ามดำรงตำแหน่งทางการเมืองเป็นเวลา 5 ปี แม้ว่าอดีตกรรมการบริหารพรรคการเมืองดังกล่าวจะได้รับโทษตามคำวินิจฉัยของศาลรัฐธรรมนูญครบแล้วก็ตาม

อย่างไรก็ตาม ที่สุดแล้ว กรธ.ของอาจารย์มีชัยไม่ได้ดำเนินการตัดสิทธินักการเมืองเหล่านี้ตลอดชีวิต

โดย กรธ.ได้กำหนดคุณสมบัติและลักษณะต้องห้ามของ สส.จำนวน 17 ข้อ ซึ่งมีสาระสำคัญที่มีผลต่อฝ่ายการเมืองจำนวน 2 ข้อ ได้แก่ 1.การไม่ให้ผู้ถูกหรือเคยถูกสั่งเพิกถอนสิทธิสมัครรับเลือกตั้ง และ 2.การไม่ให้ผู้ต้องหรือเคยคำพิพากษาว่ากระทำการอันทำให้การเลือกตั้งไม่สุจริตหรือไม่เที่ยงธรรมได้สิทธิการรับสมัครเลือกตั้ง สส.

แม้คุณสมบัติในข้อแรกอาจนำไปสู่การตีความตัดสิทธิอดีตกรรมการบริหารพรรค แต่ในบทเฉพาะกาล กรธ.เตรียมจะกำหนดบทบัญญัติไม่ให้มีผลย้อนหลัง เพราะเห็นว่าอดีตกรรมการบริหารดังกล่าวไม่ได้เป็นตัวการในการกระทำทุจริตเลือกตั้ง

ทั้งนี้ เมื่อมองท่าทีของ กรธ.ที่ออกมาผ่านการกำหนดคุณสมบัติและลักษณะต้องห้ามของผู้สมัคร สส. รวมไปถึงการส่งสัญญาณไม่ปิดประตูตาย “ยิ่งลักษณ์ ชินวัตร” อดีตนายกรัฐมนตรี ในฐานะผู้ถูกถอดถอนโดยมติของสภานิติบัญญัติแห่งชาติ (สนช.) ลงสมัคร สส. นับว่าเป็นการแสดงออกถึงการประนีประนอมอยู่ไม่น้อย

“ร่างรัฐธรรมนูญฉบับใหม่ จะไม่มีกระบวนการเรื่องการถอดถอน แต่จะใช้คำว่า พ้นจากตำแหน่ง แทน ดังนั้นนักการเมืองที่เคยถูก สนช.ถอดถอน หากจะไปสมัคร สส.ต้องให้คณะกรรมการการเลือกตั้ง (กกต.) ตรวจสอบคุณสมบัติ หาก กกต.วินิจฉัยว่าไม่ผ่านคุณสมบัติ ก็มีสิทธิส่งเรื่องให้ศาลฎีกาวินิจฉัยชี้ขาดให้มีผลเป็นที่สิ้นสุด” คำตอบจาก ชาติชาย ณ เชียงใหม่ โฆษก กรธ. เมื่อถูกนักข่าวถามถึงความชัดเจนว่าคนที่ถูก สนช.ถอดถอนจะมีสิทธิสมัครเลือกตั้ง สส.หรือไม่

กล่าวคือ หาก กรธ.จะเดินแบบสุดซอยก็สามารถทำได้ ด้วยการกำหนดลงไปให้ชัดเพื่อตัดสิทธินักการเมืองกลุ่ม 111 และ 109 ตลอดชีวิต โดยอ้างต้องการให้การเมืองเกิดการปฏิรูปตั้งแต่ตัวบุคคล แต่ กรธ.ไม่ได้ทำ ส่วนหนึ่งปฏิเสธไม่ได้ต้องการสร้างความปรองดองและหวังประโยชน์ในทางการเมืองบางประการ

ประโยชน์ทางการเมืองที่ว่านั้น คือ การลดแรงเสียดทานเพื่อให้ร่างรัฐธรรมนูญผ่านการทำประชามติ

ต้องไม่ลืมขณะนี้มีหลายประเด็นที่มีความละเอียดอ่อนและเสี่ยงต่อการที่จะไม่ผ่านประชามติ เช่น การให้พรรคการเมืองต้องเปิดตัวว่าที่นายกรัฐมนตรีจำนวน 5 คนก่อนการเลือกตั้ง การเลือกตั้ง สว.ทางอ้อม รวมไปถึงกรณีที่ให้ศาลรัฐธรรมนูญมีอำนาจวินิจฉัยมาตรา 7 ว่าด้วยเรื่องประเพณีการปกครองระบอบประชาธิปไตย ซึ่งเปรียบเสมือนการแปรอำนาจของคณะกรรมการยุทธศาสตร์การปฏิรูปและการปรองดองแห่งชาติ (คปป.) ไว้ในศาลรัฐธรรมนูญ เป็นต้น

ประเด็นละเอียดอ่อนเหล่านี้ ล้วนมีผลต่ออนาคตของร่างรัฐธรรมนูญเป็นอย่างมาก เหนืออื่นใดอนาคตและความชอบธรรมของ คสช.ฝากไว้กับร่างรัฐธรรมนูญ

หากร่างรัฐธรรมนูญผ่านประชามติ แน่นอนว่า คสช.ย่อมมีความสง่างามในระดับหนึ่งที่จะอยู่ในอำนาจหน้าต่อไป แต่ถ้าร่างรัฐธรรมนูญถูกประชาชนฉีกทิ้ง การร่างรัฐธรรมนูญครั้งที่สามย่อมไม่ต่างอะไรกับการบั่นทอน คสช.ไปในตัว

ดังนั้น การเปิดทางให้บ้านเลขที่ 111 และ 109 มีสิทธิคืนสนามการเมือง จึงมีเป้าประสงค์ไม่ให้ฝ่ายการเมืองใช้อิทธิพลชี้นำประชาชนลงมติคว่ำร่างรัฐธรรมนูญ เพื่อรักษาความมั่นคงให้กับ คสช.และแม่น้ำอีก 4 สาย