สมัครสส.ใต้ล่มเกม"เลือกตั้ง"สะดุด

โดย...ไพบูลย์ กระจ่างวุฒิชัย

การเมืองในบริบทว่าด้วยการเลือกตั้งทำท่าจะไม่จบลงง่ายๆ แม้ว่าการรับสมัคร สส.บัญชีรายชื่อเมื่อสัปดาห์ที่ผ่านมาจะผ่านไปได้อย่างทุลักทุเล แต่พอมาถึงการรับสมัคร สส.ระบบแบ่งเขตเลือกตั้งก็ปรากฏว่าได้กลายเป็นสนามรบย่อยๆ เช่นกัน

โดยเฉพาะในพื้นที่ภาคใต้ ซึ่งเป็นฐานที่มั่นสำคัญของพรรคประชาธิปัตย์ ที่ประกาศคว่ำบาตรการเลือกตั้ง และของกลุ่มคณะกรรมการประชาชนเพื่อการเปลี่ยนแปลงประเทศไทยให้เป็นประชาธิปไตยที่สมบูรณ์อันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข (กปปส.) ซึ่งมีถึง 7 จังหวัดที่ยังไม่สามารถรับสมัครได้ ประกอบด้วย นครศรีธรรมราช ชุมพร พัทลุง กระบี่ สงขลา ตรัง และสุราษฎร์ธานี

ถึงจะมีเวลารับสมัครถึงวันที่ 1 ม.ค. 2557 ภายในเวลาไม่เกิน 16.30 น. แต่ดูแนวโน้มแล้วต้องยอมรับสภาพกันว่าคงยากที่การเลือกตั้งจะเกิดขึ้นใน 7 จังหวัดดังกล่าวได้

บนสมมติฐานที่ว่า กกต.ไม่สามารถรับสมัคร สส.ทั้ง 7 จังหวัดได้ กกต.ไม่มีทางเลือกอื่นนอกจากต้องขยายวันรับสมัครออกไปเพิ่มเติม พร้อมกับปล่อยให้การเลือกตั้งในพื้นที่อื่นทั้งภาคเหนือ ภาคอีสาน ภาคตะวันออก กรุงเทพมหานคร รวมถึงภาคใต้บางจังหวัดที่ไม่ปัญหาทางการเมืองเดินหน้าไปสู่วันที่ 2 ก.พ. 2557 ตามพระราชกฤษฎีกา

ทว่าปัญหาไม่ได้จบลงเพียงเท่านี้ เพราะจะมี 2 สถานการณ์ที่ กกต.และพรรคการเมืองต้องเผชิญกับการเลือกตั้งภายใต้บรรยากาศแห่งความขัดแย้ง

สถานการณ์ที่ 1 กระแสต่อต้านพรรคเพื่อไทยระหว่างหาเสียงเลือกตั้ง

กปปส.ได้ประกาศก่อนหน้านี้แล้วว่าจะจองกฐินไล่ล่า “ยิ่งลักษณ์ ชินวัตร” นายกรัฐมนตรีและ รมว.กลาโหม ไปในทุกพื้นที่จนกว่าจะยอมลาออกจากตำแหน่ง

ลักษณะนี้ยิ่งจะส่งผลให้บรรยากาศเข้าสู่ความตึงเครียดมากยิ่งขึ้นไปอีก เพราะอย่าลืมว่ามวลชนของพรรคเพื่อไทยอย่างแนวร่วมประชาธิปไตยต่อต้านเผด็จการแห่งชาติ (นปช.) ก็ได้ประกาศชัดเช่นกันว่าจะออกมาปกป้องรัฐบาล

ที่สุดแล้ว ยิ่งลักษณ์จะนำลูกพรรคหาเสียงได้เพียงภาคเหนือ อีสาน ตะวันออก และ กทม.บางส่วนเท่านั้น ส่วนภาคใต้ไม่ต้องพูดถึงเพราะทันทีที่นายกฯ ย่างกรายถึงแผ่นดินด้ามขวานย่อมต้องเผชิญกับมวลมหานกหวีดอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้

กระนั้นต่อให้พรรคเพื่อไทยผ่านสถานการณ์ดังกล่าวไปได้ แต่สำหรับสถานการณ์ที่ 2 |ที่ต้องเผชิญต่อไปนั้นอาจจะผ่านได้ลำบาก

สถานการณ์ที่ 2 ที่ว่านั้น คือ เงื่อนไขทางกฎหมาย

เริ่มตั้งแต่กรณีที่บางเขตเลือกตั้งอาจมีผู้สมัครจากพรรคเพื่อไทยเพียงรายเดียว โดยมาตรา 88 ของ พ.ร.บ.ประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยการเลือกตั้ง สส.และการได้มาซึ่ง สว. (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2554 ระบุว่าในกรณีที่มีผู้สมัครคนเดียวในเขตเลือกตั้งใดจะได้เป็น สส.ก็ต่อเมื่อได้รับคะแนนเสียงไม่ต่ำกว่า 20% และต้องได้รับคะแนนมากกว่าจำนวนคะแนนเสียงที่ไม่ประสงค์ลงคะแนน (โหวตโน) ด้วย

หมายความว่าการต่อสู้กับตัวเองจะต้องสู้ถึง 2 ยกจะแพ้ยกใดยกหนึ่งไม่ได้

อย่างไรก็ตาม กฎหมายเลือกตั้งมาตรา 88 ได้บอกทางออกไว้ว่า กกต.สามารถจัดการเลือกตั้งใหม่ให้กับพื้นที่ที่มีผู้สมัครคนเดียวได้ถึง 3 ครั้ง

ทั้งนี้ การจัดให้มีการลงคะแนนในครั้งที่ 3 ของเขตเลือกตั้งนั้นกฎหมายเปิดช่องให้ไม่ต้องเอากฎคะแนนขั้นต่ำ 20% และการชนะคะแนนโหวตโนมาบังคับใช้ ซึ่งเท่ากับว่าถ้าผู้สมัครได้รับคะแนนจากประชาชนก็สามารถเป็น สส.ได้ทันที เพียงแต่จะขาดความสง่างามทางการเมืองเท่านั้น

แต่ปัญหาทางกฎหมายที่หนักที่สุดสำหรับกรณีที่ไม่สามารถจัดให้มีการลงคะแนนเลือกตั้งใน 7 จังหวัดภาคใต้ได้อยู่ที่ “การเข้าสู่อำนาจรัฐของพรรคเพื่อไทย”

กล่าวคือ รัฐธรรมนูญมาตรา 93 บังคับให้สภาผู้แทนราษฎรจะเป็นสภาผู้แทนราษฎรได้ก็ต่อเมื่อมี สส.ไม่ต่ำกว่า 95% หรือ 475 คนจาก สส.ทั้งหมด 500 คน

7 จังหวัดภาคใต้ดังกล่าวมี สส.รวมกันถึง 36 คน เท่ากับว่าต่อให้ กกต.จัดการเลือกตั้งทั่วประเทศในวันที่ 2 ก.พ. 2557 ได้ ก็จะได้ สส.ทั้ง 2 ระบบเพียง 464 คน แบ่งเป็น สส.ระบบบัญชีรายชื่อ 125 คน และ ระบบแบ่งเขต 339 คน

การมี สส. 464 คนจะทำให้ไม่สามารถเปิดประชุมสภาได้ และผลที่ตามมา คือ ไม่สามารถเลือกประธานสภา รองประธานสภา

เมื่อไม่มีประธานสภา เท่ากับว่าการลงมติเลือกนายกรัฐมนตรีก็ไม่สามารถทำได้ เพราะรัฐธรรมนูญกำหนดให้ประธานสภาเป็นผู้มีหน้าที่นำชื่อบุคคลที่สภามีมติให้เป็นนายกฯ ขึ้นกราบบังคมทูลฯ และต้องเป็นผู้รับสนองพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯ ตำแหน่งนายกฯ ด้วย

หากประเทศไทยไปถึงจุดนั้นขึ้นมาจริง ย่อมไม่ต่างอะไรกับการเกิดภาวะสุญญากาศขึ้นทั้งๆ ที่ประเทศได้มีการจัดการเลือกตั้งแล้ว เพราะไม่สามารถสถาปนาสภาและรัฐบาลขึ้นมาเพื่อทำหน้าที่บริหารประเทศได้

ดังนั้น ทางออกในขณะนี้จึงไม่มีอะไรดีไปกว่าการที่ทุกฝ่ายมุ่งหน้าสู่การเจรจาเพื่อช่วยกันประคับประคองประเทศให้ผ่านวิกฤตครั้งนี้ไปได้