จิตวิทยากับพฤติกรรมติดพนัน บ่อนถูกกฎหมายคือทางออก?

 

          ข่าวฉ้อโกง ยักยอกทรัพย์ หรือนานาจิตตังเรื่องทุจริตด้านการเงิน คงเป็นข่าวที่เราพบเห็นได้ทุกวัน จนแทบกลายเป็นความเคยชินไปเสียแล้ว ซึ่งพอสาวเบื้องลึกเบื้องหลัง หลายเคสล้วนเกี่ยวข้องกับการพนัน เรามาลองพยายามทำความเข้าใจกันก่อนว่าอะไรเป็นสาเหตุให้พวกเขาถึงสาวเท้าเข้าสู่วงการนี้ เพราะหากคิดดูดีๆคงไม่มีใครตั้งใจติดตั้งแต่แรก แต่ไม่ว่าสถานภาพทางสังคมจะเป็นอย่างไร เติบโตมาแบบไหน ทุกคนมีสิทธิ์โดนสิงจากผีพนันกันทั้งนั้น ซึ่งสาเหตุที่ทำให้คนเล่นติดงอมแงมนอกจากจะสามารถอธิบายได้จากปัจจัยภายนอกแล้ว ยังอาจมีปมลึกยากแท้หยั่งถึงภายในจิตใจอยู่อีกด้วย

 

ทำไมคนติดการพนันจนเข้าขั้นถอนตัวไม่ขึ้น?

 

          การพนันเป็นหนึ่งในกิจกรรมที่ทำให้ผู้เล่นได้รับสิ่งตอบแทนบางอย่างมาโดยไม่ต้องออกแรงมากนัก ไม่ว่าจะเป็นเงินรางวัลเล็กๆน้อยๆ อย่างการเสี่ยงโชคจากล็อตเตอรี่ที่ถ้าโชคดี(ไม่)หน่อย อาจเปลี่ยนชีวิตคนคนหนึ่งได้ หรือความสนุกจากการวางเดิมพันในแมตช์ฟุตบอลทีมโปรด ที่นอกจากจะได้ลุ้นหนักกว่าเดิมสนุกกว่าเดิมแล้ว จับพลัดจับผลูก็อาจได้อะไรเล็กๆน้อยๆติดมือกลับคืนมาบ้าง เรียกได้ว่าการพนันแต่ละรูปแบบก็มีเอกลักษณ์ความสนุกเฉพาะตัวของมัน และสาเหตุต่อไปนี้คาดว่าเป็นสิ่งที่ทำให้ผู้เล่นหัวปักหัวปำจนถอนตัวไม่ขึ้น

• เพื่อเข้าสังคม

          ก็เฉกเช่นดังที่หลายคนกล่าว ‘กินเหล้าเข้าสังคม’ แล้วจะมีหรือที่ ‘เล่นพนันเข้าสังคม’ จะเกิดขึ้นบ้างไม่ได้? ทุกครั้งที่มีการวางเดิมพัน กิจกรรมการเข้าสังคมดูจะมีสีสันเพิ่มขึ้นทุกครั้ง ไม่ว่าจะเป็นวงป๊อกเด้งขำๆในกลุ่มเพื่อน หรือการเดิมพันกับฟุตบอลทีมโปรด ยิ่งถ้ามีการวางเงินด้วยแล้ว ทั้งความตื่นเต้น ความอยากเอาชนะยิ่งทวีคูณ อะดรีนาลีนเริ่มหลั่ง ก็กลายเป็นว่าเพิ่มอรรถรสให้กับวงสังคมเข้าไปอีก

 

• ชอบความเสี่ยง

          ไม่ว่าจะมีบ้านขายบ้าน มีรถขายรถ ไปกี่คันกี่หลัง ตราบใดที่พอมีโอกาสได้คืนบ้าง มันก็เกินต้านที่จะห้ามใจตัวเองไหว สิ่งนี้ถือเป็นธรรมชาติของมนุษย์ที่มีความชอบเสี่ยง ชอบลอง ยิ่งวางเงินเดิมพันมากเท่าไหร่ ก็แลกมาด้วยความเสี่ยงที่ยิ่งสูง ความตื่นเต้นท้าทายก็เพิ่มขึ้นตาม

 

• ความเบื่อหน่ายและรู้สึกเหงา

          สำหรับบางคน ‘การพนัน’ เป็นเพียงกิจกรรมหนึ่งที่ทำเพื่อฆ่าเวลา มีสถิติออกมาว่าในช่วงการแพร่ระบาดของโควิด-19 คนจำนวนมากหันไปเล่นพนันออนไลน์มากขึ้น เนื่องจากพอล็อคดาวน์ก็ต้องอยู่แต่กับบ้าน รู้สึกเหงาและไม่มีอะไรทำ โดปามีนในสมองไม่หลั่งความสุขสนุกสนานก็ไม่เกิด! 

 

          ซึ่งความน่ากลัวอยู่ตรงที่พอได้ก้าวขาเข้ามาวงการนี้ ส่วนใหญ่ก็ทิ้งงานอดิเรกหรือกิจกรรมเดิมๆที่เคยทำไปเสียหมด เพราะความตื่นเต้นมันเทียบกันไม่ติด! เห็นอย่างนี้แล้วบอกได้คำเดียวว่า ‘เจี๊ยะป้าบ่อสื่อ’

 

• อยากหลบหนีจากโลกความเป็นจริง

          เพราะโลกความจริงมันแสนหดหู่ ทั้งความเครียดเอย ความวิตกกังวลเอย ความเศร้าหมองที่ก่อตัวขึ้นในจิตอีกนานัปการ การหันหน้าเข้าสู่โลกแห่งการเดิมพันจึงเปรียบเสมือนการหาพื้นที่คลายเครียด ไม่ต่างอะไรกับคนส่วนใหญ่ที่เสาะแสวงหาเบียร์เย็นๆดื่มหลังเลิกงาน ก็เหนื่อยมาทั้งวันแล้ว ต้องหาอะไรทำให้มันชุ่มฉ่ำหัวใจสักหน่อย แต่สิ่งสำคัญคือการเข้าใจถึงรากเหง้าของห้วงความเหงาก่อน หากเข้าใจเท่าทันอารมณ์ตัวเองก็จะช่วยให้คนๆนั้นไม่จมปลักอยู่กับการพนันได้

 

• การเงินมีปัญหา ไขว่ขว้าหาทางออก

          บางคนอาจเล่นพนันเพราะหวังรวยแบบขำๆ แต่ก็ปฎิเสธไม่ได้ว่ามีอีกส่วนที่เข้ามาเล่นเพราะหวังแก้จนจริงๆ เพราะดูทรงแล้วคงไม่มีวิธีไหนที่จะช่วยทำเงินได้ในระยะเวลาอันรวดเร็วเท่าการเดิมพัน ซึ่งในความเป็นจริง ผู้เล่นส่วนใหญ่มักจะเสียมากกว่าได้ เมื่อชนะครั้งหนึ่งแล้ว ภายในจิตใจจะรู้สึกว่าอยากทำเงินให้ได้มากกว่านี้ การเดิมพันก็เริ่มสูงขึ้น ในทางกลับกัน เมื่อครั้งที่ต้องพ่ายแพ้ ก็เกิดความรู้สึกว่าวันนี้อาจไม่ใช่วันของเรา พรุ่งนี้อาจดีกว่านี้ก็ได้ แล้วก็เดินกลับเข้าวังวนใหม่แบบนี้ซ้ำๆ

         เหตุผลส่วนที่ได้กล่าวมาข้างต้น ดูเหมือนว่านักพนันส่วนใหญ่จะโดนขับเคลื่อนผ่านแรงจูงใจที่จะแสวงหาผลกำไรเป็นหลัก แต่หลักฐานทางจิตวิทยาหลายส่วนชี้ว่ายังมีสิ่งอื่นในจิตใต้สำนึกอีกที่ส่งผลกับพฤติกรรมการพนัน ตัวอย่างเช่นการเล่นโป๊กเกอร์ ไม่ว่าไพ่ในมือจะออกมาหมู่หรือจ่า การเก็บสีหน้าและอากัปกริยาถือว่าสำคัญที่สุด แต่ด้วยธรรมชาติของมนุษย์เวลาที่เราได้อะไรดีๆ หรือมั่นใจว่ามีอะไรเหนือกว่าคนอื่นสักอย่าง เราย่อมอยากแสดงสิ่งนั้นให้คนได้รับรู้ การฮึบนิ่งจนจบเกมส์เพื่อโชว์ไพ่ในมือที่เราแสนมั่นใจว่าใครก็กินไม่ลงนั้น ตอบสนองความภูมิใจและความใคร่ทางจิตวิญญาณมนุษย์ของเราได้เป็นอย่างดี

 

          นอกจากนี้ ‘ความอ่อนแอ’ ก็เป็นเรื่องใหญ่ในจิตใจมนุษย์เช่นเดียวกัน ไม่มีใครหรอกบนโลกนี้ที่อยากให้คนอื่นมองว่าอ่อนแอ จนปัญญา หรือเหมือนหมาจนตรอก เราอาจสังเกตเห็นได้ว่าบ่อยครั้งในวงพนัน ไม่ว่าจะเสียแล้วเสียอีกขนาดไหนแต่คนๆนั้นก็ยังตัดสินใจไม่ถอนตัวออกจากเกมสักที นั่นก็เพราะลึกๆในใจเขาอยากเอาชนะให้ได้เพื่อก้าวข้ามปมที่ทำให้รู้สึกอ่อนแอ มิหนำซ้ำถ้าเกมพลิกเอาชนะคนที่เล่นเก่งๆได้ ความภาคภูมิใจจะถูกดึงกลับมาแบบเต็มสตรีม

 

          แม้ว่าความรู้สึกแบบนี้จะดูเป็นอะไรที่คร่ำครึสำหรับใครหลายๆคน ศักดิ์ศรีมันกินไม่ได้ ความภูมิใจก็กินไม่ได้  แต่ก็ต้องยอมรับว่าแม้จะเป็นความภูมิใจในช่วงเวลาสั้นๆ ก็เป็นอะไรที่ช่วยสร้างความรู้สึกดีให้กับตนเองได้ไม่น้อย จนรู้สึกลำพองตัวใหญ่คับห้อง แต่แน่นอนว่าความรู้สึกฮึกเหิมในช่วงเวลาเพียงชั่วเคี้ยวหมากแหลก สามารถส่งผลเสียระยะยาวสำหรับผู้เสพติดอาการนี้ได้

บ่อนถูกกฎหมาย ทางเลือกหรือทางรอด?

 

          ในเมื่อพฤติกรรมชอบความเสี่ยง มักหนีไม่พ้นกับวงการพนัน จะบังคับให้เลิกเล่นก็ร้อยพ่อพันแม่ การทำให้แหล่งพนันถูกกฎหมายไปเลย เพื่อแก้ปัญหาบ่อนพนันผิดกฎหมาย หรือบ่อนเถื่อนที่มีอยู่ไม่น้อยในประเทศไทย  รวมไปถึงแก้ปัญหากลุ่มอิทธิพลมาเฟีย และธุรกิจทั้งในและนอกระบบที่มีส่วนพัวพันกับเงินที่มาจากบ่อนพนันผิดกฎหมายแล้ว ถือเป็นทางเลือกที่ตอบโจทย์หรือไม่?

 

          ประเด็น “บ่อนกาสิโนถูกกฎหมาย” เริ่มมีความเคลื่อนไหวอีกครั้ง หลังจากความพยายามขับเคลื่อนเรื่องนี้อยู่นาน แต่ไม่วายตกเป็นประเด็นวิพากษ์วิจารณ์อยู่ต่อเนื่อง แต่ถ้าหันไปมองเพื่อนบ้าน เขาก็ผุดกาสิโนกันขึ้นมาราวกับดอกเห็ดแล้ว ในส่วนที่คัดค้านเชื่อว่าจะนำมาซึ่งปัญหาอาชญากรรมและปัญหาทางสังคมอีกมากมาย ทางด้านฝั่งที่สนับสนุนก็เชื่อว่าจะสามารถจูงใจนักท่องเที่ยวต่างชาติให้เดินทางเข้าไทยอันเป็นแหล่งรายได้ใหม่ทำเม็ดเงินมาสู่ประเทศอย่างมหาศาล รวมถึงการมีมาตรการในการป้องกันและแก้ไขปัญหาบ่อนผิดกฎหมาย จะช่วยลดปัญหาการลักลอบเล่นการพนันลงได้

 

          แม้ในขณะนี้จะยังอยู่ในขั้นการศึกษาให้ละเอียดรอบคอบในทุกมิติ ซึ่งก็ถือว่าเป็นเรื่องดีสำหรับการพิจารณา เพราะสำหรับการศึกษาแล้ว ไม่มีอะไรที่ช้าเกินไป หากอนุญาตให้ธุรกิจอบายมุขเป็นธุรกิจถูกกฎหมาย โดยยังไร้ซึ่งกฎเกณฑ์หรือระบบที่มีประสิทธิภาพรองรับ ผลที่ตามมาก็คงพูดได้เต็มปากว่า ‘สายเกินแก้’

 

          การเปิด ‘บ่อนถูกกฎหมาย’ ในหลายประเทศ ส่วนใหญ่แล้วมักหวังพึ่งทำกำไรจากนักท่องเที่ยวต่างชาติ อย่างทางด้านมาเก๊าเองในปี 2562 ที่ผ่านมาบ่อนถูกกฎหมายโกยรายได้ไปสูงถึง 36,000 ล้านดอลลาร์สหรัฐฯ รัฐเรียกเก็บภาษีได้อีก 13,000 ล้านดอนลาร์สหรัฐฯ จนกระทั่งการมาเยือนของไวรัสโควิด-19 เมื่อไม่มีลูกค้านักท่องเที่ยวต่างชาติเข้ามาใช้บริการ  รายได้ในปี 2563 หล่นฮวบหายไปนับ 30,000 ล้านดอลลาร์สหรัฐฯ พอเป็นเช่นนั้นแล้ว จากเดิมที่ธุรกิจตีตลาดนักท่องเที่ยวต่างชาติ เป็นอันต้องเบนเข็มเปลี่ยนเป้ามาเป็นคนในประเทศ และด้วยพฤติกรรมผู้เล่นที่ต่างกัน คือนักท่องเที่ยวมักมาเล่นหาความสนุกเพียงชั่วครั้งคราว ไม่นานก็ต้องกลับถิ่นอาศัยเดิม แต่นักพนันในประเทศที่มีแหล่งพำนักถาวร โอกาสที่จะเดินเข้าบ่อนเป็นประจำย่อมมีสูงกว่า จำนวนนักพนันทั้งหน้าเก่าหน้าใหม่มีจำนวนเพิ่มขึ้นอย่างน่าใจหาย

 

          อย่างในสิงคโปร์เองดินแดนแห่งความสุข ณ มารีนาเบย์ ก็ถือเป็นกาสิโนที่รัฐเปิดไฟเขียว แม้จะมีเสียงต่อต้าน ซึ่งในปี 2562 ที่ผ่านมาบ่อนถูกกฏหมายในประเทศนี้สร้างเม็ดเงินไปได้กว่า 3,200 ดอลลาร์สหรัฐฯ แต่สิ่งที่สร้างความแตกต่างจากกาสิโนอื่นๆคือ มาตรการสุดเข้ม อย่างการตรวจสเตทเม้นท์ก่อนเข้าใช้บริการ และเก็บค่าธรรมเนียมการเล่นสำหรับคนในประเทศครั้งละ 100 ดอลลาร์สิงคโปร์ หรือราว 3,000 บาท แต่ชาวต่างชาติเข้าได้ฟรี (ต้องมีอายุเกิน 21 ปีนะ)!  แถมสิงคโปร์ยังมีกฎหมายสำหรับผู้ได้รับผลกระทบจากเล่นพนันของคนในครอบครัว คือสามารถฟ้องร้องห้ามให้บุคคลรายนั้นเข้าคาสิโนได้ ซึ่งศาลก็มีอำนาจตัดสินเช่นนั้นได้ และในปัจจุบันมีชาวสิงคโปร์ถูกตัดสินห้ามเข้าคาสิโนไปแล้วนับแสนราย

 

          ก็น่าคิดว่าขนาดประเทศที่พร้อมไปแทบทุกด้านอย่างสิงคโปร์ ผู้คนมั่งคั่งไปด้วยความรู้ ก็ยังไม่วายมีคนติดพนันจนหัวโตจนศาลต้องตัดสินให้เป็นบุคคลล้มละลาย แล้วถ้าเทียบกับไทยเราล่ะ? แนวโน้มจะเป็นไปในทิศทางไหนลองวาดภาพกันดูเล่นๆได้เลย

 

 

ข้อมูลอ้างอิง

• https://www.psychologytoday.com/us/blog/in-excess/201508/why-do-you-gamble 
• https://www.algamus.org/blog/why-do-people-gamble#:~:text=2.-,Risk,the%20excitement%20of%20the%20gamble.