เยี่ยมยามนครเวียงจันทน์ เบิ่งตลาดอัญมณี-เครื่องประดับ
....สถาบันวิจัยและพัฒนาอัญมณีและเครื่องประดับแห่งชาติ (องค์การมหาชน)
เวียงจันทน์ เมืองหลวงและศูนย์กลางความเจริญของสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว ตั้งอยู่บริเวณริมแม่น้ำโขงตรงข้ามกับ อ.ศรีเชียงใหม่ จ.หนองคาย ปัจจุบันมีความเปลี่ยนแปลงค่อนข้างชัดเจน ตึกใหญ่ๆ ในอดีตได้รับการปรับปรุง ดูแลรักษา และก่อสร้างเพิ่มเติม บ้านเรือนสวยงามหลังใหญ่ในรูปแบบสเปนมีให้เห็นหลากหลาย ควบคู่กับสถาปัตยกรรมแบบชิโนโปรตุกีส มีระบบสาธารณูปโภคพื้นฐานที่อำนวยความสะดวกเพิ่มมากขึ้น แต่ยังคงไว้ด้วยวิถีชีวิตขนบธรรมเนียมประเพณีอันดีงาม
สัมผัสวิถีชีวิตของชาวเวียงจันทน์ ณ ตลาดเช้า
“
ตลาดเช้า” หรือที่ออกเสียงว่า “ตลาดเซ้า” ในภาษาลาว เป็นตลาดกลางเมืองเวียงจันทน์ในรูปแบบอาคาร 2 ชั้น 3 หลังต่อกัน ถือเป็นจุดศูนย์กลางการค้าขายสินค้าที่สำคัญแห่งหนึ่งของเวียงจันทน์ ภายในมีร้านค้ามากมายตั้งแผงขายสินค้านานาชนิดตั้งแต่ผ้าทอลาวลายโบราณ อัญมณีและเครื่องประดับ งานแกะสลักไม้ เครื่องใช้ไม้สอยในบ้าน และเครื่องใช้ไฟฟ้า เป็นต้น บริเวณส่วนกลางของตลาดเช้าเป็นที่ตั้งของห้างสรรพสินค้าเวียงจันทน์ ซึ่งมีสินค้าจากทั้งจีน ไทย และเวียดนาม วางจำหน่ายอยู่เป็นจำนวนมาก จึงเป็นที่นิยมของชาวลาวและเป็นแหล่งดึงดูดนักท่องเที่ยวชาวต่างชาติให้มาจับจ่ายเลือกซื้อสินค้ากันที่ตลาดเช้าแห่งนี้ ในยามเช้าร้านค้าต่างๆ จะเริ่มทยอยเปิดร้านกันตั้งแต่แปดโมงเช้า พอช่วงสายตลาดเช้าก็คลาคล่ำไปด้วยผู้คนมากมายที่เดินทางมาเลือกซื้อสินค้าจนกระทั่งตลาดปิดราวสี่โมงครึ่งในช่วงเย็นศูนย์กลางการค้าอัญมณีและเครื่องประดับแห่งเมืองเวียงจันทน์
มนต์เสน่ห์ของประเทศลาวอาจมิใช่เพียงศิลปวัฒนธรรม ประเพณีแบบดั้งเดิม หากแต่การแต่งกายยังบ่งบอกถึงเอกลักษณ์ที่มีรายละเอียดสะท้อนถึงวิถีชีวิตของชาวลาวโบราณแห่งลุ่มแม่น้ำโขงได้เป็นอย่างดี ผู้หญิงลาวส่วนใหญ่ยังคงยึดรูปแบบการสวมใส่ผ้าซิ่นและเครื่องประดับเงินอย่างเข็มขัด สร้อยคอ กำไล และต่างหู เข้าชุดกันได้อย่างงดงาม
ตลาดเช้าถือเป็นศูนย์กลางการค้าอัญมณีและเครื่องประดับของเวียงจันทน์มากว่า 20 ปี รูปแบบเครื่องประดับที่วางขายส่วนใหญ่เป็นเครื่องประดับทอง เครื่องประดับเงิน เครื่องประดับเพชร และเครื่องประดับพลอย รวมทั้งพลอยร่วง เงินแท่ง และแผ่นทองคำ 99% ที่นิยมนำมาสลักชื่อ ชาวลาวนิยมสวมใส่เครื่องประดับต่างๆ ตามแต่โอกาสที่เหมาะสม
ชาวลาวนิยมสวมใส่เครื่องประดับเงิน เนื่องจากเหมาะสมกับชุดแต่งกายประจำชาติ รองลงมาคือ ทองคำ 24 กะรัต ส่วนในโอกาสร่วมงานสังสรรค์ต่างๆ ชาวลาวจะนิยมสวมใส่เครื่องประดับอัญมณี โดยเฉพาะเครื่องประดับเพชร โดยวัตถุดิบที่ใช้ผลิตเครื่องประดับอาทิ ทองคำ เงิน เพชร และพลอยสี บางส่วนมาจากภายในประเทศ และบางส่วนนำเข้าทั้งจากไทย สวิตเซอร์แลนด์ เบลเยียม และรัสเซีย
ทองคำ ส่วนใหญ่เป็นทองคำ 9899% ออกสีเหลืองอมส้มงดงามอร่ามตา มีลวดลายที่โดดเด่นเป็นเอกลักษณ์ มีความประณีตสวยงาม ดังรูปแบบดั้งเดิมของเวียงจันทน์ที่เรียกว่า
“ลายเมืองหลวง” ซึ่งชาวเวียงจันทน์ถือว่าเป็นลายของพระเจ้าแผ่นดิน โดยทองคำที่ใช้นำมาขึ้นรูป ผู้ประกอบการจะต้องซื้อจากธนาคารแห่งชาติลาวเท่านั้นเงิน ส่วนใหญ่เป็นเงินล้วน 92.5% มีลวดลายงดงามแบบลาวแท้ เช่น ลายเมืองหลวง ลายฉลุ บางชิ้นงานอาจมีการลงยาหรือประดับด้วยมาร์คาไซต์ (Marcasite) ที่ชาวลาวนิยมคือ สร้อยคอ กำไลข้อมือ เข็มขัด และต่างหู ผู้ประกอบการลาวจะต้องซื้อเงินแท่งที่จะนำมาทำเป็นเครื่องประดับเงินจากธนาคารแห่งชาติลาวเช่นกัน
เพชร มีการออกแบบอย่างเรียบง่ายแต่ส่องประกายแวววาวเจิดจรัส มักจะทำเป็นสร้อย จี้ และแหวน ที่ประดับอยู่บนตัวเรือนทองคำหรือทองขาว เพชรส่วนใหญ่นำเข้ามาจากเบลเยียม ในขณะที่บางส่วนนำเข้ามาจากรัสเซีย
พลอย มีรูปแบบแตกต่างไปตามสไตล์ของแต่ละร้าน ทั้งที่เป็นชุดๆ และตามแฟชั่น ส่วนใหญ่ใช้พลอยในประเทศ ได้แก่ เขตห้วยทราย แขวงบ่อแก้ว อาทิ โกเมน ไพลิน มรกต และนิล นอกจากนี้ยังนำเข้าพลอยชนิดอื่น เช่น บุษราคัมจากไทย ทับทิมจากพม่า และพลอยสีชนิดอื่นจากสวิตเซอร์แลนด์ ฯลฯ