รัชธิพร สุขสงวน ด้วยรักและผูกพันกับสวนส้มโอ

โดย ภาดนุ

อีกหนึ่งคนรุ่นใหม่ที่หันหลังให้กับการเป็นมนุษย์เงินเดือน แวนด้า-รัชธิพร สุขสงวน (วัย 29 ปี) กลับไปใช้ชีวิตสโลว์ไลฟ์เป็นชาวสวนส้มโอ ที่พูดได้ว่าทั้งสร้างความสุขให้กับตัวเองและครอบครัวได้เป็นอย่างดี แต่ก่อนจะมาถึงจุดพลิกผันนี้มีที่มาอย่างไร ไปฟังจากปากเธอเลย

“เดิมทีแวนเรียนจบทางด้านการจัดการร้านอาหารและภัตตาคาร จากมหาวิทยาลัยราชภัฏสวนดุสิต เมื่อเรียนจบก็ทำงานเป็นมนุษย์เงินเดือนในกรุงเทพฯ ได้ปีกว่าๆ แต่ด้วยความที่เราเกิดและโตในบ้านสวนมาตลอด เลยรู้สึกชินและชอบอากาศที่ต่างจังหวัดมากกว่า

จุดพลิกผันเกิดขึ้นตอนน้ำท่วมใหญ่ในปี 2554 ซึ่งท่วมทั้งกรุงเทพฯ และปริมณฑล จึงเป็นสาเหตุที่ทำให้แวนตัดสินใจลาออกจากงาน แล้วกลับมาช่วยพ่อแม่ทำสวนส้มโอที่ชื่อ “สวนส้มโอคุณพิทักษ์” อย่างจริงจัง เพราะเป็นอาชีพหลักที่พ่อแม่ทำมาตั้งแต่พวกท่านอายุได้ 20 กว่าๆ แต่พอน้ำท่วมใหญ่ครั้งนี้ สวนส้มโอที่ทำมาก็ได้รับผลกระทบจากน้ำท่วมแบบเต็มๆ

พวกท่านจึงรู้สึกเครียดมากในตอนนั้นเพราะรักในอาชีพนี้มาก ซึ่งมันช่วยเลี้ยงปากท้องพวกเรามาจนเติบโตมาได้ น้ำท่วมครั้งนั้นสร้างความเสียหายให้กับสวนส้มโอถึง 80% ของพื้นที่ทั้งหมด 20 กว่าไร่ โดยน้ำขังอยู่นาน 2 เดือน หลังจากน้ำลดส้มโอส่วนใหญ่ก็ยืนต้นตายเกือบหมด แวนกับน้องชายจึงตัดสินใจช่วยพ่อแม่ดูแลสวนส้มโอต่อ เพราะเห็นว่าพ่อแม่ก็อายุ 55 ปีกันแล้ว พวกเราลูกๆ จึงยิ่งรู้สึกเป็นห่วงมากๆ”

แวนด้าบอกว่า เมื่อคิดได้แบบนั้นเธอกับน้องชายก็ร่วมหุ้นกันทำสวนส้มโอ 20 ไร่ บนพื้นที่ของสวนเดิมที่พ่อแม่เคยทำ โดยสวนส้มโอคุณพิทักษ์นี้อยู่ที่ อ.สามพราน จ.นครปฐม โดยเธอและน้องชายถือว่าเป็นชาวสวนส้มโอรุ่นที่ 3 แล้ว

“แวนได้ร่วมมือกับน้องชายปรับปรุงสวนส้มโอที่เสียหาย โดยเริ่มจากการพลิกหน้าดินใหม่หมดเลย จากนั้นก็ยกร่องสวน แล้วจึงปลูกต้นส้มโอใหม่อีกครั้ง โดยมีพ่อคอยสอนและให้คำแนะนำอยู่ข้างๆ เสมอ ส้มโอเป็นไม้ยืนต้นที่นิยมปลูกจากกิ่งพันธุ์ที่มาจากการตอนกิ่ง ที่สวนเราปลูกอยู่ 2 สายพันธุ์ คือ ทองดีและขาวน้ำผึ้ง ซึ่งต้องใช้เวลา 4-5 ปี ถึงจะให้ผลผลิตได้ จุดเด่นของส้มโอทองดีคือเนื้อสีชมพูหวานฉ่ำ ส่วนขาวน้ำผึ้งจุดเด่นคือ เนื้อสีน้ำผึ้งหวานกรอบ คือถ้าปลูกไว้ 100 ต้น ก็ไม่มีทางที่ส้มโอทั้งร้อยต้นที่ปลูกนั้นจะให้ผลผลิตพร้อมกันทุกต้น

ต่อมาในปี 2558-2559 ส้มโอก็เริ่มให้ผลผลิต แต่กว่าจะมาถึงช่วงที่สามารถนำส้มโอไปขายได้ก็พบกับอุปสรรคมาเยอะ นั่นคือสภาพอากาศที่เปลี่ยนไปจากเมื่อก่อน ฝนฟ้าไม่ค่อยตกตามฤดูกาล ที่สำคัญแมลงศัตรูพืชสมัยนี้มันก็พัฒนาตัวเองให้แข็งแกร่งขึ้น เราจะใช้สารเคมีหรือยาฆ่าแมลงเพียงอย่างเดียวไม่ได้แล้ว เพราะจะทำให้มีสารตกค้างในส้มโอด้วย เราจึงหันมาใช้ไบโอเคมีหรือยาฆ่าแมลงที่ทำจากสมุนไพรเข้ามาช่วยด้วย แม้จะเห็นผลช้า แต่ก็มั่นใจได้ว่าจะไม่ทิ้งสารตกค้างไว้ในผลส้มโอให้เป็นอันตรายแน่นอน”

แวนด้าเสริมว่า ช่วงแรกที่ส้มโอออกผล อุปสรรคอีกอย่างก็คือ พอนำส้มโอไปวางขาย ลูกค้าที่มาซื้อส่วนใหญ่มักจะพูดเป็นเสียงเดียวกันว่า ส้มโอเปลือกหนาเกินไป (เป็นธรรมชาติของส้มโอในฤดูกาลแรกซึ่งเปลือกจะหนาๆ หน่อย) อยากได้ส้มโอที่เปลือกบางๆ

“โดยธรรมชาติของส้มโอทั่วๆ ไปแล้ว ต้องปลูก 6-7 ปี ส้มโอถึงจะเปลือกบางลงตามธรรมชาติไปเอง เรียกว่าเราต้องฝ่าฟันอุปสรรคหลายอย่าง กว่าจะมาถึงวันนี้ได้ ก็ได้พ่อแม่คอยแนะนำวิธีหรือเคล็ดลับต่างๆ ในการดูแลส้มโอให้ พอได้ผลผลิตส้มโอออกมา ช่องทางการตลาดของเราจะเป็นการส่งออกไปยัง จีน ฮ่องกง ไต้หวัน และสิงคโปร์

ส่วนตลาดในประเทศ ถ้าเป็นเมื่อก่อนที่พ่อทำก็จะส่งพ่อค้าคนกลาง แต่ช่วงหลังที่เราได้ลงมาทำสวนเอง เราเลยทำตลาดเองด้วย โดยเน้นขายเอง เช่น ไปออกงานอีเวนต์ในกรุงเทพฯ ขายผ่านออนไลน์ และขายที่ตลาดปันสุข ซึ่งอยู่ที่อุทยานการอาชีพชัยพัฒนา บ่อพลับ จ.นครปฐม ซึ่งเป็นตลาดนัดที่เปิดทุกวันศุกร์ สำหรับการขายผ่านออนไลน์ สามารถติดต่อผ่าน ‘เพจเฟซบุ๊ก : สวนส้มโอคุณพิทักษ์’ ได้เลย ซึ่งลูกค้าส่วนใหญ่จะเป็นคนกรุงเทพฯ เมื่อเข้ามาดูรูป ดูข้อมูลในเฟซบุ๊กแล้วสนใจ ส่วนมากก็จะอินบ็อกซ์มาหรือโทรมาสอบถามรายละเอียดก่อน จึงค่อยสั่งส้มโออีกที

โดยปกติแล้วส้มโอจะมีมาตรฐานในการขาย โดยวัดจากเส้นรอบวงของผลส้มโอ ถ้าเป็นพันธุ์ทองดี เบอร์ 1 ต้องมีเส้นรอบวงตั้งแต่ 17 นิ้วขึ้นไป เบอร์ 2 ต้องมีเส้นรอบวง 16-17 นิ้ว และเบอร์ 3 ต้อง 15-16 นิ้ว เป็นต้น เรียกว่าจะมีขนาดหรือเกณฑ์มาตรฐานในการขายอยู่แล้ว แต่บางคนก็อาจจะชอบส้มโอลูกเล็กๆ เพราะรู้สึกว่าจะให้เนื้อที่มีรสหวานกว่าก็มี ราคาขายต่อลูกจะขึ้นอยู่กับราคากลางของตลาดส่งออกในแต่ละปี ซึ่งเป็นการขายผ่านพ่อค้าคนกลาง แต่ถ้าเรานำไปขายเองก็จะได้ราคาที่สูงกว่า”

แวนด้าบอกว่า ตอนนี้ราคาส้มโอโดยเฉลี่ยอยู่ที่ลูกละ 80-90 บาท แต่ในช่วงหลังน้ำท่วมใหม่ๆ ราคาจะดีกว่านี้ โดยอยู่ที่ลูกละ 100 กว่าบาท เนื่องจากเป็นช่วงที่มีผลผลิตน้อยเพราะน้ำท่วม

“ฤดูกาลที่ส้มโอออกผล ส่วนใหญ่จะเป็นช่วงเดือน ส.ค.-ก.ย.ของทุกปี รายได้ต่อฤดูกาลก็ถือว่าดีพอสมควร มีรายได้หลักแสนเช่นกัน แต่หนึ่งปีจะทำได้แค่ฤดูกาลเดียว ในอนาคตแวนคิดว่าจะนำส้มโอมาพัฒนาเป็นสินค้าแปรรูป เช่น ยำส้มโอสูตรโบราณ แยมส้มโอ น้ำส้มโอ เปลือกส้มโอเชื่อม และยาจุดกันยุงจากเปลือกส้มโอ ซึ่งทุกอย่างจะเป็นสินค้าแฮนด์เมดทั้งหมด

โดยจะเน้นช่องทางการตลาดไปที่กลุ่มคนรักสุขภาพ และคิดค้นแพ็กเกจจิ้งให้เหมาะกับตลาดคนรุ่นใหม่ ซึ่งจะใช้ชื่อผลิตภัณฑ์ว่า Pomelo Me ตอนนี้ก็กำลังดำเนินการอยู่ สินค้าน่าจะวางขายได้ในช่วงต้นปี 2561 จะเน้นขายทางออนไลน์ และไปออกบูธตามอีเวนต์ต่างๆ ที่เกี่ยวกับอาหาร ทั้งที่นครปฐมและที่กรุงเทพฯ

นอกจากส้มโอที่เป็นผลผลิตหลักแล้ว เรายังมีการปลูกผลไม้ชนิดอื่นๆ ด้วย เช่น มะพร้าวอ่อน มะนาวแป้น มะม่วง กล้วยหอม กล้วยน้ำว้า กล้วยหักมุก กล้วยไข่ มะปราง มะขาม ทุเรียน และพืชผักสวนครัวที่หลากหลาย โดยดำเนินตามคำสอนของในหลวงรัชกาลที่ 9 เรื่องความพอเพียง มีกินมีใช้ในครัวเรือน แบ่งปันบ้าง ถ้าเยอะก็นำไปขายบ้าง”

แวนด้าทิ้งท้ายว่า ความสุขของเธอก็คือ การได้ใช้ชีวิตอยู่กับธรรมชาติ อยู่กับประสบการณ์ใหม่ที่ท้าทายตลอดเวลา ไม่ว่าจะเป็นเรื่องการดูแลรักษาต้นส้มโอ หรือการตลาดที่เปลี่ยนไปเรื่อยๆ ตามยุคสมัย ซึ่งต้องพัฒนาและต้องปรับเปลี่ยนให้ทัน ซึ่งสิ่งสำคัญที่สุดก็คือ การได้อยู่กับพ่อแม่ ได้ดูแลพวกท่าน ได้เห็นรอยยิ้ม ได้ยินเสียงหัวเราะ แค่รู้ว่าพ่อแม่มีความสุข เธอก็มีความสุขไปด้วยแล้ว

“แวนมีอีกสิ่งที่ชอบก็คือ การทำขนม ทุกวันนี้แวนขายเบเกอรี่ โฮมเมดแบบออนไลน์ด้วยค่ะ โดยเริ่มทำครั้งแรกเมื่อปี 2557 เพราะอย่างน้อยเราก็ไม่ได้ทิ้งในสิ่งที่เรารักและเรียนมาอีกอย่างหนึ่งไป อยากบอกว่าแวนมีความสุขและสนุกทุกครั้งที่ได้ทำขนม ได้ใช้เวลาอยู่กับมัน เมนูส่วนมากจะใช้วัตถุดิบจากสวนเราเองด้วย เช่น บานอฟฟี่พาย เค้กกล้วยหอม เค้กมะพร้าวอ่อน ชิฟฟอนมะพร้าว พุดดิ้งมะพร้าวอ่อน เค้กมะม่วง เป็นต้น รวมทั้งทำขนมทั่วไปอย่าง คุกกี้ บราวนี่ คอนเฟลกคาราเมล ฯลฯ ซึ่งถือเป็นการหารายได้อีกทาง โดยขายผ่าน ‘เพจเฟซบุ๊ก : เบเกอรี่ โฮมเมดบาย แวนด้า’ ด้วยค่ะ ใครสนใจลองเข้าไปดูได้เลย หรือติดต่อได้ที่ Line ID : vanda_rtp”