เล่าเรื่องธงชัยเฉลิมพล สมัย ร.6

โดย...ส.สต

ธงชาติ กับธงชัยเฉลิมพล มีวิวัฒนาการใกล้เคียงกันมาก จึงสรุปเรื่องธงชัยเฉลิมพลข้อเขียนของอาจารย์พินิจ สุวรรณะบุณย์ ที่เล่าไว้ในวารสารวชิราวุธานุสรณ์สาร ปีที่ 26 ฉบับที่ 1 เดือน มกราคม 2550 ว่า เมื่อ พ.ศ. 2454 พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 6 จึงทรงสร้างธง "มหาไพชยนต์ธวัช" ในพระราชพิธีบรมราชาภิเษก ลักษณะเป็นธงพื้นสีแดง มีรูปช้างเผือกแต่งเครื่องยืนแท่นอยู่ตรงกลาง ที่มุมบนเหนือศีรษะช้างภายในกรอบสีเหลือง มีอักษรพระบรมนามาภิไธยย่อ วปร สีน้ำเงิน เบื้องบนประดับพระมหาพิชัยมงกุฎและรัศมีสีเหลือง ใต้พระบรมนามาภิไธย มีนามหน่วยทหารที่ได้รับพระราชทานธงไปประจำ

ส่วนชื่อธง "มหาไพชยนต์ธวัช" นั้น เป็นไปตามนามแห่งองค์ท้าวอมรินทราธิราช ที่ใช้ธงนำทัพเทพเสนาไปปราบอสูร จนพ่ายแพ้

พ.ศ. 2457 ทางทวีปยุโรปเกิดสงครามโลกครั้งที่ 1 ประเทศสยามประกาศสงครามกับเยอรมนี ฮังการี โดยจัดส่งทหารอาสา คือ กองทหารบกรถยนต์ และกองบินทหารบกไปช่วยรบร่วมกับฝ่ายสัมพันธมิตร ในการนี้รัชกาลที่ 6 พระราชทานธงชัยเฉลิมพลประจำกองทหารอาสาเป็นขวัญและกำลังใจแก่เหล่าทหารหาญ เมื่อ วันที่ 22 ก.ค. 2460 และเมื่อกองทหารอาสาเดินทางกลับมาถึงพระนครแล้ว ได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีศักดิ์รามาธิบดีแก่ธงชัยเฉลิมพลนี้อีกด้วย

ธงนี้ลักษณะเหมือนธงไตรรงค์ (ธงชาติไทยปัจจุบัน) แต่มีวงกลมสีแดงอยู่ตรงกลาง ด้านหน้า ภายในวงกลมมีอักษรพระบรมนามาภิไธยย่อ ร.ร.6 อยู่ภายใต้พระมหามงกุฎมีรัศมีสีเหลืองด้านหลัง มีรูปช้างเผือกทรงเครื่องยืนแท่นอยู่ในวงกลมสีแดง หันหน้าเข้าหาคันธง ทั้งด้านหน้าและด้านหลังของธงมีคาถาแสดงพระคุณของสมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าของสมเด็จพระวันรัต วัดชัยมงคล จ.พระนครศรีอยุธยา ซึ่งสมเด็จพระนเรศวรมหาราช ทรงให้ไพร่พลสวดก่อนเสด็จออกงานพระราชสงครามทุกครั้ง (พาหุง สหัสสมภินิมมิตสาวุธันตัง ครีเมขลัง อุทิตโฆรสเสนมารัง ทานาทิธัม วิธินา ชิตวา มุนินโท ตันเตชสา เม ชยสิทธิ นิจจัง)

ยอดคันธง เป็นรูปพระครุฑพ่าห์สีทอง ใต้ครุฑ ลงมามีโบริ้ว สีเหลืองสลับดำ ตามยาว ทิ้งชายยาวประมาณหนึ่งเท่าครึ่งของส่วนกว้างของผืนธง