กษัตริย์และดาบศักดิ์สิทธิ์

โดย...เพรงเทพ

ตํานานและประวัติศาสตร์ล้วนซ้อนทับซับเหลื่อมกันจนไม่สามารถแยกออกว่า อะไรคือเรื่องจริง อะไรคือเรื่องเล่าที่ถูกปรุงแต่งเข้ามา และนี่คือเสน่ห์ที่ทำให้เรื่องราวเหล่านี้ไม่มีวันตาย ยังอยู่คู่ยุคสมัยไปอย่างไม่มีวันสิ้นสูญ

เช่นกันในโลกบันเทิงของภาพยนตร์ ตำนานและประวัติศาสตร์ถูกหยิบขึ้นมาถ่ายทอดและตีความอย่างหลากหลาย และสนองตอบเรื่องเล่าเพื่อความบันเทิง

ตำนานกษัตริย์อาเธอร์กับดาบเอ็กซ์คาลิเบอร์ เป็นเรื่องเล่าสุดคลาสสิกเกี่ยวกับกษัตริย์ผู้มีชื่อเสียงโด่งดังที่ถูกเล่าขานในฐานะวีรบุรุษยุคกลาง (มีเรื่องของเวทมนตร์ สัตว์ประหลาดและสัตว์ขนาดยักษ์) ผู้ปกป้องอังกฤษจากการรุกรานของชาวแซกซันในช่วงปลายคริสต์ศตวรรษที่ 5 ถึงต้นคริสต์ศตวรรษที่ 6 รวมถึงปราบศัตรูในสกอตแลนด์ ไอร์แลนด์ นอร์เวย์ เดนมาร์ก ฝรั่งเศส ฯลฯ ได้ราบคาบ

เรื่องราวของกษัตริย์อาเธอร์ถูกนำมาถ่ายทอดลงในรูปแบบต่างๆ มากมาย ทั้งนิทาน หนังสือนิยาย ละครเวที ซีรี่ส์ และภาพยนตร์ ซึ่งแต่ละครั้งก็มีเวอร์ชั่นที่มีเนื้อหาแตกต่างกันไป

เช่นกัน “King Arthur : Legend of the Sword” (คิง อาเธอร์ ตำนานแห่งดาบราชันย์) ของผู้กำกับการแสดงชาวอังกฤษ กาย ริตชี อดีตสามีของมาดอนนา ราชินีเพลงป๊อป ซึ่งโด่งดังจากบุคลิกการทำหนังตลกร้ายแบบอังกฤษ มาทำภาพยนตร์มหากาพย์ตำนานกษัตริย์เรื่องนี้ เขาไม่ได้คิดมากเรื่องการตีความ

เล่าเรื่องแบบตรงๆ อิงบรรยากาศของยุคกลางที่มีเรื่องแฟนตาซีอยู่อบอวล แต่ไปเน้นลายเซ็นของตัวเอง ในการวางจังหวะเล่าเรื่องแบบยอกย้อน มีลีลาของตัวละครที่ฉีกแหวกแนวออกไป รวมถึงคิวบู๊ที่มีความเป็นเฉพาะตนในระดับที่ไม่หวือหวามากมาย

การเปิดเรื่องอย่างภาพยนตร์มหากาพย์สู้รบกันระหว่างกษัตริย์และพ่อมดผู้แย่งชิง ในชัยชนะของกษัตริย์ก็มีชะตากรรมที่ถูกทรยศหักหลังจากพี่น้องร่วมสายเลือด เส้นเรื่องค่อยๆ เนิบช้าตามพัฒนาการของตัวละครเอกที่จะขึ้นมาเป็นกษัตริย์อาเธอร์ หลบหนีและเติบโตในซ่องโสเภณี จนสามารถดึงดาบเอ็กซ์คาลิเบอร์ขึ้นมาได้ และถูกตามล่าเอาชีวิต ซึ่งตามสูตรก็ต้องมีผู้ช่วยและพลพรรคตามขนบของการสู้รบระหว่างธรรมะและอธรรม

ดนตรีประกอบโดย เดเนียล เพมเบอร์ตัน ประพันธกรรุ่นใหม่ชาวอังกฤษ ทำงานตีความเนื้อหา อารมณ์ความรู้สึก ตามบรรยากาศของภาพยนตร์ได้อย่างโดดลอยออกมาเลยทีเดียว เฟี้ยวฟ้าวฉวัดเฉวียนและซึมซับระหว่างดนตรีคลาสสิกกับยุคใหม่อย่างเป็นเอกภาพเดียวกันอย่างไม่น่าเชื่อ

เมื่อพิจารณาถึงธีมของภาพยนตร์เรื่องนี้ ดาบเอ็กซ์คาลิเบอร์เป็นอาวุธวิเศษที่ช่วยให้อาเธอร์กลายมาเป็นกษัตริย์อาเธอร์ เพราะดาบเล่มนี้มีความศักดิ์สิทธิ์และพลังอำนาจพิเศษ รวมถึงเกี่ยวข้องกับสิทธิอันชอบธรรมในการปกครองแผ่นดินอังกฤษ

ว่าไปแล้ว กษัตริย์อาเธอร์ในตำนานได้พัฒนาขึ้นจนกลายเป็นบุคคลที่น่าสนใจในระดับนานาชาติก็ด้วยผลงานเขียนอันเปี่ยมด้วยจินตนาการและความเหนือจริงของเจฟฟรีย์แห่งมอนมัท ในคริสต์ศตวรรษที่ 12 จากเรื่อง Historia Regum Britanniae (ประวัติกษัตริย์แห่งอังกฤษ)

วรรณกรรมเกี่ยวกับอาเธอร์เป็นที่นิยมมาตลอดยุคกลาง และค่อยๆ เสื่อมความนิยมลงไปเมื่อผ่านไปหลายศตวรรษ วรรณกรรมอาเธอร์ได้รับความนิยมกลับคืนมาอีกครั้งเมื่อเข้าสู่คริสต์ศตวรรษที่ 19 และยืนยงอยู่มาตลอดจนถึงศตวรรษที่ 21

ตำนานกษัตริย์อาเธอร์ในยุคใหม่นำเรื่องราวในขนบแบบโรแมนซ์มาจินตนาการใหม่ ตีความใหม่ และเล่าใหม่ ไม่เพียงเท่านั้น ภาพของอาเธอร์ยังได้หวนกลับไปเป็นวีรบุรุษที่แท้จริงแห่งคริสต์ศตวรรษที่ 5 นอกเหนือไปจากภาพพจน์แบบโรแมนซ์อีกด้วย รูปแบบเช่นนี้เริ่มเด่นชัดขึ้นเรื่อยๆ ในวรรณกรรมอาเธอร์ระหว่างช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2 แนวโน้มเหล่านี้ทำให้อาเธอร์มีบทบาทและตัวตนในทางประวัติศาสตร์มากขึ้น รูปแบบของวรรณกรรมในยุคนี้จะเป็นแบบกึ่งประวัติศาสตร์กึ่งแฟนตาซี

กษัตริย์อาเธอร์ยังได้กลายเป็นต้นแบบของคุณธรรมในโลกยุคใหม่ โดดเด่นกลืนกลายเข้าไปกับวัฒนธรรมร่วมสมัยมากยิ่งขึ้น และยังผสานกลมกลืนเข้าไปในวัฒนธรรมยุคใหม่ในทุกระดับแล้ว

สำหรับคนที่ชอบฟุตบอลอังกฤษ คงต้องจ้องดู เดวิด เบคแฮม ซูเปอร์สตาร์โลกฟุตบอลมาเล่นหนังเรื่องนี้ด้วย 1 ฉาก ก็คงต้องจับตามองกันให้ดี

กาย ริตชี ทำภาพยนตร์เรื่องนี้ได้สนุก ตอกย้ำบุคลิกการเล่าเรื่องของตัวเองในตัวหนัง และพยายามเน้นความบันเทิงแบบฮอลลีวู้ด ผ่านความขบถในการนำเสนอที่ยอกย้อนของตัวละคร มุมมองต่างๆ ที่ไม่ใช่การเล่าเรื่องแบบปกติให้คนเคยชินภาพยนตร์ขนบฮอลลีวู้ดเวียนหัวอยู่พอสมควร และกลายเป็นจุดดีของภาพยนตร์เรื่องนี้ไปอย่างช่วยไม่ได้ ซึ่งคงไม่ถูกใจคอภาพยนตร์กระแสหลักมหากาพย์ตามขนบเดิม แม้จะมีความพยายามประนีประนอมมากมายแล้วก็ตาม

กษัตริย์อาเธอร์และดาบศักดิ์สิทธิ์ ในการตีความครั้งนี้คงไม่ประสบความสำเร็จอย่างแน่นอน แต่คงถูกใจผู้กำกับที่ได้ทำหนังมหากาพย์แนวอินดี้ออกมาได้