เทคโนโลยีหุ่นยนต์ช่วยผ่าตัดขจัดโรคได้ (da Vinci Robot)
เป็นเทคนิคการผ่าตัดแบบแผลเล็กเจ็บน้อย (Minimally Invasive Surgery-MIS) แขนกลของ da Vinci จะสามารถหมุนได้ 7 ทิศทาง
da Vinci เป็นหุ่นยนต์ช่วยผ่าตัดแขนกลที่มีชื่อมาจาก Leonardo da Vinci’s ที่ศึกษาเรื่องอนาโตมีของมนุษย์ เป็นเทคนิคการผ่าตัดแบบแผลเล็กเจ็บน้อย (Minimally Invasive Surgery-MIS) แขนกลของ da Vinci จะสามารถหมุนได้ 7 ทิศทาง เมื่อเทียบกับการผ่าตัดด้วยมือของแพทย์ ทำให้ศัลยแพทย์ซึ่งเป็นผู้ควบคุมหุ่นยนต์จากแผงควบคุม สามารถผ่าตัดอวัยวะที่มีความซับซ้อนได้มากกว่า การใช้แขนกลช่วยผ่าตัดจึงเป็นอีกหนึ่งความก้าวหน้าของเทคโนโลยีทางการแพทย์ที่กำลังได้รับความนิยมอย่างสูง เพราะไม่เพียงเป็นประโยชน์อย่างมากต่อผู้ป่วยเท่านั้น แต่ยังช่วยให้ทีมแพทย์สามารถก้าวข้ามข้อจำกัดหลายประการของการผ่าตัดในบริเวณที่ซับซ้อนและเข้าถึงได้ยาก
หุ่นยนต์ช่วยผ่าตัดทำงานอย่างไร
การผ่าตัดโดยใช้แขนกลหุ่นยนต์ที่เรียกว่าดาวินชี (robotic–assisted da Vinci surgery) เป็นการนำเทคโนโลยีหุ่นยนต์มาช่วยในการผ่าตัดภายใต้การควบคุมของแพทย์ โดยระบบของดาวินชีมีองค์ประกอบหลักๆ ดังนี้คือ
- กล้องที่ให้ภาพขยายแบบ 3 มิติที่มีความลึกและคมชัด แพทย์จึงสามารถมองเห็นรายละเอียดต่างๆ ของอวัยวะภายในร่างกาย รวมถึงเนื้อเยื่อและเส้นประสาทได้อย่างชัดเจน
- ชุดควบคุมหรือสั่งการ (console) เป็นตำแหน่งที่ศัลยแพทย์นั่งควบคุมการผ่าตัดผ่านจอภาพ 3 มิติ โดยที่นั่งออกแบบตามหลักการยศาสตร์ (ergonomics) เพื่อให้เหมาะสมกับการทำงานของแพทย์
- มือกล (wristed instruments) สามารถหมุนและโค้งงอเครื่องมือได้ถึงเจ็ดทิศทาง ขณะที่เครื่องมือในการผ่าตัดส่องกล้องธรรมดาสามารถหมุนได้เพียงสี่ทิศทาง จึงให้การเคลื่อนไหวอย่างอิสระมากกว่ามือมนุษย์ ทั้งยังมีความแม่นยำอย่างมาก เนื่องจากมีการตรวจจับความสั่นด้วยเทคโนโลยีล้ำสมัย
- เตียงผู้ป่วย (patient-side cart) ออกแบบเป็นพิเศษสำหรับการทำงานของระบบดาวินชีโดยเฉพาะ
สำหรับการนำเครื่องมือต่างๆ เข้าสู่ร่างกายนั้น จะทำผ่านรูเล็กๆ ห้าจุดที่เจาะเข้าทางหน้าท้องบริเวณใกล้สะดือ โดยศัลยแพทย์จะนั่งประจำที่ console เพื่อทำการผ่าตัดผ่านจอภาพซึ่งระบบจะถ่ายทอดสัญญาณการเคลื่อนไหวจากมือศัลยแพทย์ไปยังแขนกลขนาดจิ๋วที่กำลังผ่าตัดอยู่ภายในร่างกายของผู้ป่วย
ทั้งนี้ แขนกลของระบบดาวินชีมีด้วยกัน 4 แขน แขนที่1 ใช้ในการถือกล้องขยายภาพ 3 มิติเพื่อส่งภาพอวัยวะภายในของผู้ป่วยออกมายังมอนิเตอร์ ขณะที่แขนที่ 2 และ 3 ช่วยในการตัด ผูก ตลอดจนเย็บเนื้อเยื่อ ส่วนแขนที่ 4 ทำหน้าที่ดึงรั้งเนื้อเยื่อเพื่อช่วยในการผ่าตัด
มะเร็งต่อมลูกหมากกับประโยชน์ของหุ่นยนต์ช่วยผ่าตัด
แขนกลหุ่นยนต์ถูกนำมาใช้ในการผ่าตัดรักษาโรคต่างๆ มากมาย อาทิ การผ่าตัดหัวใจ การผ่าตัดลำไส้ใหญ่และทวารหนัก การผ่าตัดทางนรีเวช การผ่าตัดศีรษะและลำคอ ศัลยกรรมทรวงอก และใช้มากในศัลยกรรมระบบทางเดินปัสสาวะโดยเฉพาะการผ่าตัดมะเร็งต่อมลูกหมาก ซึ่งเป็นอวัยวะที่เข้าถึงได้ยากเนื่องจากอยู่ล้อมรอบท่อปัสสาวะส่วนต้นก่อนถึงกระเพาะปัสสาวะ และอยู่ด้านหน้าของลำไส้ใหญ่ส่วนปลาย ดังนั้น การผ่าตัดแบบปกติอาจมีอุปสรรคในการเก็บเส้นประสาทบริเวณต่อมลูกหมากสำหรับผู้ป่วยมะเร็งระยะที่ 1 และ 2
การผ่าตัดมะเร็งต่อมลูกหมากโดยใช้แขนกลช่วยผ่าตัดนั้น มีข้อดีเมื่อเปรียบเทียบกับการผ่าตัดแบบเปิดหน้าท้องและการผ่าตัดแบบส่องกล้อง ดังนี้คือ
• ช่วยให้การควบคุมมะเร็งเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ
• ผู้ป่วยเจ็บตัวน้อยลง ใช้เวลาพักรักษาตัวในโรงพยาบาลน้อยลง และฟื้นตัวเร็วขึ้น เนื่องจากแผลผ่าตัดมีขนาดเล็กมาก
• การผ่าตัดมีความแม่นยำสูง เนื่องจากศัลยแพทย์สามารถมองเห็นภาพอวัยวะภายในได้อย่างชัดเจน และแขนกลสามารถเคลื่อนไหวได้อย่างอิสระรอบด้าน
• แขนกลสามารถตัดเลาะแยกเก็บเส้นประสาทที่ควบคุมการกลั้นปัสสาวะและการแข็งตัวของอวัยวะเพศได้ดีกว่า จึงเพิ่มโอกาสที่ผู้ป่วยจะสามารถควบคุมการกลั้นปัสสาวะและคงสมรรถภาพทางเพศไว้ได้เช่นเดียวกับก่อนผ่าตัด
• ใช้เวลาในการผ่าตัดน้อยลง และเสียเลือดน้อย
• ลดภาวะแทรกซ้อนภายหลังการผ่าตัด เช่น การติดเชื้อ อาการบวมน้ำ
สอบถามข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่ศูนย์ทางเดินปัสสาวะ อาคารบำรุงราษฎร์ อินเตอร์เนชั่นแนล คลินิก ชั้น 16
โทร 0 2667 2000
นัดแพทย์ 0 2667 1555
www.bumrungrad.com