วิสัยทัศน์กินดีอยู่ดี

โดย...ธรณ์ ธำรงนาวาสวัสดิ์

พวกเราบางคนอาจมีปัญหาเรื่องวิสัยทัศน์ เพราะเราไม่รู้ว่าหมายถึงอะไร? เขาบอกให้ท่องไว้ก็ท่องกันไปเถิดจะเกิดผล ผมสังเกตจากวิสัยทัศน์แปะตามหน่วยงานหรือยุทธศาสตร์ต่างๆ ส่วนใหญ่ก็ซ้ำไปซ้ำมา คุณธรรม ความเป็นเลิศ ฯลฯ

เมื่อลองศึกษาวิสัยทัศน์ของพระองค์จากงานต่างๆ สิ่งที่ผมสรุปได้ตามความเข้าใจคือพระองค์ทรงคิดอยากให้คนไทย “กินดีอยู่ดี” เป็นคำเรียบง่ายไม่หรูหรา แต่มองเห็นภาพชัดว่าเป็นเช่นไร

“กินดี” ไม่ใช่หมายถึงกินอาหารฮ่องเต้ราคาแพง แต่หมายถึงกินอาหารที่เป็นประโยชน์ มีโปรตีน มีผักสดใหม่ มีผลไม้เก็บจากข้างบ้าน มีสารเคมีหรือสิ่งแปลกปลอมให้น้อยหน่อย

กินดี ยังหมายถึงอาหารที่หาข้างบ้านได้ ออกแรงหน่อยก็ได้ปลา เดินไปตลาดก็มีของสดสะอาดให้ซื้อ หรือถ้าต้องการของที่หาแถวนั้นไม่ได้ ก็สามารถจับจ่ายได้ในราคาพอเหมาะและทั่วถึง

”อยู่ดี” หมายถึงเราไม่ต้องติดอยู่ในรถวันละหลายชั่วโมง ไม่ต้องเดือดร้อนกับภัยแล้งและน้ำท่วมสลับกันมาทุกครึ่งปี หมายถึงความสุขในการดำรงชีวิตที่อิงแอบแนบธรรมชาติ

คราวนี้มาลองดูว่าพระองค์ทรงทำตามวิสัยทัศน์หรือไม่? อยากให้คิดถึงโครงการต่างๆ เกี่ยวกับ “กินดี” เช่น เกษตรพอเพียง น้ำเพียงพอ ป่าข้างบ้าน ชุมชนเอื้อเฟื้อ ฯลฯ

โครงการเกี่ยวกับ “อยู่ดี” ยิ่งมีมากเหลือคณานับ เช่น ธรรมชาติเป็นเกราะคุ้มกาย ผังเมืองที่ชาญฉลาด คมนาคมสะดวก อุตสาหกรรมแบบเข้าใจชาวบ้าน พลังงานทดแทนและพลังงานหมุนเวียนที่ไทยทำได้ การแพทย์ที่ใครก็สามารถพึ่งพา มีสิ่งยึดเหนี่ยวทางใจ (ศาสนา) มีเพลงไพเราะไว้ฟัง มีหนังสือไว้อ่าน กีฬาเป็นยาวิเศษ สัตว์เลี้ยงแสนรักคู่กาย ฯลฯ

โครงการที่หลากหลาย การดำเนินงานที่แตกต่าง แต่ทั้งหมดนั้นตรงไปสู่สุดทางเดียวกัน “ประโยชน์สุขแห่งมหาชนชาวสยาม” ไม่ใช่ชาวสยามจะร่ำจะรวย แต่ชาวสยามจะ “กินดีอยู่ดี”

แล้วทำไมมันถึงไม่สำเร็จร้อยเปอร์เซ็นต์? ผมเชื่อว่าหลายคนอาจตั้งคำถามข้อนี้ เมื่อทราบถึงสิ่งที่พระองค์ทรงทำมหาศาล

เหตุผลแสนง่าย พระองค์ทรงต้องต่อสู้กับ “ระบบทุนนิยมสุดกู่” ผมไม่ได้หมายความว่า พระองค์ทรงปฏิเสธระบบทุนนิยม แต่วิสัยทัศน์ของพระองค์ คือ “ทุนนิยมแบบกินดีอยู่ดี” ต่างจากทุนนิยมสุดกู่คือ “ตูต้องรวย”

ทุนนิยมสุดกู่ ชี้วัดโดย GDP และรายได้ประชากร โดยไม่สนใจว่าประชากรที่มีรายได้สูงจริงมีกี่คน คนที่รายได้ต่ำแล้วกินไม่ดีอยู่ไม่ไหวมีกี่คน

ยังไม่สนใจแม้กระทั่งผู้ที่มีรายได้สูง หาเงินได้เยอะ แต่ต้องเลี้ยงลูกในรถ ป้อนยาฉีดยาลูกทุกวัน พาลูกไปโรงพยาบาลแทบทุกสัปดาห์ อากาศเป็นพิษ น้ำเน่าเสีย ก๊าซเรือนกระจกลอยฟุ้งขึ้นชั้นบรรยากาศโลก ฯลฯ

“ทุนนิยมสุดกู่” ถ่างรายได้ประชากรออกจากกัน สร้างความขัดแย้ง เกิดสงครามแย่งชิงทรัพยากร มือใครยาวสาวได้สาวเอา โดยตั้งเป้าว่าช่วยไม่ได้ กำไรมาก่อน

“ทุนนิยมกินดีอยู่ดี” ทำให้คนไม่ต้องติดกับเงินอย่างเดียว ทำให้ช่องว่างรายได้ใกล้เคียงกันมากขึ้น ทำให้คนไทยหันหน้าเข้าหากัน มือใครยาวก็ช่วยสาวให้มือคนอื่นบ้าง กำไรไม่ได้มาก่อนเสมอไป บางครั้งน้ำใจอาจมาก่อน

นี่แหละคือ “วิสัยทัศน์ของพระราชา” วิสัยทัศน์ที่เรียบง่าย ชัดเจน และเป็นจริง

ผมไม่อยากคิดว่า หากเราไม่โชคดีมีพระองค์มา 70 ปี แล้วเราจะพ่ายแพ้ต่อทุนนิยมสุดกู่ถึงขนาดไหน คงเป็นสงครามแห่งความพ่ายแพ้ค่อนศตวรรษ จิตใจคงหมองคล้ำ สังคมคงยับเยินกว่านี้หลายเท่านัก

งานของพระองค์ไม่สำเร็จร้อยเปอร์เซ็นต์ แต่...ไม่แพ้

จวบจนวันสุดท้าย พระองค์ทรงไม่แพ้แน่นอน ยังมีมรดกที่พระองค์ทรงมอบไว้ให้คนไทย แต่มรดกเหล่านั้นไม่สามารถทำให้เรา “นั่งกินนอนกิน” อย่างแสนสบาย มรดกของพระองค์ต้องใช้การค้นคว้า ความเข้าใจ การกระทำ และอื่นๆ อีกมากมาย ดังเช่นที่พระองค์ทรงทำให้เราดู

เป็นมรดกที่ต้องแลกมาด้วยหยาดเหงื่อและความพยายาม...ของเรา

เน้นย้ำคำว่า “ของเรา” เพราะวันนี้ เราไม่มีพระองค์มาทำแทนเราแล้วครับ...