บางกอกน้อย แต่เสน่ห์มาก

โดย...กาญจนา อายุวัฒน์ธนชัย

เวลานี้จะมีอะไรฮิตไปกว่าโปเกมอน เลยอยากจะชวนไปจับแถว “บางกอกน้อย” ที่การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทยชวนไปเดินตามโครงการ Walking Bangkok จุดเริ่มต้นจากพิพิธภัณฑ์ชุมชนตรอกข้าวเม่า ถึงวัดระฆังโฆสิตารามวรมหาวิหาร ระยะทางประมาณ 2 กม. ซึ่งถ้าเดินไม่หยุดจะใช้เวลาประมาณ 30 นาที แต่หากเดินตามรอย 5 จุดนี้อาจใช้เวลาครึ่งวันโดยไม่รู้ตัว

พิพิธภัณฑ์ชุมชนตรอกข้าวเม่า

จุดสตาร์ทอยู่ในวัดสุทธาวาสที่ตั้งของพิพิธภัณฑ์ อนุชา เกื้อจำรูญ บอกว่า สิ่งของบางอย่างก็มาจากที่บ้าน บางอย่างมีคนนำมามอบให้ และคิดว่าของบางอย่างที่บางคนคิดว่าไม่ใช่ของเก่า แต่ อนุชา ก็บอกว่าเดี๋ยวต่อไปมันก็เป็นของเก่าเองนั่นแหละ เพราะอยากเก็บไว้ให้ลูกหลานได้ดูในอนาคต โดยมี อนุชา เกื้อจำรูญ เป็นผู้ก่อตั้ง เขาเล่าว่า ไม่อยากให้อดีตหายไป จึงเก็บรวบรวมของเก่าไว้ให้คนรุ่นใหม่ได้ดู สิ่งของภายในพิพิธภัณฑ์มีทั้งของเขาเองและจากผู้บริจาคนำมาจัดวางเป็นห้องๆ เช่น ร้านค้าโชห่วย ห้องครัว ห้องทำงานข้าราชการ ห้องดนตรี ห้องเรียน รวมถึงพระพุทธรูปโบราณ และข้าวของเครื่องใช้ของชาวตรอกข้าวเม่า

 

ในอดีตชุมชนตรอกข้าวเม่ามีฝีมือการทำข้าวเม่าเกือบทุกบ้าน ถือว่าเป็นของขึ้นชื่อย่านบางกอกน้อยมาแต่ไหนแต่ไร แต่เมื่อเวลาผ่านไปคนรุ่นใหม่ไม่ได้สืบสาน ปัจจุบันจึงเหลือเพียงไม่กี่บ้าน ซึ่งหนึ่งในนั้นคือบ้านของพี่อนุชา หากไปเป็นกรุ๊ปและติดต่อไว้ล่วงหน้า พี่อนุชาสามารถสาธิตการทำข้าวเม่าโบราณให้นักท่องเที่ยวได้เห็นกระบวนการจริง แถมยังใจดีแจกกลับบ้านกันคนละถุง ซึ่งนับว่าเป็นของกินหายากขนาดคนในท้องถิ่นก็อาจไม่เคยลิ้มลอง

เมื่ออิ่มหนำและอิ่มเอมไปกับเรื่องราวในพิพิธภัณฑ์ ให้ออกจากวัดแล้วเดินเลียบคลองวัดทองไปสู่ชุมชนบ้านบุ จากนั้นเดินเลาะคลองบางกอกน้อย เพื่อไปตามล่าหัวรถจักรไอน้ำสมัยสงครามโลกครั้งที่ 2

 

โรงรถจักรธนบุรี

โรงรถจักรธนบุรีตั้งอยู่ริมคลองบางกอกน้อย เป็นสถานีบำรุงรักษาซ่อมแซมรถจักรดีเซล และที่เก็บรักษารถจักรไอน้ำ 5 ขบวน ได้แก่ รถจักรไอน้ำซี 56 จำนวน 2 ขบวน ใช้วิ่งแสดงในงานสัปดาห์สะพานข้ามแม่น้ำแคว จ.กาญจนบุรี รถจักรไอน้ำแปซิฟิก 2 ขบวน และรถจักรไอน้ำมิกาโด คนทั่วไปสามารถเดินเข้าไปถ่ายรูปกับรถจักรไอน้ำ แต่ต้องระวังอย่าไปรบกวนการทำงานของเจ้าหน้าที่และระวังรถไฟที่จะวิ่งมาสลับราง

ถ่ายรูปจนเบื่อโพสท่าก็ถึงเวลาเดินต่อ คราวนี้ให้เดินไปทางโรงพยาบาลศิริราช โดยใช้ทางผ่านวัดอมรินทราราม ทะลุไปยังโรงพยาบาล แล้วไปหยุดที่ขบวนรถไฟโบราณหน้าพิพิธภัณฑ์

 

พิพิธภัณฑ์ศิริราชพิมุขสถาน

อดีตสถานีรถไฟธนบุรี ตอนนี้เปลี่ยนมาเป็นพิพิธภัณฑ์ศิริราชพิมุขสถาน พื้นที่ประวัติศาสตร์ที่มีการค้นพบหลักฐานทางโบราณคดีมากมาย เช่น ฐานป้อม ซากเรือไม้ และเศษภาชนะดินเผา บรรยากาศภายในพิพิธภัณฑ์ได้จำลองสถานีรถไฟสมัยก่อน ทั้งช่องขายตั๋วและเก้าอี้ไม้รูปวงรีที่เป็นเอกลักษณ์ของสถานีรถไฟ บอกเล่าเรื่องราวของการแพทย์ประเทศไทยและประวัติสถานีรถไฟธนบุรี

ส่วนด้านนอกพิพิธภัณฑ์มีหลุมขุดค้นทางโบราณคดี ค้นพบฐานป้อมพระราชวังหลัง ลึกจากผิวดินปัจจุบันประมาณ 60 ซม. รวมถึงอาคารโกดังเก็บข้าวเก่าสองหลัง หลังหนึ่งเป็นคลังวัตถุของพิพิธภัณฑ์ อีกหลังเป็นอาคารจัดแสดงเรือโบราณยาว 24 ม. กว้าง 5 ม. ที่ขุดพบระหว่างก่อสร้างสถาบันการแพทย์สยามินทราธิราช

พอเก็บเกี่ยวความรู้จนเต็มอิ่มก็ถึงเวลาที่ท้องเริ่มหิว ซึ่งเรื่องนี้วังหลังตอบโจทย์ทุกรสนิยม

 

ตลาดวังหลัง

เดินผ่านประตูโรงพยาบาลศิริราชออกไปทางตลาดวังหลัง แหล่งขายสินค้า เสื้อผ้า และของกินทุกชนิดที่ขึ้นชื่อ คือ ซูชิ ขนมปังวังหลังเบเกอรี่ กุยช่าย ขนมหวาน กวยจั๊บญวน ก๋วยเตี๋ยว โดยร้านอาหารจะอยู่ลึกเข้าไปถึงซอยศาลาต้นจันทร์ รวมถึงร้านกาแฟเก๋ๆ ก็อยู่ในซอยนี้ ที่ต้องสังเกตคือ กำแพงเมืองโบราณ ซึ่งเหลืออยู่เพียงไม่กี่เมตร ระหว่างทางที่จะเดินมุ่งหน้าไปวัดระฆัง

วัดระฆังโฆสิตารามวรมหาวิหาร

จุดหมายปลายทางจะไปสิ้นสุดที่วัดระฆังโฆสิตารามวรมหาวิหาร วัดโบราณครั้งกรุงศรีอยุธยาเป็นราชธานี อยู่คู่กับวัดอมรินทราราม นอกจากนักท่องเที่ยวจะไปสักการะพระประธานยิ้มรับฟ้าแล้ว อีกสถานที่หนึ่งที่คนมักไม่เดินเข้าไปคือ หอพระไตรปิฎก เป็นรูปเรือน 3 หลังแฝด ตั้งอยู่ภายในเขตพุทธาวาสทางทิศใต้ของพระอุโบสถ จุดเด่นอยู่ที่ภาพรามเกียรติ์บนฝาปะกนด้านในเขียนโดยฝีมือพระอาจารย์นาค จิตรกรชั้นเอกในรัชกาลที่ 1 และตู้พระไตรปิฎกเขียนลายรดน้ำปิดทองฝีมือละเอียดงดงาม ส่วนตัวเรือนเป็นสถาปัตยกรรมโบราณที่กรมศิลปากรได้ขึ้นทะเบียนไว้เป็นโบราณวัตถุสำคัญของชาติ เป็นการปิดเส้นทางบางกอกน้อยอย่างบริบูรณ์