เกศรา มัญชุศรี สตรีผู้นำธุรกิจอนุรักษ์โลก

โดย...เจียรนัย อุตะมะ

เกศรา มัญชุศรี วัย 55 ปี กรรมการและผู้จัดการตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย (ตลท.) ได้รับการคัดเลือกจากสหพันธ์สมาคมสตรีนักธุรกิจและวิชาชีพแห่งประเทศไทย ให้เป็นสตรีผู้นำธุรกิจอนุรักษ์โลกตัวอย่างประจำปี 2559 จะขึ้นรับรางวัล30 ก.ค.นี้ จากการเป็นผู้นำแนวคิดการพัฒนาธุรกิจให้สอดคล้องกับแนวทางพัฒนาเศรษฐกิจที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อมของประเทศไทยมาใช้ในองค์กร

เธอเป็นผู้จัดการคนที่ 12 มีวาระ 4 ปี เข้ารับตำแหน่งตั้งแต่วันที่ 1 มิ.ย. 2557 การขึ้นมาเป็นผู้นำ ตลท.ของเธอ เนื่องจากคณะกรรมการสรรหามีมุมมองว่า เกศรา เป็นผู้ที่มีความรู้ความเข้าใจในด้านตลาดเงินตลาดทุนรวมถึงตลาดอนุพันธ์ มีวิสัยทัศน์ในการพัฒนา ตลท.ให้เติบโตในตลาดโลกอย่างยั่งยืน ตามนโยบายที่คณะกรรมการ ตลท.ได้ให้แนวทางไว้

เธอเป็นผู้หญิงคนที่ 3 ที่ได้ดำรงตำแหน่งผู้จัดการ ตลท. คนแรก คือสิริลักษณ์ รัตนากร และคนถัดมาคือ ภัทรียาเบญจพลชัย

เกศรา วางกลยุทธ์ของ ตลท. ตั้งแต่ปี 2559 เป็นต้นไป คือ ทำของเก่าให้ดีเพื่อรักษาคุณภาพ และสร้างฐานใหม่ด้วยการพัฒนาสิ่งใหม่ให้เกิดขึ้น ตั้งแต่ดูบริษัทจดทะเบียน (บจ.) ที่ดูเรื่องคุณภาพของ บจ.ทั้งก่อนและหลังเข้าจดทะเบียน เกิดสภาพคล่องที่ดี มีมูลค่าที่เหมาะสมเพื่อจะเป็นทางเลือกที่ดีของผู้ลงทุนและเธอเชื่อว่าในช่วง 2-3 ปีนี้ยังเห็นภาพการระดมทุนตลาดแรกและตลาดรองประมาณ 4.5 แสนล้านบาท/ปี

ตลท.ต้องเตรียมระบบให้ดีเพื่อรองรับกับธุรกรรมหรือผลิตภัณฑ์ใหม่ที่จะเกิดขึ้นในอนาคต  เช่น การนำสินค้าต่างประเทศเข้ามาลงทุนในไทย อย่างใบแสดงสิทธิในผลประโยชน์ที่เกิดจากหลักทรัพย์อ้างอิง (DR) ที่ออกโดยบริษัทต่างๆ ทั่วโลกจะเริ่มซื้อขายได้ทันภายในสิ้นปีนี้ รวมถึงการขยายขอบเขตสินค้าบริการอื่น เช่น ยาง ทอง เป็นเรื่องยากที่ต้องทำให้เกิด แนวทางคือพยายามให้เกิดตลาดสปอต เพราะถ้าสปอตเกิดตลาดฟิวเจอร์สจะตามมาขณะนี้ก็อยู่ระหว่างการขออนุญาตจากธนาคารแห่งประเทศไทย (ธปท.) ให้ใช้อัตราแลกเปลี่ยน

“องค์กรที่ดี คือองค์กรที่พนักงานทุกคนตระหนักถึงการเติบโตที่ยั่งยืนควบคู่ไปกับสังคมและสภาพแวดล้อมที่ดีและอุดมสมบูรณ์” ตลท.มุ่งมั่นพัฒนาตลาดทุนไทยให้คำนึงถึงสิ่งแวดล้อม สังคม และบรรษัทภิบาลมาต่อเนื่องเพื่อให้เกิดความร่วมมือในการพัฒนาตลาดหลักทรัพย์และตลาดทุนโลกที่มีความยั่งยืน จากการเข้าร่วมกับ SSE Initiative ทำให้ เกศรา มุ่งมั่นที่จะขับเคลื่อนการพัฒนาที่ยั่งยืนสู่ตลาดทุนอย่างเป็นรูปธรรม และเกิดผลลัพธ์ต่อเศรษฐกิจ สังคม และสิ่งแวดล้อมในระยะยาว

 

เมื่อปี 2558 ตลท.ร่วมกับหน่วยงานต่างๆ ของตลาดทุนไทยจัดทำรายชื่อหลักทรัพย์ที่ดำเนินงานด้านบรรษัทภิบาล สังคม และสิ่งแวดล้อมเป็นครั้งแรกของตลาดทุนไทย เรียกว่า “หุ้นยั่งยืน” หรือ Thailand Sustainability Investment มีบจ.เข้าร่วมประเมินเพื่อคัดเลือกให้อยู่ในรายชื่อหุ้นยั่งยืนในปีแรก 100 บริษัท และผ่านการคัดเลือกให้อยู่ในรายชื่อหุ้นยั่งยืนประจำปี 2558 จำนวน 51 บริษัท โดย บจ.ที่สนใจเข้าร่วมประเมินต้องตอบแบบประเมินความยั่งยืนเพื่อคัดกรองจากผลการดำเนินธุรกิจที่แสดงให้เห็นถึงความมุ่งมั่นต่อการพัฒนาเศรษฐกิจ สังคม และสิ่งแวดล้อมอย่างสมดุล ซึ่งแบบประเมินดังกล่าวถูกพัฒนาขึ้นตามมาตรฐานของดัชนีความยั่งยืนระดับสากล หรือ Dow Jones Sustainability Indices (DJSI)

สำหรับการประเมินด้านสิ่งแวดล้อมของ บจ.จะพิจารณาถึงการมีนโยบาย กระบวนการ และผลการดำเนินงานที่ช่วยลดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมอย่างต่อเนื่องและมีประสิทธิภาพ เช่น การกำหนดเป้าหมายเชิงปริมาณด้านสิ่งแวดล้อม ขั้นตอนหรือมาตรการลดใช้ทรัพยากรอย่างมีประสิทธิภาพและยั่งยืน การบริหารจัดการเพื่อป้องกันหรือลดมลพิษและของเสียที่เกิดจากกระบวนการธุรกิจ และการปกป้องฟื้นฟูสภาพแวดล้อมทางธรรมชาติ ซึ่งภาพรวมการประเมินผล ด้านสิ่งแวดล้อมของ บจ .ที่อยู่ในรายชื่อหุ้นยั่งยืนปี 2558 พบว่าทุกบริษัทมีนโยบาย กระบวนการจัดการ และมาตรการในการจัดการลดผลกระทบด้านสิ่งแวดล้อมอย่างเป็นระบบและมีประสิทธิภาพ

การจัดทำรายชื่อ “หุ้นยั่งยืน” ทำให้บจ.ตระหนักว่าความรับผิดชอบต่อสังคมและสิ่งแวดล้อม “เพิ่มมูลค่า” และ “สร้างคุณค่า” ทางธุรกิจได้ยั่งยืน เป็นเครื่องมือช่วยให้ผู้ลงทุนเลือกลงทุนในหุ้นที่มีคุณภาพ สร้างผลตอบแทนทางการลงทุน ควบคู่ไปกับการส่งเสริมผลลัพธ์ที่ดีทางสังคมและสิ่งแวดล้อม

ตลอด 3 ปีที่ผ่านมา ตลท.ได้รางวัลด้านสิ่งแวดล้อม ปี 2557 รางวัล “ตราสัญลักษณ์ กฟน. อาคารประหยัดพลังงาน 2557” ระดับที่1 ปี 2 จากการไฟฟ้านครหลวง

ปี 2559 Certification อาคารประหยัดพลังงานและเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม จากมาตรฐานการรับรองระดับโลก LEED (Leadership in Energy and Environmental Design) ของสถาบันสภาอาคารเขียวแห่งประเทศสหรัฐประเภทอาคารสร้างใหม่ระดับ GOLD

อาคาร ตลท.ได้รับรางวัลชนะเลิศในโครงการ แซง-โกแบ็งยิปรอค เนชั่นแนลโทรฟี ไทยแลนด์ 2558 ประเภทนวัตกรรมและความยั่งยืน จัดโดยบริษัท แซง-โกแบ็งซึ่งเป็นเครือบริษัทโครงสร้างอาคารรายใหญ่ของโลก

เกศรา กำหนดกลยุทธ์ตลาดทุนระยะยาวสู่ปี 2563 “Towards Sustainable Growth” เพื่อเชื่อมโยงหลักการพัฒนาอย่างยั่งยืนเข้าสู่กระบวนการทางธุรกิจผลักดันให้ทุกภาคส่วนร่วมมือกันพัฒนาอย่างต่อเนื่อง อีกทั้งมีการกำหนดกรอบการพัฒนาความยั่งยืนของตลาดหลักทรัพย์ฯ

เกศรา ยังได้ส่งเสริมและผลักดันให้การจัดการด้านสิ่งแวดล้อมเข้าสู่กระบวนการทางธุรกิจอย่างเป็นรูปธรรมผ่านการจัดการด้านเทคโนโลยีและนวัตกรรมด้านต่างๆ เพื่อลดการใช้ทรัพยากรอย่างสิ้นเปลือง และ ยังเป็นผู้ริเริ่มให้มีกระบวนการศึกษาข้อมูลด้านการจัดการสิ่งแวดล้อมและทรัพยากรภายในองค์กรอย่างเป็นระบบ เพื่อจัดทำเป็นนโยบายที่จะนำไปสู่การปฏิบัติอย่างเป็นรูปธรรมต่อไป

 

อาคาร ตลท.เป็นอาคารต้นแบบสีเขียวประเภทอาคารสร้างใหม่ ที่ผ่านเกณฑ์มาตรฐานระดับนานาชาติ โดยหน่วยงานสภาอาคารเขียวของประเทศสหรัฐ ในระดับGold มีพื้นที่กว่า 6.5 หมื่นตารางเมตร เน้นการออกแบบและจัดสรรโครงสร้างให้รองรับการใช้พลังงานอย่างคุ้มค่าและเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม เพื่อแก้ปัญหาภาวะโลกร้อนลดต้นทุนการใช้พลังงานจะช่วยเพิ่มมูลค่าให้กับอาคารในระยะยาว

นอกจากนี้ เกศรา ยังมีส่วนในการเสนอความคิดเห็นและร่วมหาแนวทางส่งเสริมการใช้ทรัพยากรภายในอาคารอย่างคุ้มค่า ส่งเสริมการจัดซื้อวัสดุอุปกรณ์กลุ่มฉลากเขียวเพื่อใช้ในอาคาร ปัจจุบันมีอาคารในประเทศไทยที่สมัครเพื่อขอรับรองอาคารเขียวจาก USGBC จำนวน 127 โครงการ และได้รับการรับรองแล้ว 71 โครงการ

เธอริเริ่มแนวคิด “Digital Exchange” เพื่อตอบสนองการลงทุนที่รวดเร็วและทันเวลา ควบคู่ไปกับการใช้พลังงานและทรัพยากรอย่างคุ้มค่า โดยเลือกใช้เทคโนโลยีที่ทันสมัย มีประสิทธิภาพสูง ประหยัดพลังงาน โดยเฉพาะการให้ความสำคัญกับ “เทคโนโลยีสีเขียว” ซึ่งเริ่มจากการดำเนินงานภายใน ตลท. ด้วยการปรับเปลี่ยนวิธีการปฏิบัติงาน และทำให้พนักงานตระหนักในการบริหารทรัพยากรด้วยหลัก Green Energy

ในปีแรกที่เริ่มบริหารงานด้วยระบบดิจิทัล ลดการใช้กระดาษ มีการเตรียมอุปกรณ์ แท็บเล็ต เอกสารอิเล็กทรอนิกส์ การใช้งานอุปกรณ์คอมพิวเตอร์อย่างคุ้มค่าและเต็มศักยภาพ พื่อเพิ่มศักยภาพธุรกิจและลดต้นทุนการดำเนินงานในระยะยาว

เกศรา มีนโยบายเปลี่ยนอุปกรณ์ไฟฟ้าและอิเล็กทรอนิกส์ โดยคำนึงถึงความคุ้มค่าและประหยัดพลังงานรวมถึงติดตั้งอุปกรณ์และระบบเทคโนโลยีเพื่อประหยัดพลังงานนำเทคโนโลยี Virtualization และ Cloud Services มาเพิ่มศักยภาพในการจัดการระบบข้อมูลภายในองค์กร ทำให้ลดต้นทุนค่าบำรุงรักษาอุปกรณ์เซิร์ฟเวอร์ และช่วยประหยัดพลังงานและทรัพยากรในศูนย์คอมพิวเตอร์ด้วยซึ่งปกติ ตลท.ใช้กระดาษเฉลี่ยปีละ 5 ล้านแผ่นแต่ ตั้งแต่ปี 2557 เกศรา สนับสนุนให้เกิดโครงการ Paperless Project ลดการใช้กระดาษทำให้ประหยัดการใช้กระดาษลงได้1 ล้านแผ่น/ปีหรือ 20% ของปริมาณการใช้กระดาษต่อปี และยังร่วมกันคัดแยกเอกสารสำคัญเพื่อนำไปเข้าสู่กระบวนการรีไซเคิลกระดาษ ตลท.นำกระดาษใช้แล้วเข้าสู่กระบวนการรีไซเคิล 43 ตัน ลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกได้ 11 ตันคาร์บอนไดออกไซด์/ปี

เธอส่งเสริมการจัดซื้อจัดจ้างสินค้าและบริการที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม ครอบคลุมถึงสินค้าที่เป็นเทคโนโลยีสะอาด ประหยัดพลังงาน โดยในปี 2557 ลดการใช้พลังงานเชื้อเพลิงลง 7.38% จากปี 2556 และปี 2558 ลดอัตราการใช้พลังงานเชื้อเพลิงลงอีก 3% จากปี 2557

เกศรา ได้เริ่มให้มีแนวปฏิบัติ SET Supplier Code of Conduct เน้นเรื่องบรรษัทภิบาล สังคม และสิ่งแวดล้อมสำหรับคู่ค้า โดยเริ่มใช้ครั้งแรก พ.ค. 2559 การประกาศแนวปฏิบัตินี้เป็นการส่งเสริมคู่ค้าของ ตลท.ให้ตื่นตัวในการดำเนินธุรกิจที่คำนึงถึงสิ่งแวดล้อม สังคม และบรรษัทภิบาล

เกศรา ส่งเสริมการลงทุนเพื่อสังคม Social Impact Investment มุ่งสร้างผลลัพธ์ที่ดีต่อสังคมและสิ่งแวดล้อมผ่านกลไกของตลาดทุน เช่นการลงทุนผ่านกิจการเพื่อสังคม  ซึ่งเป็นรูปแบบของการทำธุรกิจที่ใช้ศักยภาพและนวัตกรรมของธุรกิจในการแก้ไขปัญหาสังคมและสิ่งแวดล้อม และ อยู่ระหว่างการจัดทำโครงการส่งเสริมกิจการเพื่อสังคมที่ดำเนินการอยู่ในปัจจุบันใช้ช่องทางพบปะผู้ที่สนใจลงทุนหรือมีความตั้งใจที่จะทำงานร่วมกับกิจการเพื่อสังคม โดยมีเป้าหมายเบื้องต้นคือบจ. อนาคตจะขยายผลไปสู่พนักงานและบุคคลทั่วไปที่ให้ความสนใจด้วย

ด้วยบทบาทของสตรี โดยเฉพาะสตรีที่เป็นผู้นำองค์กรที่ขึ้นชื่อว่าเป็นแหล่งผลประโยชน์ของนักลงทุนในระบบทุนนิยม เธอสามารถแปรแหล่งทุนนิยมนั้นเจือจานสู่การพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมได้