นวัตกรรมผสานความวิจิตร ‘โกลด์ จิวเวลรี่’ ฝีมือช่างทองไทย

โดย...ปอย

แม้ในปีนี้ภาวะเศรษฐกิจซบเซา ส่งให้ตลาดค้าขายทองคำเติบโตเพียง 9% แต่ด้านกำลังการผลิตทองคำรูปพรรณของบริษัทในเครือชายน์นิ่ง โกลด์กรุ๊ป เพื่อจำหน่ายสู่ร้านค้าปลีกทองคำทั่วประเทศ ทำได้มากถึงวันละ 60 กิโลกรัม กลับไม่เพียงพอต่อความต้องการของผู้ซื้อทองคำภายในประเทศ สมศักดิ์ ตัณฑชน ประธานบริหาร ชายน์นิ่ง โกลด์ กรุ๊ป เปิดเผยว่า ขณะเดียวกันทองคำรูปพรรณฝีมือช่างทองไทยก็เป็นที่ต้องการไปทั่วโลกอีกด้วย

และในช่วงส่งไม้ต่อธุรกิจนี้สู่รุ่นลูก จึงอยากให้เป็นก้าวใหม่ของการพัฒนาวงการค้าทองคำอย่างงดงาม

“ชายน์นิ่ง โกลด์ กรุ๊ป มีประสบการณ์คร่ำหวอดในวงการค้าขายทองคำยาวนานกว่า 60 ปี ตั้งแต่ยุคแรกจนถึงวันนี้ การผลิตทองคำรูปพรรณมีลักษณะการผลิตแบบเดิมๆ คือมีโรงงานตึกแถวเหมือนกับเป็นบ้านพักอาศัยทั่วๆ ไป แต่ด้านหลังคือโรงงานทำทองรูปพรรณ ค่อนข้างเป็นความลับเพราะเป็นโรงงานผลิตของมีค่าราคาสูง เครื่องประดับลวดลายโบราณ สร้อย แหวน ฝีมือล้ำค่าจึงผลิตอยู่ในบ้านช่างรายเล็กๆ สร้อยแหวนสวยๆ ถ้ารุ่นลูกหลานไม่สืบทอด ของดีก็เลือนหายไปได้ง่ายดาย

 

เราเป็นกลุ่มบริษัทผู้ผลิตและจำหน่ายทองคำอย่างครบวงจร จึงอยากร่วมพัฒนาวงการค้าเครื่องประดับทองคำ จึงเริ่มร่วมมือกับกาญจนาภิเษกวิทยาลัย ช่างทองหลวง เซ็นบันทึกข้อตกลงทางวิชาการเพื่อการจัดการศึกษาด้านอาชีวศึกษาในระบบทวิภาคี รับเด็กนักเรียนช่างทองหลวง 17 คน มาเรียนรู้และฝึกงานในโรงงานชายน์นิ่ง โกลด์ เด็กๆ จะได้เรียนการทำทองคำจากของจริง 100% เพราะโรงเรียนอุปกรณ์ไม่เพียงพอ ก็เรียนแกะจากเงินบ้าง ทองเหลืองบ้าง การเรียนที่ได้จับได้แกะทองคำจริงๆ เพิ่มศักยภาพในงานช่างให้มีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้นนะครับ” สมศักดิ์ ท่านประธานใหญ่ ชายน์นิ่ง โกลด์ กรุ๊ป กล่าวย้ำในวันแถลงข่าวการร่วมมือของสององค์กร เพื่อพัฒนาบุคลากรทางด้านช่างทองไทยให้ก้าวสู่ความเป็นเลิศ 

“ช่างทองปริญญา”

ก้าวใหม่เครื่องประดับไทย

ช่างทองโบราณมีฝีมือ นับวันหายากและมีจำนวนน้อยลงเรื่อยๆ นอกจากงานต้องใช้ความเชี่ยวชาญสูงแล้ว อีกสาเหตุคือการสืบทอดงานช่างทองมักทำเป็นครอบครัว จากรุ่นสู่รุ่น ไม่ได้ทำเป็นระบบการศึกษา จิตรา อนุกูลเรืองกิตติ์ ผู้อำนวยการกาญจนาภิเษกวิทยาลัย ช่างทองหลวง ในวันนี้พาลูกศิษย์วัยเรียนหน้าใส จำนวน 17 คน จากภูมิลำเนา จ.อุดรธานี ในระดับหลักสูตรประกาศนียบัตรวิชาชีพ (ปวช.) หลักสูตรประกาศนียบัตรวิชาชีพชั้นสูง (ปวส.) และระดับปริญญาตรี สาขาวิชาช่างทองหลวง สาขางานเครื่องประดับอัญมณี สาขางานช่างทองหลวง และสาขางานออกแบบเครื่องประดับอัญมณี เด็กๆ อนาคตช่างทองรุ่นใหม่จะได้เรียนในห้องเรียนโรงงานผลิตทองคำรูปพรรณ ซึ่งเป็นการเรียนในหลักสูตรทวิภาคี เป็นการให้ความรู้ถึงกระบวนการผลิตจริง ตั้งแต่ต้นน้ำสู่ปลายน้ำ

 

สมศักดิ์ กล่าวว่า ชายน์นิ่ง โกลด์ รับนักศึกษาจากกาญจนาภิเษกวิทยาลัย ช่างทองหลวง ปีนี้เป็นปีแรกโดยเริ่มรับปีละ 17 คน เข้ามาฝึกปฏิบัติงานในสถานประกอบการ เป็นการฝึกอบรมวิชาชีพเพื่อผลิตบุคลากรในระดับช่างกึ่งฝีมือ ช่างฝีมือ ช่างเทคนิค และนักเทคโนโลยี เน้นให้ผู้เรียนได้รับความรู้ทักษะและประสบการณ์จริงจากสถานประกอบการทำทองรูปพรรณรายใหญ่ที่สุดของประเทศ

“เด็กมาเรียนในโรงงานของเราจะได้เบี้ยเลี้ยงทุกวันนะครับ พร้อมอาหาร 3 มื้อ และมีหอพักให้ด้วย วันเสาร์ก็มีรถรับ-ส่ง ไปเรียนวิชาสามัญที่ศาลายา เป็นการเรียนในแบบทวิภาคี เข้ามาในโรงงานก็ได้
เรียนร้อยสร้อย ประกอบสร้อย พวกเขาก็จะได้เรียนจากทองคำจริง เป็นการพัฒนาร่วมกันครับ เด็กรุ่นใหม่ก็ได้ศึกษาวิธีการผลิตทองคำแบบแมสโปรดักต์ ลายฮิตๆ คนไทยชอบมากๆ เส้นใหญ่ดี (กล่าวพร้อมเสียงหัวเราะ) คือลายโปร่ง วิทยาลัยช่างทองหลวงก็ไม่มีวิธีสอนการทำทองด้วยการใช้เทคโนโลยีเครื่องจักรแบบนี้

ลายเบนซ์ มาจากลายรถหรูสัญชาติเยอรมนี ลายนี้ก็ฮิตมากครับ ผลิตโดยเครื่องจักรยี่ห้อ Sisma ซื้อจากประเทศอิตาลี ซึ่งใช้สำหรับผลิตทอง 18 เค เมื่อปรับมาผลิตทองรูปพรรณ 24 เค ชายน์นิ่งโกลด์ก็ต้องคิดค้นโนฮาวขึ้นมาใหม่ทั้งหมด หรือสร้อยลายกระดูกงูดั้งเดิม โรงงานได้คิดลายออกมาใหม่ๆ เช่น ลายชื่อโตโต้ ทาโร่ ฟิซโช่ ช่างทองตั้งกันเองตามลักษณะลวดลายเส้นที่เหมือนกับขนมขบเคี้ยว ลายชื่อดูน่ารักนะครับ (หัวเราะ) แต่หัวหน้าช่างทองรุ่นใหญ่ต้องฝึกช่างเด็กกว่า 2 เดือน จึงจะทำได้สวย

 

เด็กได้ฝึกทำตั้งแต่สร้อยหนึ่งสลึงจากเครื่องจักร ของชิ้นเล็กไม่ใช้แรงคนทำ ไม่คุ้มค่าแรงครับ แต่ถ้างานชิ้นใหญ่หรือลายแปลกตา เครื่องจักรก็ไม่สามารถทำได้ จึงต้องใช้แรงงานมีฝีมือ ชาวต่างชาติชอบงานทำมือเพราะถือว่ามีจิตวิญญาณศิลปินอยู่ในนั้น ช่างไทยมีฝีมือที่มีเอกลักษณ์สูงมาก ผมอยากร่วมอนุรักษ์ลายทองคำโบราณ เช่น สกุลช่างเพชรบุรี ทำสร้อยปะวะหล่ำ แหวนจั่นมะพร้าว หรือสกุลอยุธยา สร้อยทับทรวง แหวนนพเก้า หรือสกุลช่างสุโขทัย สกุลช่างสุรินทร์ ช่างทองหลวงจะมีครูจากทุกสกุลมาสอนในวิทยาลัย แต่การผลิตเครื่องประดับด้วยมือล้วนๆ ก็ไม่สามารถรองรับตลาดได้ เราต้องพัฒนาไปด้วยกัน

สร้อยปะวะหล่ำใช้เวลากว่า 2-3 เดือนเลยนะครับกว่าจะสำเร็จ 1 เส้น ถ้าลองคำนวณค่าแรงซึ่งต้องเป็นแรงงานมีฝีมือ วันละ 400 กว่าบาท แค่ค่าแรงคนซื้อก็จ่ายไม่ไหวแล้ว แต่การใช้เครื่องจักรขึ้นลายแล้วในส่วนความละเอียดก็ใช้ฝีมือช่างสรุปงานอีกที หรือทองสุโขทัย ใช้เวลาร่วม 1 สัปดาห์ ลวดลายละเอียดยิบ ตลาดก็มีความต้องการซื้อสูงมาก ความยากอยู่ที่ ‘ความพอดี’ ถ้าดึงตึงไปก็แน่นไม่เป็นเส้นสร้อยข้อมือ ถ้าให้น้ำหนักหย่อนไปก็ไม่ได้รูปทรง โรงงานมีการใช้เทคนิคเลเซอร์ช่วยให้คุณภาพดีขึ้น และลายหลากหลาย ขณะที่สมัยก่อนช่างโบราณใช้มืออย่างเดียวเลย คนใส่ต้องรอแล้วรอเล่ากว่าจะได้ใส่สร้อยลายสุโขทัยสักเส้น” สมศักดิ์ อธิบาย ขณะนำชมแผนกเครื่องทองสุโขทัย และแนะนำบัณฑิตปริญญาตรีช่างทองรุ่นใหม่ อยู่ในแผนกนี้หลายคนเลยทีเดียว 

Gold Jewelry เทรนด์ทองคำฝีมือช่างไทย

การสืบทอดช่างทองฝีมือโบราณ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี มีพระราชดำริให้เปิดสถานศึกษาเพื่อผลิตบุคลากร “ช่างทองหลวง” โดยในช่วงแรกใช้บ้านพักข้าราชการในพระบรมมหาราชวังใช้เป็นสถานศึกษา ต่อมามีคนสนใจเรียนในสาขานี้มากขึ้น จึงตั้งเป็น กาญจนาภิเษกวิทยาลัย ช่างทองหลวง ย้ายสถาบันไปที่ อ.ศาลายา จ.นครปฐม โดยมีเกณฑ์การรับนักเรียนตั้งแต่ ปวช., ปวส.ไปจนถึงระดับปริญญาตรี

จิตรา กล่าวย้ำอีกครั้งว่า การมีภาคเอกชนเล็งเห็นถึงความสำคัญ ตามพระราชดำริของสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ก็ถือเป็นความน่ายินดีที่มีการสืบต่อพระราชปณิธานการอนุรักษ์และพัฒนางานช่างทองหลวงมิให้เลือนหายไป

แล้วอีกเหตุผลสำคัญ บริษัทเอกชน ชายน์นิ่ง โกลด์ จะเป็นแรงสำคัญในการขับเคลื่อนให้อาชีพอันทรงคุณค่านี้ได้พัฒนาศักยภาพไปสู่ระดับสากล

สำหรับผู้บริหารเจเนอเรชั่นสองต่อยอดธุรกิจจากรุ่นคุณพ่อสมศกดิ์ วรวรรณ-เอเกต ตัณฑชน วันนี้มาพร้อมเครื่องประดับทองคำแท้สวยเก๋ อร่ามตา สไตล์ Gold Jewelry ยกระดับเครื่องประดับทองคำด้วยดีไซน์ทันสมัย สองสาวพี่น้องบอกเล่าธุรกิจต่อยอดจากรุ่นบุกเบิก เครื่องประดับสกุลช่างไทยพัฒนาไปอีกระดับ

 

“ปลายปีนี้ ชายน์นิ่ง โกลด์ จะนำเสนอคอลเลกชั่นดอกไม้ ลิลลี่ เชอร์รี่บลอสซัม ฟอร์เกตมีน็อต เพราะปีที่ผ่านมาเราลองทำเครื่องประดับลายดอกเดซี่ เมดทูออร์เดอร์เยอะมากค่ะ ผลิตไม่ทัน บางเส้นลายละเอียดมาก ใช้เวลา 1 สัปดาห์ขึ้นไป ก็ได้กำลังสำคัญเป็นน้องดีไซเนอร์เรียนจบปริญญาสาขาช่างทองหลวง จากกาญจนาภิเษกวิทยาลัย เมื่อเทรนด์เครื่องประดับออกมาเป็นลายดอกไม้ เราก็จะส่งโจทย์ให้นักออกแบบทำงาน

โรงงานแบ่งออกเป็น 2 ส่วนใหญ่ค่ะ คือ งานเอาต์ไลน์คือการขึ้นต้นแบบ 2 มิติ และส่งให้อีกส่วนคืองานขึ้นแม่พิมพ์ 3 มิติ ซึ่งใช้เครื่องจักรกลทั้งหมด ช่างทองรุ่นใหม่ที่เรียนจบมาจากช่างทองหลวงจะรู้พื้นฐานพวกนี้มาทั้งหมดแล้วค่ะ นักออกแบบเรียนมาทางด้านช่างด้วยก็รู้ว่าดีไซน์มาแล้วเป็นไปได้แน่ๆ หรือใช้น้ำหนักทองไม่มากไม่น้อยเกินไป คือรู้ข้อจำกัดของการทำงาน

การเรียนช่างทองหลวง ออกแบบเป็นงานวาดมือ และมีการดีไซน์ด้วยคอมพิวเตอร์แต่ก็เป็นระดับพื้นฐาน แต่ถ้าได้มาฝึกงานที่นี่ก็จะได้เรียนการตัด ฉลุ จากเครื่องจักรชิ้นใหญ่ มีการควบคุมด้วยเครื่องจักรควบคุมคุณภาพ ผลิตแหวน 1 หมื่นวงคุณภาพก็ไม่ผิดเพี้ยน” เอเกต กรรมการผู้จัดการ ชายน์นิ่ง โกลด์ อธิบาย พร้อมโชว์เครื่องประดับโชกเกอร์และกำไลทองคำที่ผลิตจากเครื่องจักรทันสมัย

ส่วนผู้บริหารพี่สาว วรวรรณ วันนี้สวมเครื่องประดับเซตนกยูง ทั้งกำไลและสร้อยคอเป็นนกยูงขยับปีกได้ โดยได้แรงบันดาลใจสกุลช่างสุรินทร์ ที่มีฝีมือทำเครื่องเงิน และนำมาประยุกต์เป็นเครื่องทอง ชิ้นนี้ได้ฝีมือสกุลช่างทองหลวงมาเต็มร้อย

วันนี้ทองคำคงเป็นสิ่งที่มีค่าเทียบเสมอเงินตรา สามารถใช้จ่ายดำรงชีวิตได้ต่อไป การร่วมมือกันกับ กาญจนาภิเษกวิทยาลัย ช่างทองหลวง และชายน์นิ่ง โกลด์ ก็เปรียบเสมือนแหล่งบ่มเพาะทองทรงคุณค่าพัฒนางานฝีมือไทยได้อย่างยืนยาว