ทำบุญวันสงกรานต์

โดย...สุธน สุขพิศิษฐ์

ใกล้ถึงวันสงกรานต์แล้ว ถ้าใครไม่มีแผนไปเที่ยวไกลๆ อยากทำบุญ สวดมนต์ สรงน้ำพระ ในวันสงกรานต์ แต่ไม่รู้จะไปวัดไหนดี ผมชวนให้ไปที่วัดศาลาแดงเหนือครับ อยู่ริมแม่น้ำเจ้าพระยา ในเขตปทุมธานี ที่นั่นทั้งวัดและหมู่บ้านเป็นมอญ

เหตุผลที่ชวนไปที่นั่นเพราะ จะได้ดูหมู่บ้านชาวมอญ ได้ร่วมทำบุญกุศลที่วัด และได้กินข้าวแช่ เอาเรื่องแรกก่อนครับ เป็นการเที่ยวดูหมู่บ้านศาลาแดงเหนือ ซึ่งอยู่ติดกับวัดนั่นเอง เป็นหมู่บ้านเล็กๆ ที่สงบมาก หมู่บ้านนี้เคยได้รางวัลแผ่นดินธรรม แผ่นดินทองมามากกว่า 20 ปีแล้ว ชื่อของแผ่นดินธรรม แผ่นดินทองนั้นหายสาบสูญไปนานแล้ว แต่หมู่บ้านนี้ยังรักษาคุณภาพมาตรฐานของรางวัลนั้นอยู่ เงียบไม่จุ้นจ้าน หน้าบ้านน่ามอง ผมเคยมองเข้าไปในบ้านทุกหลังไม่รก รุงรัง สะอาด เป็นระเบียบ ทางเดินเลียบริมแม่น้ำตลอดทั้งเส้นนั้นหาขยะสักชิ้นก็ไม่มี ศาลาริมน้ำถึงจะเป็นหน้าบ้านบางบ้าน แต่นั่งเล่นได้ จะเย็นจากลมแม่น้ำ สบายตาจากวิวกว้างๆ ไกลๆ อาจจะได้เห็นปลาตะเพียนหางแดง ปลาเสือเป็นฝูงๆ ของจริงไม่ต้องไปดูตามตู้ปลาบ้านไหน

ดั้งเดิมชาวมอญที่นี่ไม่ทำเกษตรกรรม ไม่ทำนา ทำไร่ แต่ค้าขายทางเรือแบบไปซื้อมาแล้วเอาไปขายไปเรื่อยๆ ทุกที่ เป็นเรือเอี้ยมจุ๊นขนาดกลางๆ สมัยก่อนมักจะเรียกกันว่าเรือมอญ ความน่ารักของหมู่บ้านนี้อีกอย่างคือ ยังพูดภาษามอญกันอยู่ เสียงนิ่มนวล ฟังแล้วระรื่นหู

จากหมู่บ้านมาที่วัดบ้าง ศาลาการเปรียญสูงโถงมีพระไม่กี่รูป ในอดีตพระมอญเป็นพระที่เคร่งพระวินัยเจริญศีลภาวนาอย่างเดียว กิจการกิจกรรมของวัดเป็นหน้าที่ของชาวบ้าน สมัยก่อนที่วัดแห่งนี้จะมีผู้สูงอายุชายผลัดกันมาดูแลพระทั้งวันทั้งคืน ชื่อเสียงของพระหลวงพ่อในอดีตขึ้นชื่อว่าศักดิ์สิทธิ์ แต่ไม่ใช่อภินิหารเสกเป่าใบ้หวย แต่มาจากความสะอาดหมดจดของท่าน ชาวบ้านจึงเชื่อฟังท่าน ตั้งแต่โบราณตอนบ่ายๆ ชาวบ้านคนไหนว่างจะมาสวดมนต์กันทุกวัน เดี๋ยวนี้ก็ยังเป็นอยู่ ลองหมู่บ้านไหนยึดมั่นในศาสนาหมู่บ้านนั้นก็สงบเรียบร้อยครับ

มาถึงงานประเพณีสงกรานต์บ้าง ชาวบ้านนั้นเตรียมทำข้าวสงกรานต์หรือข้าวแช่ก่อนหน้าหลายวัน แต่ละบ้านทำเยอะ ส่วนหนึ่งเพื่อไหว้บูชานางสงกรานต์ อีกส่วนถวายพระ อีกส่วนให้ญาติผู้ใหญ่ อีกส่วนสำหรับลูกหลานที่ไปทำงานที่อื่นเมื่อกลับมาเยี่ยมบ้านก็จะได้กินข้าวแช่กัน

เช้ามืดไหว้บูชานางสงกรานต์ก่อน พอสางๆ นำไปให้ญาติผู้ใหญ่ พอ 7 โมงเช้านำไปถวายพระ กับข้าวแต่ละอย่างเช่น หัวไช้โป๊ผัดเค็มหวาน ไข่เค็ม ปลาช่อนแห้งผัดโรยน้ำตาล กระเทียมดองผัดไข่ จะเทใส่กะละมัง ที่แยกกับข้าวแต่ละอย่างแต่ละกะละมัง พอถึงเวลาก็เอากับข้าวจากกะละมังนั้นถวายพระ เป็นวิธีคิดที่ดีที่ชาวบ้านและพระก็ไม่ต้องยึดติดว่าอะไรเป็นของใคร รสชาติแบบรวมๆ ก็ฉันอิ่มได้งดงามครับ

เมื่อพระฉันแล้วก็ถึงเวลาชาวบ้านที่จะกินข้าวแช่หรือกับข้าวอื่นๆ ที่มีคนเอาไปทำบุญกัน จากนั้นก็แยกย้ายกันไป พอบ่ายประมาณ 3 โมงก็กลับมากันใหม่ ขึ้นไปสวดมนต์รวมกันบนศาลาการเปรียญ สวดมนต์เสร็จ ก็ถึงเวลาสรงน้ำพระพุทธรูป แล้วก็สรงน้ำพระสงฆ์ เขาจะทำฉากสี่เหลี่ยมสูงใหญ่ และจะมีรางน้ำจากภายนอก ปลายรางเข้าไปในฉาก ถึงเวลาพระสงฆ์จะนั่งในฉาก ชาวบ้านก็เอาน้ำผสมน้ำอบไทยเทตามรางให้น้ำไปรดพระสงฆ์ ที่ต้องทำฉากเพราะไม่อยากให้ใครเห็นพระเปียกน้ำมะลอกมะแลก แต่ข้างในมีผู้ชายคอยช่วยเหลือพระครับ จากการสรงน้ำพระเสร็จสิ้นแล้ว ก็มาถึงการรดน้ำผู้ใหญ่ในหมู่บ้าน วัดศาลาแดงเหนือไม่มีกิจกรรมความบันเทิงใดๆ ทั้งสิ้น เพราะเป็นช่วงเวลาที่ชาวบ้านถือศีล 8

มาถึงเรื่องสำคัญอันเป็นเรื่องข้าวสงกรานต์หรือข้าวแช่ สำหรับคนภายนอกที่อยากไปดูหมู่บ้าน ดูพิธีถวายข้าวแช่ให้พระ ฟังพระสวดเจริญพรแล้ว ชาวบ้านก็จะกินข้าวแช่กัน แต่ถ้าไม่มีใครรู้จักเชื้อเชิญ ก็อาจจะตะขิดตะขวงใจที่จะไปร่วมวง ก็มีบางบ้านที่ยินดีที่จะทำเผื่อให้ แต่ต้องโทรศัพท์ไปก่อนที่ คุณอัมพร 09-1216-1110, 09-6468-8719 ควรโทรล่วงหน้าสัก 4-5 วัน จะขอนั่งกินที่บ้านนั้นก็ได้ หรืออยากจะซื้อกลับมาฝากเพื่อน ญาติมิตร ก็ต้องบอกด้วยเขาจะได้เตรียมกล่องไว้ ราคาชุดละ 80 บาท แต่ผมต้องบอกก่อนว่า อย่าได้ตั้งเกณฑ์สูงว่าต้องอร่อยเหมือนข้าวแช่ชาววังที่นั่นที่นี่ ที่นั่นเป็นอาหารตามประเพณีนิยมครับ

ทางไปวัดศาลาแดงเหนือ ต้องเอาเส้นที่จะข้ามสะพานปทุมธานีเป็นหลัก พอผ่านโรงพยาบาลกรุงสยามเซนต์คาร์ลอสแล้ว จะมีทางแยกไปอยุธยา-บางปะอิน หรือถนนสาย 347 ต้องวิ่งคู่ขนานเส้นใน วิ่งไปไม่ไกลจะมีทางแยกไปวัดไผ่ล้อมหรือสาย 3309 วิ่งไปร่วม 10 กิโลเมตร วัดศาลาแดงเหนืออยู่ทางซ้ายมือ บางทีเห็นทางเข้าวัดก็เลยแล้ว ไปอีกนิดจะมีอีกทางเข้าหมู่บ้านศาลาแดงเหนือ สงกรานต์นี้ไม่รู้ไปที่ไหน ลองไปวัดศาลาแดงเหนือครับ