ชุมชนพึ่งพาตัวเอง

โดย...อณุสรา ทองอุไร

การรวมตัวกันเองของชาวบ้าน ที่เรียกตัวเองว่า “เครือข่ายองค์กรชุมชนบ้านจำรุง” เรียนรู้การจัดการตนเองด้วยวิถีแห่งชุมชนท้องถิ่น ด้วยเป้าเดียวกันคือ “สังคมเป็นสุข ชีวิตมีความมั่นคง พึ่งพาตนเองได้ บนหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง” ที่เรียกกันว่า มหาวิทยาลัยบ้านนอก ประสบการณ์ตรงจากการปฏิบัติการจริงของการทำงานในพื้นมากกว่า 30 ปี ได้พัฒนาเป็นแหล่งท่องเที่ยวเพื่อการเรียนรู้ในแบบบ้านๆ สัมผัสวิถีพอเพียงของชุมชนท้องถิ่น มีปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงเป็นเครื่องมือหลักในการขับเคลื่อนงาน

มหาวิทยาลัยบ้านนอก เป็นแหล่งท่องเที่ยวเพื่อการเรียนรู้สำคัญแห่งหนึ่งของ จ.ระยอง นำประสบการณ์ตรงจากการปฏิบัติการจริงของกลุ่มกิจกรรมต่างๆ มารวบรวบและแลกเปลี่ยนเรียนรู้กับนักเดินทางที่สนใจงานแบบชาวบ้าน ทิ้งรูปแบบการทำงานแนวดิ่งแบบเดิมๆ ใช้การทำงานแนวราบ สร้างความเสมอภาคด้วยวิถีตนเอง นำพาชีวิตของกลุ่มคนตัวเล็กๆ ในสังคมพลเมือง ไปสู่ความมั่นคงด้วยหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง 

ดูแลกันเองตั้งแต่แรกเกิดจนตาย ทำให้การใช้ชีวิตอยู่ในสังคมพลเมืองที่นี่มีความมั่นคงจริง การเป็นสังคมเกษตรที่รู้เท่าทันของกลุ่มเกษตรพื้นบ้าน ลด ละ เลิกสารเคมีอย่างจริงจังมาตลอด 20 ปี มีผักพื้นบ้าน ผลไม้อินทรีย์กินตลอดทั้งปี เมื่อมีเหลือจึงขายให้กับกลุ่มงานอาหารท้องถิ่นไทย นำมาจัดวางอย่างสวยงามคู่กับน้ำพริกกะปิ ที่นำมาจากกลุ่มแปรรูปกะปิน้ำปลา เกิดการเชื่อมโยงผลประโยชน์ระหว่างกลุ่มกิจกรรมในพื้นที่เขตงานของเครือข่ายองค์กรชุมชน

กลุ่มธนาคารต้นไม้ ชักชวนสมาชิกมาสร้างความมั่นคงให้กับตนเองด้วยการปลูกต้นไม้สามอย่าง ไม้กินได้ ไม้โตเร็ว ไม้เศรษฐกิจ ในสวนผลไม้และสวนยางพารา สมาชิกกว่า 200 ครอบครัวที่สนใจ ลงมือปลูกต้นไม้และเป็นสมาชิกธนาคารต้นไม้มาอย่างต่อเนื่อง

มีเป้าหมายที่ชัดเจน ที่จะพากันไปสู่ชุมชนท้องถิ่นจัดการตนเอง เป็นสังคมแห่งพลเมือง กระบวนการเรียนรู้ที่ผ่านมาตลอด 30 ปี และการยึดแนวทางการเคลื่อนงานบนหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง ได้หลอมรวมเอาแนวคิด ประสบการณ์การทำงานของกลุ่มคนตัวเล็ก ให้เข้มแข็งมั่นคง กลายเป็นขบวนองค์กรชุมชน เป็นพื้นที่แห่งการเรียนรู้งานแบบบ้านๆ ที่คิดและทำงานแบบนอกกรอบกติกาสังคมเดิมๆ เป็นสภาองค์กรชุมชนต้นแบบ เป็นสถาบันเรียนรู้ความเข้มแข็งของขบวนองค์กรชุมชน เป็นแหล่งท่องเที่ยวเพื่อการเรียนรู้ เป็นตลาดสีเขียวของคนรักษ์สุขภาพ เป็นศูนย์อาหารสุขภาพแห่งชาติ และเป็นมหาวิทยาลัยบ้านนอก ที่เขียนทฤษฎีจากแผ่นดิน โลกแห่งการเรียนรู้ที่ไร้ขีดจำกัด