เฟินก้านดำ มนต์เสน่ห์ที่หลงใหล

โดย...สืบสิน ภาพ คลังภาพโพสต์ทูเดย์

ผมเป็นคนที่ชอบปลูกต้นไม้ โดยเฉพาะไม้ใบนะชอบนัก แต่พอลองปลูกเฟินก้านดำทีไรได้เรื่องทุกที ไม่ใบเหลือง ก็ใบเน่า ผมจึงเรียกเฟินก้านดำว่าเป็นเฟินปราบเซียน กระทั่งสอบถามจากผู้รู้ในที่สุดผมก็ค่อยๆ ปลูกเฟินก้านดำให้งดงามและหลงใหลในเส่นห์ของมันจนได้

เฟินก้านดำเป็นเฟินที่หลายๆ คนหลงใหลในความอ่อนช้อยสวยงาม โดดเด่นด้วยก้านที่มีสีดำ เล็ก อ่อนโค้ง ช่วยขับให้ใบสีเขียวที่เป็นแผ่นเกล็ดเล็กๆ นั้นดูสวยงามมากยิ่งขึ้น อีกทั้งยังมีมากมายหลากหลายสายพันธุ์ บางชนิดมีใบอ่อนสีแดง สีชมพู หรือสีส้ม บางชนิดเป็นกอเล็กๆ แต่บางชนิดเป็นกอใหญ่ ใบสูงยาว มีทั้งชนิดที่ปลูกเลี้ยงง่าย และบางชนิดก็ปลูกยาก

 

ผู้สันทัดการปลูกเลี้ยงเฟินก้านดำ เล่าให้ฟังว่า จะปลูกเฟินก้านดำให้งดงามดั่งใจนั้นมีปัจจัยหลักสำคัญอยู่ที่เครื่องปลูกหรือกระถางนั้นจะต้องระบายน้ำได้ดี เก็บความชื้นไว้ได้นาน และมีบรรยากาศชุ่มชื้นดี

ส่วนการให้น้ำกับเฟินก้านดำนั้นก็ยิ่งสำคัญ คือควรให้ในปริมาณที่พอเหมาะ และควรปล่อยให้มีช่วงที่เครื่องปลูกแห้งบ้าง เรียกว่าพยายามให้ชุ่มแต่อย่าเปียกแฉะจนเกินไป แต่ก็ไม่ควรปล่อยให้อดน้ำกระทั่งใบเหี่ยวฟุบ จะทำให้ต้นโทรมและแห้งตายในที่สุด

ปกติเฟินก้านดำเป็นเฟินที่มีความอ่อนไหวต่อสภาพแวดล้อม จึงเหมาะกับการปลูกประดับภายนอกมากกว่าในอาคาร สิ่งสังเกตว่าเฟินก้านดำจะมีปัญหาแล้วก็คือ ใบอ่อนจะเริ่มเหี่ยวแห้งเป็นสัญญาณบอกให้รู้ว่า สภาพแวดล้อมมีความชื้นไม่พอ แม้เครื่องปลูกจะยังชื้นอยู่ก็ตาม

 

อีกสาเหตุที่พบบ่อย มักเกิดจากระบบรากเดินไม่ดี ซึ่งเป็นไปได้อาจเกิดจากการให้น้ำมากเกิน หรือการระบายน้ำไม่ดี รวมถึงขาดธาตุอาหาร เกือบลืมบอกไปว่า ไม่ควรใช้กระถางขนาดใหญ่แและใส่เครื่องปลูกมากเกินไปนะครับ เพราะจะทำให้ระบบรากหายใจไม่ดี และต้นจะไม่งาม

มาถึงเครื่องปลูกเฟินก้านดำกันบ้างครับ เครื่องปลูกที่เหมาะสมกับเฟินก้านดำนั้น ประกอบไปด้วย ดินร่วน ทรายหยาบ และอินทรีย์วัถตุ เช่น ใบไม้ผุ หรือใช้พีทมอสผสมกับเพอร์ไลท์ เฟินก้านดำบางชนิดชอบเครื่องปลูกที่มีแคลเซียมมาก ควรเติมหินปูน หินอ่อน หรือเปลือกหอย ทุบให้ละเอียด โรยหน้าเครื่องปลูก

 

ส่วนการเตรียมกระถาง ถ้าเป็นกระถางดินเผา ควรแช่น้ำเสียก่อนเวลาเราปลูกแล้วรดน้ำ กระถางจะได้ไม่แย่งดูดน้ำจากต้นไม้ เมื่อแช่กระถางเสร็จแล้วก็ควรรองก้นด้วยวัสดุหยาบ เช่น เศษอิฐหัก เศษกระเบื้อง หรือเศษหักของกระถางดินเผา หรือหิน รองก้นในกระถางสัก 1/4 ของความสูง เพื่อให้ระบายน้ำได้ดี

ถ้าเป็นกระถางขนาดเล็กก็อาจจะใช้ตาข่ายไนลอน หรือเศษซาแลนตัดให้ได้ขนาดกับก้นกระถาง แล้วก็ใส่ถ่านทุบรองก้นกระถาง ถ้าต้องการให้โปร่งมากๆ จะใส่เปลือกถั่วลงไปอีกชั้นหนึ่งก็ได้ ใส่เครื่องปลูกที่ผสมแล้วลงไปเล็กน้อย ลองวางต้นไม้ที่ถอดจากกระถางเก่าลงไป อย่าให้ลึกเกินไปนัก เติมดินลงไปให้ต่ำกว่าขอบกระถางประมาณ 1-2 นิ้ว ใส่ปุ๋ยกลบดินอีกนิดหน่อย ส่วนปุ๋ยสำหรับเฟินก้านดำให้ใช้ปุ๋ยสูตรเสมอ N-P-K ก็เพียงพอแล้วล่ะครับ

ข้อแนะนำอีกประการก่อนที่จะย้ายลงกระถาง ก็ต้องแต่งตัวให้เฟินเสียก่อน โดยตัดใบแก่ทิ้งให้มากที่สุดเพื่อใบใหม่จะได้งอกขึ้นมา แล้วก็เมื่อถอดต้นเฟินออกจากกระถางแล้วให้ตัดรากเก่าทิ้งเสียบ้าง ถ้าปลายรากเป็นสีเขียวใสๆ แสดงว่าเป็นรากใหม่อย่าตัดทิ้ง ส่วนดินเก่าที่ติดมาก็เอาทิ้งไปเสียบ้าง เท่านี้เราก็จะได้นั่งชื่นชมเฟินก้านดำอันงดงามเหมือนกับผมตอนนี้แล้วล่ะครับ

 

การดูแลเฟินก้านดำ

1.แสง เฟินก้านดำชอบแสงมากพอสมควร แต่ควรเป็นแสงที่ผ่านการกรองมาแล้ว เช่น แสงที่ลอดผ่านพุ่มใบของต้นไม้ใหญ่ หรือแสงภายใต้ซาแลน ยกเว้นแสงในช่วงเช้าที่โดนตรงๆ ได้เลย

2.ความชื้น เฟินก้านดำชอบความชื้นสูง จึงควรจัดหาโอ่ง-อ่างน้ำดินเผามาวางใกล้ๆ เพื่อให้ได้ความชื้น และจะคลายความชื้นมาให้เฟินเมื่อยามที่อากาศร้อน

3.เครื่องปลูก ชอบเครื่องปลูกที่ระบายน้ำดี แต่ต้องเก็บความชื้นได้ เช่น ใช้ดินใบก้ามปู+อิฐมอญทุบหรือหินภูเขาไฟเป็นเครื่องปลูก ไม่ชอบให้ปลูกในกระถางที่ใหญ่เกิน เพราะจะทำให้ดินแน่นทึบเร็ว ทำให้ระบายน้ำและอากาศไม่ดี

4.ปุ๋ย ควรให้ครั้งละน้อยๆ แต่บ่อยๆ ใช้ปุ๋ยละลายช้าสูตรเสมอ 14-14-14 ใส่ในกระถางก็ได้ และฉีดพ่นปุ๋ยปลาจางๆ ให้ทุกอาทิตย์