ตำรวจรถไฟ หน่วยงานที่ถูกลืม

โดย...ดร.ฐากูร

ทั้งที่ตำรวจรถไฟมีต้นกำเนิดมาตั้งแต่สมัย ร.5 พร้อมๆ กับการพัฒนาระบบรถไฟของประเทศ แต่ถ้าพูดถึงตำรวจรถไฟคงมีน้อยคนที่รู้จักหรือเคยได้ยินชื่อหน่วยงานนี้ พูดง่ายๆ ว่า ถ้าไม่เคยขึ้นรถไฟคงไม่รู้ว่ามีตำรวจรถไฟคอยดูแลทุกข์สุขของผู้โดยสารบนขบวนรถ และให้บริการประชาชนอยู่ที่สถานีรถไฟหลักๆ ทั่วประเทศ

ในวงการตำรวจเอง แม้จะรับรู้ว่ามีกองบังคับการตำรวจรถไฟอยู่ในสังกัดกองบัญชาการตำรวจสอบสวนกลาง แต่ก็ไม่ได้เป็นหน่วยงานที่เป็นที่นิยมเหมือนกับหน่วยงานอื่นๆ เช่น กองปราบ ทางหลวง ท่องเที่ยว ฯลฯ อาจเป็นเพราะอำนาจหน้าที่ที่จำกัดอยู่เฉพาะในพื้นที่ของการรถไฟแห่งประเทศไทยเท่านั้น ซึ่งรวมถึง สถานีรถไฟ ชานชาลา ขบวนรถไฟ และรางรถไฟ น้อยคนที่จะรู้ว่าตำรวจรถไฟมีผลการปฏิบัติและจับกุมที่โดดเด่นกว่าอีกหลายๆ หน่วยงานของตำรวจ

จากการค้นคว้าทำให้ทราบว่า ตำรวจรถไฟถือเป็นหน่วยงานหลักที่ทำหน้าที่รักษาความปลอดภัยเกือบทั้งหมดที่เกี่ยวข้องกับการรถไฟฯ แม้ว่าสังกัดสำนักงานตำรวจแห่งชาติ แต่ได้รับงบประมาณและเบิกจ่ายผ่านการรถไฟฯ คล้ายกับตำรวจท่องเที่ยวได้รับงบประมาณจากกระทรวงการท่องเที่ยวฯ ซึ่งในความเป็นจริงแล้วการรถไฟฯ เป็นรัฐวิสาหกิจ ซึ่งประสบภาวะขาดทุนมาตลอด ทำให้ไม่สามารถสนับสนุนตำรวจรถไฟได้เต็มที่นัก

ข้อมูลที่รวบรวมมาได้พบว่า ตำรวจรถไฟต้องดูแลพื้นที่ของการรถไฟฯ ทั่วประเทศกว่า 2.3 แสน ตร.กม. สถานีรถไฟและชานชาลากว่า 450 แห่ง ทางรถไฟกว่า 4,030 กม. จุดตัดผ่านทางรถไฟอีกกว่า 5,000 จุด ผู้โดยสารกว่า 30 ล้านคน/ปี ขบวนรถโดยสารกว่า 240 ขบวน ซึ่งไม่รวมขบวนรถสินค้า

แต่ตำรวจรถไฟมีกำลังคนแค่ 680 คน มีสถานีตำรวจรถไฟอยู่ 15 สถานี มีหน่วยบริการอยู่ตามสถานีรถไฟ 40 แห่ง มีรถกระบะที่ได้รับจากการรถไฟฯ เพียง 24 คัน ซึ่งมีอายุการใช้งานเกิน 10 ปี และได้รับงบประมาณทั้งหมดเพียง 300 ล้านบาท/ปีเท่านั้น โดยงบประมาณเกือบทั้งหมดเป็นเงินเดือนและเบี้ยเลี้ยง ไม่มีงบลงทุนหรือจัดซื้อวัสดุอุปกรณ์ในการทำงาน ไม่มีงบศึกษาดูงานหรือฝึกอบรม จึงไม่น่าแปลกใจที่จะเห็นตำรวจรถไฟมีที่ทำการและรถยนต์ที่มีสภาพไม่ทันสมัย เมื่อเทียบกับหน่วยงานตำรวจอื่นๆ

รัฐบาลปัจจุบันให้ความสำคัญของโครงข่ายการคมนาคมขนส่ง โดยกำหนดแผนพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานด้านคมนาคมขนส่งระยะยาว 8 ปี (พ.ศ. 2558-2565) ซึ่งจะพัฒนาโครงสร้างทางบก ทางราง ทางน้ำ และทางอากาศ ใช้งบประมาณกว่า 1.9 ล้านล้านบาท ในจำนวนนั้นเป็นงบประมาณ สำหรับรถไฟเกือบ 5 แสนล้านบาท สำหรับรถไฟทางคู่คาดกันว่า เมื่อแล้วเสร็จจะมีผู้โดยสารรถไฟทั้งสิ้นกว่า 50 ล้านคน/ปี และจะมีผู้ใช้บริการขนส่งสินค้าทางรางมากขึ้น เนื่องจากขนส่งได้ปริมาณมากและเสียค่าใช้จ่ายน้อย

โครงข่ายต่างๆ นี้สำคัญอย่างยิ่งต่อการพัฒนาประเทศ และจำเป็นต้องมีการรักษาความปลอดภัยให้กับผู้ใช้บริการและกับตัวโครงข่ายเอง ตำรวจทางหลวงนอกจากดูแลการจราจร ผู้ใช้รถใช้ถนนแล้วยังต้องกวดขันรถบรรทุกหนักที่จะทำให้ถนนชำรุดด้วย เช่นเดียวกัน ตำรวจรถไฟต้องดูแลความปลอดภัยของผู้โดยสารรถไฟควบคู่ไปกับการดูแลขบวนรถและทางรถไฟไม่ให้เกิดอันตรายอีกด้วย

ที่น่าสนใจคือ ตำรวจรถไฟจะได้รับการสนับสนุนให้มีการพัฒนาแค่ไหน เมื่อเปรียบเทียบกับตำรวจที่ดูแลระบบโครงข่ายคมนาคมอื่นๆ ตำรวจทางหลวงรับงบประมาณจากกรมทางหลวง ตำรวจน้ำรับงบประมาณจากสำนักงานตำรวจแห่งชาติ ซึ่งเท่ากับว่ารับจากรัฐบาลโดยตรง แต่ในกรณีตำรวจรถไฟคล้ายกับว่าการรถไฟฯ เอาต์ซอร์สด้านการรักษาความปลอดภัยและการบริการประชาชนให้กับตำรวจปีละ 300 ล้านบาท ซึ่งน้อยมากเมื่อเทียบกับภารกิจปัจจุบัน

เท่ากับว่ารัฐบาลให้การรถไฟฯ ไปดูแลรักษาความปลอดภัยของผู้โดยสารและโครงข่ายทางรางกันเอง เอาหน่วยงานราชการไปให้รัฐวิสาหกิจที่ขาดทุนดูแลงบประมาณให้ แล้วจะเอาเงินที่ไหนไปพัฒนาหน่วยงาน สร้างความปลอดภัยให้กับประชาชนและโครงข่ายทางราง จึงไม่แปลกที่จะเห็นอุบัติเหตุรถไฟเฉี่ยวชนรถหรือคนบ่อยครั้ง

นอกจากจะเกิดการเปรียบเทียบระหว่างค่าตอบแทนของข้าราชการประจำกับพนักงานรัฐวิสาหกิจที่ทำงานร่วมกันทุกวันแล้ว ตำรวจรถไฟยังต้องเกรงใจการรถไฟฯ ที่ดูแลงบประมาณทั้งหมดให้ด้วย ในความเป็นจริงแล้วตำรวจรถไฟ จึงต้องได้รับงบประมาณผ่านกระทรวงคมนาคม หรือสำนักงานตำรวจแห่งชาติ ตามระบบราชการปกติ ซึ่งจะทำให้ตอบสนองความต้องการของรัฐได้ดีกว่า

ถึงเวลาแล้วที่ต้องให้ความสำคัญกับการพัฒนาหน่วยงานที่ดูแลโครงข่ายการคมนาคมและขนส่งของประเทศอย่างจริงจัง โดยเฉพาะอย่างยิ่งตำรวจรถไฟ ซึ่งที่ผ่านมาแม้จะมีความสำคัญหรือมีผลงานโดดเด่น อย่างไรก็เหมือนกับเป็นหน่วยงานที่ถูกลืม จะพัฒนาอย่างไรก็ทำไม่ได้ด้วยการขัดสนงบประมาณ

ขณะที่ประเทศกำลังให้กับความสำคัญกับโครงข่ายการคมนาคมและการขนส่ง การพัฒนาของตำรวจรถไฟที่ดูแลความปลอดภัยในพื้นที่การรถไฟฯ ทางรถไฟ บนขบวนรถ สถานีและชานชาลาทั่วประเทศ รวมถึงสินค้าและผู้โดยสารอีกกว่า 50 ล้านคน/ปี ในอนาคต ยิ่งเป็นเรื่องสำคัญไม่แพ้กัน