เครื่องประดับทองสุโขทัย หัตถศิลป์ร่วมสมัย

โดย...สถาบันวิจัยและพัฒนาอัญมณีและเครื่องประดับแห่งชาติ (องค์การมหาชน) 

ทองคำมีคุณค่าในตัวเองที่ใครๆ ต่างก็ต้องการครอบครองเป็นเจ้าของ เพราะนอกจากทองคำจะเป็นโลหะธาตุมูลค่าสูง ซึ่งถูกใช้เป็นสินทรัพย์เพื่อการลงทุน เนื่องด้วยไม่เสื่อมค่าและมีสภาพคล่องสูง เป็นที่ยอมรับในระดับสากล

นอกจากนี้ ทองคำยังถือว่าเป็นวัตถุที่มีคุณสมบัติเฉพาะตัว มีสีเหลืองสว่างสดใสและมีความสุกปลั่งเป็นประกายสวยงามสะดุดตา การสวมใส่เครื่องประดับทอง นอกจากในแง่คุณค่าทางจิตใจและความสวยงามแล้ว ยังเป็นสิ่งบ่งชี้ถึงฐานะทางสังคมหรือความทันสมัยตามกระแสแฟชั่น ฯลฯ

ในบ้านเรา การนำทองคำมาเป็นเครื่องประดับเฟื่องฟูมาตั้งแต่สมัยสุโขทัย โดยแรกเริ่มเป็นการผลิตเพื่อใช้ในระดับกษัตริย์ ราชวงศ์ ขุนนางชั้นสูงต่างๆ เนื่องจากสมัยก่อนห้ามสามัญชนมีเครื่องประดับ จนกระทั่งในช่วงกลางสมัยรัตนโกสินทร์ จึงเปิดกว้างให้มีการผลิตและการสวมใส่เครื่องประดับกันอย่างแพร่หลาย

เครื่องประดับทองหนึ่งประเภทหนึ่ง ที่เปรียบเป็นดั่งงานศิลป์ขั้นสูง และนับวันจะทรงคุณค่ามากขึ้นเรื่อยๆ ก็คือ เครื่องประดับทองโบราณ ที่ทำด้วยทองคำ 99.99% (24 กะรัต) ซึ่งเครื่องประดับทองโบราณนั้นมิได้มีความหมายถึงเครื่องประดับล้าสมัยเก่าคร่ำครึ หากแต่หมายถึงกลิ่นอายของวัฒนธรรมงานศิลป์ฝีมือช่างชั้นสูง ที่ส่งผ่านลงไปยังชิ้นงานด้วยกรรมวิธีการผลิตที่พิถีพิถัน และเทคนิคการสร้างลวดลายรังสรรค์งานที่ต้องอาศัยทักษะฝีมือช่างที่เชี่ยวชาญ อันมิอาจนำเครื่องจักรอัตโนมัติใดมาทดแทนได้

เครื่องประดับทองโบราณอันลือชื่อของไทย ที่นับได้ว่าเป็นมรดกทางวัฒนธรรมอันทรงคุณค่า คือ เครื่องประดับทองสุโขทัย ซึ่งมีลักษณะพิเศษจากกระบวนการผลิตด้วยมือทั้งหมด และใช้วัตถุดิบทองคำที่มีค่าความบริสุทธิ์สูงถึง 99.99% ด้วยเทคนิคการผลิตที่ได้จากการศึกษาและฟื้นฟูกรรมวิธีการถักทองของคนโบราณในยุคสมัยสุโขทัยขึ้นมาใหม่ พร้อมทั้งพัฒนาและผสมผสานแนวคิดสร้างสรรค์สู่การประดิษฐ์รูปแบบใหม่ๆ จนกลายเป็นชิ้นงานเครื่องประดับที่มีคุณค่าแฝงเอกลักษณ์เฉพาะตัวที่ค่อนข้างชัดเจน ทั้งจากลวดลายหรือการออกแบบ เช่น ลักษณะการถักเส้นทอง การทำลูกประคำ การฉลุลายบนชิ้นงาน การลงยาเพิ่มสีสัน รวมถึงกระบวนการผลิตที่อาศัยจินตนาการ ความเชี่ยวชาญ และความมานะอดทน จนถ่ายทอดออกมาเป็นงานเครื่องประดับทองแห่งยุคสมัย

กรรมวิธีการผลิตเครื่องประดับทองตามแบบฉบับทองสุโขทัยนั้น มีเอกลักษณ์ไม่เหมือนทองจากที่อื่น เราจะมาติดตามต่อในสัปดาห์หน้า