‘8 ทศวรรษ อภิวัฒน์สังคมไทย’ ศ.ดร.สมคิด เลิศไพฑูรย์

โดย...พรเทพ เฮง ภาพ วิศิษฐ์ แถมเงิน

โอกาสเฉลิมฉลองวาระครบรอบ 80 ปี แห่งการสถาปนามหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ “8 ทศวรรษ อภิวัฒน์สังคมไทย” ในวันที่ 27 มิ.ย. 2557 ซึ่งเป็นวันครบรอบการสถาปนามหาวิทยาลัยครบ 80 ปีเต็ม ทั้งนี้ การจัดกิจกรรมทั้งหมดเป็นการผนึกกำลังความร่วมมือของคน “ธรรมศาสตร์” หลายภาคส่วน เพื่อเฉลิมฉลองในวาระสำคัญที่มหาวิทยาลัยได้อยู่เคียงข้างสังคมไทยมาตลอด 80 ปี ในฐานะสถาบันการศึกษาที่เป็นผู้ขับเคลื่อนการพัฒนาให้กับประเทศ นอกจากนี้ ยังเป็นการเผยแพร่ผลงานและความก้าวหน้าของมหาวิทยาลัยในทางวิชาการ โดยแสดงบทบาทสำคัญในการเสนอแนะแนวทางแก้ปัญหาในประเด็นต่างๆ ให้กับสังคมไทย

กิจกรรมพิเศษเพื่อเป็นการเฉลิมฉลองในวาระสำคัญดังกล่าวมีด้วยกันหลากหลายด้าน ประกอบด้วย 1.ด้านวิชาการ 2.ด้านบริการสังคม 3.ด้านกีฬาและนันทนาการ 4.ด้านศาสนสัมพันธ์ 5.ด้านการแสดงและศิลปวัฒนธรรม 6.ด้านการจัดประกวด 7.การจัดทำของที่ระลึกเพื่อสะท้อนเกียรติภูมิ

บทบาทของมหาวิทยาลัยในฐานะสถาบันการศึกษาที่ได้อยู่เคียงข้างประชาชนและสังคมไทยมาตลอดระยะเวลายาวนานถึง 8 ทศวรรษ ตอกย้ำการเป็นมหาวิทยาลัยที่มีบทบาทในการอภิวัฒน์สังคมไทย ทั้งในด้านการศึกษา เศรษฐกิจ และสังคม

 

ศ.ดร.สมคิด เลิศไพฑูรย์ อธิการบดีมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ บอกว่า มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์สถาปนาเมื่อปี 2477 จาก ศ.ดร.ปรีดี พนมยงค์ เป็นมหาวิทยาลัยที่ 2 ของประเทศไทย เกิดขึ้นภายหลังการเปลี่ยนแปลงการปกครองเมื่อปี 2475

“ตอนที่ อ.ปรีดี ตั้งธรรมศาสตร์ขึ้น ก็มีเจตนารมณ์ให้ธรรมศาสตร์เป็นมหาวิทยาลัยเปิดรับนักศึกษาจำนวนมาก โดยในสมัยก่อนไม่มีการสอบเข้า เป็นตลาดวิชาคือเข้ามาเรียนง่ายแต่จบออกไปยาก เจตนารมณ์จริงๆ คือสมัยก่อนจุฬาฯ เป็นมหาวิทยาลัยที่ให้คนมาเรียนเพื่อเข้ารับราชการ ส่วนธรรมศาสตร์เกิดขึ้นหลังปี 2475 จะเน้นเรื่องการเมืองการปกครอง เรื่องกฎหมาย ชื่อของมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์เดิมทีชื่อมหาวิทยาลัยวิชาธรรมศาสตร์และการเมือง คำว่าธรรมศาสตร์ ธรรมะหมายถึงกฎหมาย หมายถึงคำว่าถูกต้องดีงาม สอน 2 วิชา คือวิชากฎหมายกับวิชาการเมือง เพื่อเป็นรากฐานให้การปกครองในระบอบประชาธิปไตย”

สำหรับคำขวัญในโอกาสครบรอบ 80 ปี แห่งการสถาปนามหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ก็คือ “8 ทศวรรษ อภิวัฒน์สังคมไทย” มีการออกแบบโลโก้ที่สื่อความหมายสัญลักษณ์ของธรรมศาสตร์ไว้ครบถ้วนคือ 1.ตึกโดม สื่อความหมายแห่งปัญญา ตึกโดมยังยืนตระหง่านมั่นคงริมฝั่งเจ้าพระยาเป็นเวลา 8 ทศวรรษอันเป็นผู้สร้างปัญญาชนแก่ประเทศชาติ และจะยังคงสร้างต่อไป 2.เส้นโค้งด้านล่าง แสดงถึงแม่น้ำเจ้าพระยาที่อยู่คู่โดมมาตลอด อันเป็นฐานที่มั่นคงให้แก่ลูกแม่โดม 3.สีเหลืองแดง 2 เส้น สื่อถึงลำน้ำเป็นสีของมหาวิทยาลัย และแสดงถึงการที่ธรรมกับชีวิตเลือดเนื้อยังเป็นสิ่งที่ยังต้องคู่กันไปในสังคม และ 4.เลข 80 เป็นเลขไทยแสดงถึงสถาบันของประเทศไทย คงความเป็นเอกลักษณ์ไทย แสดงถึงความที่มหาวิทยาลัยได้เติบโตมาจนมีความสมบูรณ์ พร้อมกับเงาสีเหลืองหลังตัวเลข ก็แสดงถึงความคู่กัน เหมือนกับที่ใช้ในสัญลักษณ์สายน้ำ

 

“สมัยก่อนคำว่า ประชาธิปไตย คนยังไม่รู้เลยว่าคืออะไร รัฐธรรมนูญคืออะไร คนก็บอกว่าคือลูกของ อ.ปรีดีหรือลูกพระยาพหลฯ คนยุคนั้นก็พูดกันอย่างนี้ ธรรมศาสตร์เริ่มต้นจากคณะนิติศาสตร์กับรัฐศาสตร์ แต่ต่อมาธรรมศาสตร์ก็ผ่านร้อนผ่านหนาวมา 40 ปี ซึ่งก็มีคณะเยอะแยะไปหมด ปัจจุบันมี 25 คณะ มีครบถ้วนในทุกสาขา คือ มีทั้งนิติศาสตร์ เศรษฐศาสตร์ รัฐศาสตร์ บัญชี ศิลปศาสตร์ ซึ่งเราเรียกรวมว่า สังคมศาสตร์มนุษยศาสตร์ ต่อมาเราก็มาเปิดวิทยาศาสตร์เทคโนโลยี มีคณะวิทยาศาสตร์ วิศวกรรมศาสตร์ มีสถาบันเทคโนโลยีนานาชาติสิรินธร ถัดมาเราก็มีสุขศาสตร์ คือ แพทยศาสตร์ พยาบาล สาธารณสุข ทันตแพทย์ เภสัชฯ ซึ่งเป็นคณะน้องใหม่ ตอนนี้เรามีครบถ้วนหมดแล้ว ในเชิงมหาวิทยาลัยที่สมบูรณ์แบบ ยูนิเวอร์ซิตี้มาจากคำว่า ยูนิเวอร์แซล ที่ครอบรวมทุกอย่าง” ศ.ดร.สมคิด สรุปอย่างรวบรัด

มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ในฐานะสถาบันอุดมศึกษาชั้นนำของประเทศไทย ได้สร้างและถ่ายทอดองค์ความรู้ด้านวิชาการและจัดการศึกษาเพื่อผลิตบัณฑิตออกไปรับใช้สังคมไทยครอบคลุมทุกสาขาวิชา และได้ก้าวไปพร้อมๆ กับสังคมไทย ท่ามกลางการเปลี่ยนแปลงและพัฒนาต่างๆ ของประเทศมาหลายครั้งหลายหน และมีความเจริญก้าวหน้ามาโดยลำดับ ศ.ดร.สมคิด ขยายความว่า ในการจัดกิจกรรมครอบรอบ 80 ปี มีแนวคิดหลักคือ “ 8 ทศวรรษ อภิวัฒน์สังคมไทย” ซึ่งหมายถึงการที่มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ได้อยู่เคียงข้างสังคมไทยมาโดยตลอด

“ในรอบที่มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ครบ 80 ปี เราก็พยายามที่จะจัดกิจกรรม ด้านหนึ่งเพื่อเฉลิมฉลองให้คนซึ่งจบธรรมศาสตร์ไปได้มีส่วนร่วมกับธรรมศาสตร์ อีกด้านหนึ่งก็เพื่อประกาศนามออกไปในรอบ 80 ปี ว่ามีการพัฒนามาตลอดให้คนรู้ว่าเราไม่เคยหยุดนิ่ง มีการพัฒนาไปอย่างต่อเนื่องทั้งคลาสสิกและสมัยใหม่ คลาสสิกผมหมายความว่าเวลาเขาจัดงาน 50 ปี 60 ปี 70 ปี เมื่อมาถึง 80 ปี เขาเคยทำอะไรเราก็จะทำหมด เช่น ทำพระ ทำแสตมป์ ประกวดร้องเพลง ประกวดภาพถ่ายเก่า ขายของที่ระลึก อะไรพวกนี้เราก็ทำหมด ปีนี้ที่เราพยายามเน้นคือด้านวิชาการ การพัฒนาของธรรมศาสตร์ในรอบ 80 ปีที่ผ่านมาว่าในด้านต่างๆ ธรรมศาสตร์มีการพัฒนาอะไรบ้าง เราก็พยายามจะโชว์เรื่องวิชาการ ซึ่งเป็นภารกิจหลักของมหาวิทยาลัย ก็เลยพยายามทำให้เห็นภาพว่า ธรรมศาสตร์พัฒนาไปอย่างต่อเนื่องและธรรมศาสตร์อยู่คู่กับสังคมไทยอยู่กับประชาชนคนไทย นี่คือเจตนารมณ์ของการจัด 80 ปี ธรรมศาสตร์”

ไฮไลต์ที่คนธรรมศาสตร์ทั้งเก่าและที่เป็นนักศึกษาในปัจจุบันพลาดไม่ได้ ศ.ดร.สมคิด บอกว่าคือ ปาฐกถา “เหลียวหลังแลหน้าการอภิวัฒน์สังคมไทย” โดย ศ.ดร.ธีรยุทธ บุญมี

“เราก็ทราบดีว่า อ.ธีรยุทธ ถูกทหารเรียกไปรายงานตัว แต่เป็นการเข้าไปให้คำแนะนำ ไม่ได้ถูกกักขังหรือควบคุมตัวใดๆ ทั้งสิ้น หลักใหญ่ใจความก็คืออาจารย์ธีรยุทธเข้าไปวิเคราะห์สังคมไทยให้ฟัง ก็อาจจะมีการวิพากษ์วิจารณ์ระบอบประชาธิปไตยที่ล้มเหลว การคอร์รัปชั่น อาจจะพูดไม่เห็นด้วยกับการรัฐประหาร ซึ่งคงมีน้ำมีเนื้ออะไรต่างๆ ให้เราได้เห็นภาพ ซึ่งมีสิ่งใหม่ๆ ที่จะทำให้สังคมไทยได้คิด

“จัดงาน 3 วันติดกัน วันที่ 26-27-28 มิ.ย. 2557 ความจริงเราจัดหลายอย่างเพื่อกระจายความสนใจของผู้คน แต่ไม่แน่ใจว่าคนสนใจอะไรบ้าง ยกตัวอย่างวันที่ 27 มิ.ย. มีพระเถระผู้ใหญ่ 10 รูปของเมืองไทยมาพูดคุย รวมทั้งว่าที่สมเด็จพระสังฆราชด้วย ซึ่งเป็นเจ้าอาวาสวัดปากน้ำภาษีเจริญ วันที่ 28 มิ.ย. มี อ.ธีรยุทธ บุญมี มาวิเคราะห์สังคมไทยในช่วง 80 ปีของการเปลี่ยนผ่านว่ามีอะไรที่สำคัญๆ บ้าง เราเชิญอาจารย์คณิต ณ นคร คุณวสันต์ สร้อยพิสุทธิ์ มาวิเคราะห์การปฏิรูปกระบวนการยุติธรรม ซึ่งเราพูดกันเยอะมากว่า มีปัญหาทั้งตำรวจ อัยการศาล ก็จะมาพูดกันในวันนี้ นี่เป็นงานหลักๆ นอกเหนือภาคบันเทิงที่เราจัดคอนเสิร์ตของวงคาราวาน เพื่อให้คนมาฟังพี่หงาสุรชัย จันทิมาธร และวงอื่นๆ มีการแข่งขันกีฬาต่างๆ แต่ไฮไลต์จะอยู่ 3 วันนี้ คาราวานแสดงวันที่ 28 มิ.ย. ตอนเย็น”

หลังจากเสร็จสิ้นงาน 8 ทศวรรษ ธรรมศาสตร์จะเดินหน้าไปอย่างไร? ศ.ดร.สมคิดย้ำอย่างหนักแน่นว่า ธรรมศาสตร์ก็จะเดินหน้าไปบนเส้นทางที่มั่นคง เดินหน้าไปในจุดที่อาจารย์ปรีดี พนมยงค์ อยากจะเห็น

“ท่านได้พูดไว้ 23 เรื่อง ธรรมศาสตร์จะเป็นบ่อน้ำบำบัดความกระหายของราษฎรที่อยากจะเรียน เขาควรจะได้รับการศึกษาอบรม อ.ปรีดี ได้พูดถึงเรื่องประชาธิปไตย ความเสมอภาค เสรีภาพ เรื่องประชาชน ธรรมศาสตร์ไม่ว่าจะพัฒนาเจริญก้าวหน้าไปขนาดไหนก็แล้วแต่ เราจะลืมรากเหง้าไปไม่ได้คือ เราจะต้องผูกพันใกล้ชิดไปกับประชาชน อะไรที่เน้นถึงเรื่องความยุติธรรมและความเป็นธรรมในสังคม สองคำที่สำคัญคือ ประชาชนกับความเป็นธรรมในสังคม เป็นสองคำที่ไม่ว่าจะร้อยปีพันปี ธรรมศาสตร์ก็จะเดินไปบนหนทางนี้ตลอดไป”

ท่ามกลางการเปลี่ยนผ่าน ความเปลี่ยนแปลงและความเติบโตของสังคมในทุกมิติ ไม่ว่าจะเป็นด้านการเมือง จิตวิญญาณประชาธิปไตย การพัฒนาสังคม เศรษฐกิจ วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี และคุณภาพชีวิตของประชาชน มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์พร้อมที่จะเป็นมหาวิทยาลัยที่มีความทันสมัย ก้าวหน้า สามารถสร้างองค์ความรู้ที่จะเป็นเครื่องมือในการช่วยแก้ไขปัญหาให้กับประเทศชาติ รวมทั้งปัญหาของโลกในยุคใหม่โดยรวม

กิจกรรมพิเศษวันครบรอบ 80 ปี แห่งการสถาปนามหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ (มธ.)

27 มิ.ย. 2557

06.30 น. พิธีทำบุญตักบาตรพระสงฆ์ 181 รูป/ถนนเดือนตุลา มธ.ท่าพระจันทร์

08.15 น. พิธีเจริญพระพุทธมนต์ โดยพระเถระผู้ใหญ่จำนวน 10 รูป/โถงหน้าหอประชุมใหญ่ มธ.ท่าพระจันทร์

1.สมเด็จพระมหารัชมังคลาจารย์ วัดปากน้ำภาษีเจริญ

2.สมเด็จพระพุทธชินวงศ์ วัดพิชยญาติการามวรวิหาร

3.พระพรหมดิลก วัดสามพระยาวรวิหาร

4.พระพรหมบัณฑิต วัดประยุรวงศาวาสวรวิหาร

5.พระธรรมเจดีย์ วัดกัลยาณมิตรวรวิหาร

6.พระธรรมสุธี วัดมหาธาตุยุวราชรังสฤษฎิ์ราชวรมหาวิหาร

7.พระธรรมธีรราชมหามุนี วัดระฆังโฆสิตารามวรมหาวิหาร

8.พระธรรมสิทธิเวที วัดสังเวชวิศยาราม

9.พระเทพสิทธิมุนี วัดดุสิตารามวรวิหาร

10.พระเทพวิมลมุนี วัดชนะสงครามราชวรมหาวิหาร

08.45 น. พิธีอำนวยพรธรรมศาสตร์ โดยผู้นำศาสนา/โถงหน้าหอประชุมใหญ่ มธ.ท่าพระจันทร์

13.30 น. เสวนาหัวข้อ “สู่ 10 ทศวรรษ ธรรมศาสตร์” โดยอดีตอธิการบดี มธ. ศ.นรนิติ เศรษฐบุตร รศ.ดร.นริศ ชัยสูตร และ ศ.ดร.สุรพล นิติไกรพจน์/ห้องประชุมสัญญา ธรรมศักดิ์ อาคารโดมชั้น 2 มธ.ท่าพระจันทร์

17.00 น. พิธีเปิดประติมากรรม “วันธรรมศาสตร์สามัคคี 5 พฤศจิกายน”/ลานโดม มธ.ท่าพระจันทร์

19.00 น. การแสดงคอนเสิร์ต “ธรรมศาสตร์ 80 ปี เพื่อเสรีชาวประชา : จากผืนดินสู่ยอดโดม”