ก้าวแรก...บอล (หญิง) ไทยไปบอลโลก

โดย...นูโน่

ขนาดไม่มีเอี่ยวโดยตรงกับเวิลด์คัพ 2014 ในฐานะ 32 ชาติสุดท้ายที่บราซิล แต่แฟนบอลชาวไทยก็ยังเพลิดเพลินกับการอดหลับอดนอน แปลงร่างเป็นแพนด้ามาออฟฟิศแทบทุกวันขนาดนี้

ยิ่งถ้าหนึ่งในนั้นมีทีมชาติไทยรวมอยู่ด้วยแล้ว คงจะยิ่งมีความสุขไม่น้อย

แม้ศึกฟุตบอลหญิงชิงแชมป์โลกจะไม่ได้รับความนิยมเท่ากับผู้ชาย แต่ด้วยมนต์ขลังของคำว่า “เวิลด์คัพ” ก็ปฏิเสธความยิ่งใหญ่และความภาคภูมิใจไม่ได้ สำหรับ “บอลไทยไปบอลโลก” ครั้งแรกในประวัติศาสตร์ ในศึกฟุตบอลโลกหญิง 2015 ที่แคนาดา

“บางทีสถานการณ์บ้านเมืองมันตึงเครียดเกินไป พอมีเรื่องราวเล็กๆ มาทำให้ทุกคนพอมีรอยยิ้มได้ เราก็มีความสุข” โค้ชหนึ่งหนึ่งฤทัย สระทองเวียน โค้ชหญิงทีมชาติไทยคนแรก เผยถึงความรู้สึกในฐานะคนไทยคนหนึ่ง

แต่ในฐานะโค้ชฟุตบอลหญิงทีมชาติไทย นี่คือก้าวสำคัญสำหรับการปลุกกระแสฟุตบอลหญิงในเมืองไทย

 

หลายคนอาจจะมองว่า การจารึกประวัติศาสตร์หน้าใหม่ของนักเตะสาวไทยในครั้งนี้ เป็นเพราะ “โชคช่วย” เนื่องจากการคว้าแชมป์โลกของญี่ปุ่น เมื่อปี 2011 ส่งอานิสงส์ให้สหพันธ์ฟุตบอลนานาชาติ (ฟีฟ่า) เพิ่มโควตารอบคัดเลือกโซนเอเชียจากเดิม 3 ทีม เป็น 5 ทีม จากทีมที่เข้าแข่งขันทั้งหมด 20 ทีม

มากที่สุดในประวัติศาสตร์!

ต่างกับทีมชายที่ได้โควตาเพียง 4 ทีมครึ่ง ทั้งที่ชาติเข้าร่วมชิงชัยมากกว่า

ยิ่งไปกว่านั้น หนึ่งในท็อป 5 ของเอเชียอย่างเกาหลีเหนือ ก็โดนแบนจากคดีสารกระตุ้น ทำให้คู่แข่งที่น่าจะคว้าสิทธิไปบอลโลกหายไป 1 ทีม จากปกติที่จะหมุนเวียนกันอยู่แต่ในกลุ่มญี่ปุ่น เกาหลีใต้ เกาหลีเหนือ จีน และออสเตรเลีย

อย่างไรก็ตาม โค้ชหนึ่ง ยืนยันว่านี่ไม่ใช่เรื่องฟลุก แต่เป็นโอกาสทองที่พวกเขาไม่ปล่อยให้หลุดมือไป

“ไม่ฟลุกค่ะ มันเกิดมาจากการทำงานของสมาคมและทีมงานผู้ฝึกสอน ที่เตรียมทีมและหาจุดผิดพลาดของเด็กมาโดยตลอด เพียงแต่ในจังหวะที่ประสบความสำเร็จเป็นจังหวะที่เรามายืนข้างๆ พอดี”

โค้ชหนึ่ง เล่าว่า เด็กๆ มีการฝึกซ้อมและพัฒนามาตลอดเป็นเวลา 10 ปี แต่แค่ยังไม่ประสบความสำเร็จตามที่ตั้งใจไว้แค่นั้นเอง อาจจะมีบ้างที่กลับบ้านไปเดือนสองเดือน แต่ก็ยังคงกลับมาทุ่มเทฝึกซ้อมเหมือนเดิม เพียงแต่เพิ่งจะมาเริ่มประสบความสำเร็จในซีเกมส์ที่พม่า ซึ่งเห็นเป็นรูปธรรมชัดเจน

อดีตนักกีฬาฮอกกี้และนักเตะทีมชาติไทย ไม่ลืมย้อนกลับไปให้เครดิตโค้ชที่ผ่านมาทุกคน หรือแม้กระทั่ง นฤมล ศิริวัฒน์ (อดีตผู้จัดการทีมฟุตบอลหญิง) ยุคก่อน ที่เคยปูพื้นฐานและค้นหาเด็กมาตลอด แม้ยังไม่ประสบความสำเร็จ แต่ก็พยายามพัฒนามาอย่างต่อเนื่อง

 

เพราะกว่าจะมาถึงวันนี้ได้ พวกเธอต้องผ่านมาทุกอย่าง ทั้งน้ำตา ความเจ็บปวด ความอดทน และแม้กระทั่งความท้อแท้จนเกือบยอมแพ้ให้กับสิ่งที่ตัวเองรัก

โค้ชหนึ่ง บอกว่า แม้เพิ่งจะเข้ามาทำหน้าที่ในชุดนี้ได้ไม่ถึง 2 เดือน ก่อนลุยศึกเอเชียนคัพ รอบสุดท้าย ที่เวียดนาม เมื่อเดือน พ.ค. แต่ก็รับรู้ถึงปัญหาและความยากลำบากมาตลอด โดยเฉพาะเรื่องรายได้และความมั่นคงที่แตกต่างกับนักฟุตบอลชายชัดเจน

อุปสรรคสำคัญ คือ การสนับสนุนที่ยังน้อยมาก เมื่อเทียบกับฟุตบอลชาย หรือกีฬายอดนิยมชนิดอื่น เนื่องจากยังไม่ได้รับความนิยมมากนักในวงการกีฬาไทย ทำให้ทั้งภาครัฐและเอกชนยังไม่เห็นความสำคัญเท่าที่ควรในการให้การสนับสนุน

ด้วยเหตุผลนี้ ค่าครองชีพที่นักกีฬาได้รับ จึงไม่เพียงพอกับความต้องการของบางคน ในบางครั้ง ขณะที่เบี้ยเลี้ยงก็ได้ไม่ตรงเวลาบ้างในบางคราว

“บางคนต้องส่งทางบ้านด้วย บางคนยังต้องหาเงินเรียนเอง ขณะที่บางคนก็ไม่มีงานทำนอกจากเล่นฟุตบอล จึงมีปัญหาและทำให้หลายคนท้อ และไม่มีกำลังใจ” กาญจนา สังข์เงิน ฮีโร่เหมา 2 ประตูในเกมชนะเวียดนาม 21 คว้าตั๋วประวัติศาสตร์ลุยฟุตบอลโลก รอบสุดท้าย เผยแทนเพื่อนร่วมทีม

 

โค้ชหนึ่ง เสริมว่า บางคนเห็นเพื่อนที่ไม่ได้เล่นฟุตบอลแล้วมีความมั่นคง รับราชการบ้าง เป็นพนักงานบริษัทบ้าง มีเงินเดือนประจำที่สามารถเลี้ยงตัวเองและครอบครัวได้สบาย จึงรู้สึกท้อ เพราะมาเล่นฟุตบอลแล้วไม่มีรายได้ เนื่องจากไม่มีสโมสรอยู่เหมือนกับฟุตบอลชายที่มีรายได้จากหลายทาง แต่ฟุตบอลหญิงต้องรอการสนับสนุนอย่างเดียว

เหมือนกีฬาสมัครเล่น ยังไม่เป็นอาชีพ

“มีน้อยใจบ้าง แต่ก็เข้าใจว่าเป็นเรื่องการตลาด เพราะสปอนเซอร์ที่จะเข้ามาสนับสนุน ก็ต้องดูจากมูลค่าและผลตอบแทนทางการตลาดบ้าง”

ทุกวันนี้นักเตะทุกคนในทีมมีรายได้แต่ละเดือนมาจาก 2 ทาง คือ เบี้ยเลี้ยงจากสมาคมฟุตบอลแห่งประเทศไทยฯ และเงินพิเศษจาก “มาดามแป้ง” นวลพรรณ ล่ำซำ ผู้จัดการทีมอีกส่วนหนึ่ง โดยแต่ละคนอาจจะได้รับในสัดส่วนไม่เท่ากันตามความเหมาะสม ซึ่งเฉลี่ยต่ำสุดไม่น้อยกว่า 1.5 หมื่นบาท/เดือน บวกกับโบนัสที่ได้รับจากเงินอัดฉีดในแต่ละครั้ง ซึ่งในรายการล่าสุดนี้มียอดรวม 18.4 ล้านบาท

ขณะที่เงินสนับสนุนทีมเพื่อเป็นค่าใช้จ่ายในการบริหารจัดการทีม และเดินทางไปแข่งขันรายการต่างๆ จะแบ่งออกเป็น 2 ส่วนเหมือนกัน คือ จากสมาคมฟุตบอลฯ และคุณแป้ง ซึ่งมีทั้งเงินส่วนตัวและจากเมืองไทยประกันภัย

แต่หลังจากสานฝัน “บอลไทยไปบอลโลก” ให้เป็นจริงในชาตินี้ได้สำเร็จ โค้ชหนึ่ง และ “เนตร” กาญจนา เชื่อว่าจะช่วยปลุกกระแสความนิยมได้มากขึ้น แม้อาจจะต้องใช้เวลาสักหน่อย

“จริงๆ แล้วก่อนกลับมาถึงเมืองไทย เราไม่คิดว่าจะได้รับการต้อนรับมากมายขนาดนี้ รับรู้ได้ถึงการยอมรับของสังคม” โค้ชหนึ่ง กล่าว

เช่นเดียวกับดาวยิงวัย 27 ปี ที่เชื่อว่าความสำเร็จในครั้งนี้ น่าจะเป็นแรงบันดาลใจให้เยาวชนไทยจำนวนไม่น้อยหันมาสนใจกีฬาฟุตบอล และอยากเดินตามรอยพวกเธอที่ได้ไปฟุตบอลโลกก่อนทีมชาย โดยเฉพาะเด็กๆ ต่างจังหวัดอาจจะอยากเล่นฟุตบอลหญิงมากขึ้น

ความเชื่อนี้ไม่ได้เกิดจากการมโนไปเอง แต่เธอและเพื่อนๆ น้องๆ ในทีมรับรู้ได้จากกำลังใจที่ได้รับ การต้อนรับด้วยขบวนแห่เมื่อกลับบ้านต่างจังหวัด การได้รับเชิญจากโรงเรียนเก่าเข้าโชว์ตัว และมีเด็กๆ เข้ามาขอลายเซ็นมากมาย หรือแม้กระทั่งแฟนเพจฟุตบอลหญิงทีมชาติก็มีผู้ติดตามพุ่งพรวดจากไม่กี่พันคนเป็นหลักหมื่น

ไม่ใช่ในแง่ของแฟนๆ เท่านั้น แต่การสนับสนุนจากสมาคมก็เปลี่ยนไปในทางที่ดีทันตาเห็นเช่นกัน

จากเดิมที่โอกาสจะมีโปรแกรมอุ่นเครื่องหรือไปเก็บตัวต่างประเทศนั้นน้อยมาก แต่หลังประสบความสำเร็จครั้งนี้ ทุกอย่างไฟเขียวและดูง่ายไปหมด

“ไม่อยากให้ทุกคนคิดว่ากีฬานี้ไม่เหมาะสมกับผู้หญิง ไม่อยากให้คิดว่าคนที่เล่นต้องเป็นสาวหล่อ มันเล่นได้ทุกคน” กาญจนา กล่าวพร้อมยืนยันเป็นผู้หญิง 100 เปอร์เซ็นต์

เมื่อถามว่าภูมิใจมั้ยที่เป็นฮีโร่ช่วยให้ทีมชาติไทยไปบอลโลกได้สำเร็จ กาญจนา บอกว่า ไม่ได้คิดว่าจะเป็นฮีโร่อะไรเลย ณ จุดนั้นคิดแค่ช่วยทีมชาติเท่านั้น แม้ตอนยิงได้ก็ยังไม่ได้คิด แต่พอกลับมาแล้วถูกยกย่องให้เป็นฮีโร่ก็รู้สึกภูมิใจมากๆ แต่ก็ต้องให้เครดิตทุกคนในทีมด้วย เพราะฟุตบอลเป็นกีฬาประเภททีม ประสบความสำเร็จไม่ได้ด้วยคนคนเดียว

ถ้าให้เปรียบกับกีฬายอดนิยมอื่นๆ โค้ชหนึ่ง บอกว่า ฟุตบอลหญิงก็เหมือนกับเริ่มจากศูนย์ เพราะไม่มีพื้นฐานอะไรที่แข็งแรง ต้องมีผู้สนับสนุนจริงๆ ที่จะลงไปสร้างรากฐาน เพราะลำพังแต่สมาคมฟุตบอลแห่งประเทศไทยฯ ไม่มีงบประมาณมากพอที่จะสร้างได้ แต่สิ่งสำคัญคือ ต้องสร้างความคิดใหม่ให้กับคนไทย

“ต้องเปลี่ยนทัศนคติของคนไทย ให้มองว่าฟุตบอลก็คือกีฬาหนึ่งที่ผู้หญิงก็เอาดีได้ เหมือนอย่างที่ กาญจนา บอก และสามารถสร้างรายได้ได้ เพราะส่วนมากคนไทยมักจะมองว่าผู้หญิงที่เล่นบอลเป็นทอม ไม่ใช่ผู้หญิง ทั้งๆ ที่ความจริงไม่ใช่ เหมือนเป็นการสร้างกำแพงเอาไว้”

ครอบครัวจึงเป็นส่วนสำคัญอันดับแรก ที่ต้องคอยสนับสนุนและส่งเสริมเด็กๆ เปิดโอกาสให้เยาวชนได้เล่นกีฬาที่ตัวเองชอบ ไม่กีดกันทางเพศ เพราะผู้หญิงก็ไม่เป็นรองผู้ชาย ซึ่งโค้ชหนึ่งพิสูจน์ได้อย่างชัดเจนในเรื่องนี้

โค้ชวัย 42 ปี เพิ่งเข้ามารับหน้าที่คุมทีมชาติหญิงชุดใหญ่เป็นครั้งแรก และเป็นโค้ชหญิงคนแรกของชุดใหญ่ แต่สามารถพาทีมประสบความสำเร็จสูงสุดในประวัติศาสตร์ ทั้งที่เข้ามารับงานได้ไม่ถึง 2 เดือน ในจังหวะที่ทีมมีปัญหาไร้หัวเรือใหญ่

“ตอนนั้น อ.หรั่ง (ชาญวิทย์ ผลชีวิน ที่ปรึกษาทีมฟุตบอลหญิง) บอกให้มาดูแลชุดใหญ่ก่อน เพราะชุดอายุ 14 ปีที่คุมอยู่ยังไม่มีแข่ง และชุด 16 ปี ก็ไม่ต้องเล่นรอบคัดเลือกของเอเชีย เพราะคราวที่แล้วเราพาเด็กไปได้ที่ 4 จึงได้เป็นทีมวาง เลยได้พัก”

แม้จะมี อ.หรั่ง อดีตโค้ชทีมชาติไทยเป็นที่ปรึกษา แต่อำนาจการตัดสินใจทุกอย่างอยู่ที่โค้ชหนึ่งทั้งหมด ซึ่งสำหรับบางคนอาจจะเป็นความกดดัน แต่สำหรับโค้ชสาวไทยมองว่าเหมือนกำไรชีวิต ประสบการณ์จะคอยสอนเรา

มุมมองในแง่บวกนี่เอง อาจจะเป็นส่วนหนึ่งที่นำมาสู่ความสำเร็จ นอกเหนือจากความคุ้นเคยกับนักเตะ ซึ่งส่วนใหญ่เป็นลูกศิษย์มาก่อนจากรุ่นเยาวชน จึงดึงความสามารถของแต่ละคนมาใช้ได้ถูก

นอกจากนี้ โค้ชหนึ่ง ยังมั่นใจว่าก้าวแรกในการไปบอลโลกครั้งนี้ จะไม่ใช่ความสำเร็จแบบฉาบฉวย ไปครั้งนี้แล้วหายไปอีกนาน แต่จะเป็นก้าวสำคัญในการพัฒนาไปสู่ระดับชั้นนำของเอเชียในอนาคต

“วันข้างหน้าแม้เกาหลีเหนือจะพ้นโทษแบนกลับมา เราก็ยังมีโอกาสอยู่ เพราะเห็นได้จากชุดเยาวชน 16 ปี ที่เราขยับเข้าใกล้มากที่สุดแล้วด้วยการคว้าอันดับ 4 ของเอเชีย โดยเสมอเกาหลีใต้ และเกือบชนะจีนได้ ก่อนจะมาแพ้ในช่วงต่อเวลา มันทำให้เห็นแนวโน้มของเด็กชุดนี้ที่จะก้าวขึ้นมาทดแทนรุ่นพี่ในอนาคต”

ยิ่งถ้าหลังจากนี้บรรดาสปอนเซอร์ทั้งหลายหันมามองและให้ความสนใจมากขึ้น ก็ยิ่งจะเพิ่มโอกาสมากขึ้นไปอีก

เพราะความฝันไม่ไกลเกินจริง หากมีความมุ่งมั่นและไม่ท้อถอย

“อยากให้มองว่าความฝันเป็นจริงได้ ถ้ามีการสนับสนุนจากหลายๆ ฝ่ายไม่อยากให้มองข้ามว่าคนไทยไม่เก่ง คนไทยก็มีความสามารถ เพียงแต่ที่เรายังห่างจากเขา เพราะระบบไม่ดีเท่าเขา อย่างญี่ปุ่นเขามีระบบดีมีสถานที่ฝึกสอนตั้งแต่เด็ก มีลีกรองรับในการพัฒนาฝีเท้าอย่างต่อเนื่อง ทั้งที่รูปร่างก็ไม่ได้ต่างจากเรามาก แต่แข็งแกร่งกว่ามาก และคว้าแชมป์โลกได้” กาญจนา ซึ่งเป็น 1 ใน 3 นักเตะไทยที่เซ็นสัญญาไปค้าแข้งในลีกดิวิชั่น 1 ของญี่ปุ่นเมื่อปีที่แล้ว กล่าว

อีก 2 คน คือ นภัทร สีเสริม และพิสมัย สอนไสย์ ซึ่งอยู่ในทีมชาติชุดนี้เช่นกัน

ก่อนจะปิดท้ายการสนทนา โค้ชหนึ่ง ได้บอกถึงเป้าหมายระยะยาวว่า อยากพัฒนาวงการลูกหนังหญิงให้เท่าเทียมกับฟุตบอลชาย ทั้งในเรื่องลีก การยอมรับของคนไทย และความนิยม สามารถสร้างรายได้เป็นอาชีพที่มั่นคง และเป็นขาประจำในฟุตบอลโลก

“กว่าจะมาถึงจุดนี้ มันต้องใช้เวลานาน จึงอยากเป็นไฟแช็กที่จะจุดประกายไปเรื่อยๆ ไม่ใช่เพียงก้านไม้ขีดที่มอดดับในเวลาอันรวดเร็ว”

บางครั้งความสำเร็จก็มักจะมีเรื่อง “โชค” เข้ามาช่วย แต่คงจะบรรลุผลไม่ได้ หากไร้ความพยายามและการทุ่มเทอย่างจริงจัง และคงจะดีหากทุกฝ่ายหันมาเห็นความสำคัญ และช่วยกันผลักดันให้ลูกหนังสาวไทยก้าวไปข้างหน้าอย่างต่อเนื่องและยั่งยืน