บรรเทาสาธารณภัย

โดย...นพดล ชูกลิ่น

นิยามคำนี้สำหรับผมเป็นเรื่องที่มีความสำคัญยิ่งเมื่อภัยมาถึง แต่ในคำนิยามของคำว่าบรรเทาสาธารณภัยไม่ใช่กระบวนการที่เกิดขึ้นต่อเมื่อมีเหตุเกิดเท่านั้น แต่เป็นขบวนการบริหารจัดการป้องกันภัยความเสี่ยงที่คาดว่าจะเกิดขึ้น หรือเมื่อเกิดขึ้นแล้วจะทำอย่างไรในการรักษาชีวิตและทรัพย์สินให้มีความสูญเสียน้อยที่สุด

ผมมีโอกาสได้ไปร่วมถ่ายภาพกับสมาคมถ่ายภาพแห่งประเทศไทย ในพระบรมราชูปถัมภ์ ที่โรงเรียนสอนการดับเพลิงที่ชื่อศูนย์ดับเพลิงบรรเทาสาธารณภัยราชประชา ตั้งอยู่บริเวณ อ.ปากช่อง จ.นครราชสีมา นักผจญเพลิงส่วนใหญ่ของประเทศมักจะผ่านการอบรมจากศูนย์นี้ ในศูนย์มีสถานีจำลองการเกิดอัคคีภัยในสถานการณ์ที่แตกต่างกัน ตั้งแต่การเกิดอัคคีภัยในอาคาร รถยนต์ ถังเก็บน้ำมัน ท่อส่งก๊าซ

หรือแม้กระทั่งการเกิดเหตุไฟไหม้กับเครื่องบินในทุกสถานีมีการจำลองอุปกรณ์ตามสถานการณ์จริงที่เกิดขึ้น นับเป็นครั้งแรกของผมที่มีโอกาสได้ไปถ่ายรูปในสถานการณ์แบบนี้ หลังจากเข้ารับฟังการบรรยายถึงนิยามของคำว่าอัคคีภัยแล้ว ทำให้ผมได้รับความเข้าใจว่าอัคคีภัยมีความแตกต่างกันไปตามชนิดของเชื้อเพลิง สถานที่เกิดเหตุ ความรุนแรง และความเสียหาย จะแตกต่างกันหรือแม้กระทั่งเพิ่งมีการค้นพบการกระจายตัวของไฟที่มีเชื้อเพลิงจากกลุ่มควันที่มีระดับความร้อนและความหนาแน่นของกลุ่มควันมากพอที่จะเป็นเชื้อของไฟได้ ซึ่งได้มีการค้นพบไม่ถึง 20 ปีที่ผ่านมานี้เอง ผมถามนักผจญเพลิงที่สาธิตการดับเพลิงในวันนั้นว่า “พวกพี่มีความกลัวบ้างไหม? คนอื่นเขาวิ่งหนีไฟออกมา พวกพี่วิ่งสวนเข้าไป” คำตอบที่ได้คือ “กลัว แต่ความภูมิใจมากที่สุดของพวกเขาคือการลดการสูญเสียชีวิตและทรัพย์สินของประชาชน” การเป็นนักผจญเพลิงนอกจากต้องเสี่ยงชีวิตแลกกับสิ่งตอบแทนที่แสนน้อยนิดแล้ว ยังต้องลงทุนซื้ออุปกรณ์ป้องกันชีวิตด้วยตนเองในราคาที่แสนแพง สาเหตุเพราะอุปกรณ์ที่รัฐมีให้ไม่ค่อยจะได้รับความปลอดภัยมากพอตามเทคโนโลยีที่มีการเปลี่ยนแปลงไป

ผมอยากวิงวอนผู้มีอำนาจของภาครัฐให้ความสำคัญกับบุคลากรที่สำคัญของชาติให้เขามีความมั่นคงปลอดภัยจากการปฏิบัติหน้าที่ และการให้สวัสดิการกับครอบครัวของผู้เสียสละเหล่านี้ นักผจญเพลิงบอกผมว่า เขาไม่กลัวความร้อนจากเปลวไฟ แต่กลัวความร้อนจากไอน้ำที่เขาฉีดเพื่อดับไฟ เพราะมันจะกลับมาด้วยพลังงานความร้อนที่สูงกว่าไฟที่อยู่ตรงหน้าเป็นพันเท่าเช่นเดียวกับที่เขาไม่กลัวความตาย ถ้าสามารถช่วยชีวิตผู้ประสบภัยได้สักชีวิตหนึ่ง ถือเป็นความสำเร็จสูงสุดของชีวิตพวกเขาเหล่านี้ ฟังแล้วก็ต้องขอสรรเสริญและปรบมือให้กับเหล่าผู้กล้าที่วิ่งเข้าหาความตายเพียงเพราะศรัทธากับสิ่งที่ตนเองทำ