ตุ๊กตาทอง รางวัลขลังของหนังไทย

ที่จัดไปเมื่อวันที่ 23 ธ.ค. 2549 ณ โรงภาพยนตร์สยามภาวลัย พารากอนซีนีเพล็กซ์ คือ งานครั้งที่ 28 หรือครั้งสุดท้ายของงานตุ๊กตาทอง

วันนั้นคับคั่งด้วยแขก ดารา และคนแวดวงหนังไทยที่เข้าร่วม บรรยากาศดูแกรนด์อลังการ ตามคอนเซปต์รางวัลอันทรงเกียรติ ดาราแต่งเต็ม เสื้อผ้าหน้าผม ไม่มีใครยอมใคร แต่ใครจะรู้เล่าว่านั่นคือการทิ้งทวนของตุ๊กตาทองจริงๆ

ครั้งนั้น “Seasons Change เพราะอากาศเปลี่ยนแปลงบ่อย” ค่ายจีทีเอช คว้าหนังพร้อมกับรางวัลผู้กำกับยอดเยี่ยม “นิธิวัฒน์ ธราธร” ส่วนนักแสดงนำชายหญิง ตกในมือ “ชาลี ไตรรัตน์” กับ “จินตหรา สุขพัฒน์” จาก “เด็กหอ” ค่ายจีทีเอช (อีกแว้ววววว) ขณะที่รางวัลหนังแห่งปี คือ การ์ตูน “ก้านกล้วย” รางวัลบุคคลดีเด่นผู้สร้างสรรค์ผลงานในวงการหนังไทย ได้แก่ ผู้กำกับผู้ล่วงลับ “บัณฑิต ฤทธิ์ถกล”

ผ่านไปไวเหมือนโกหก การหายไปนานของตุ๊กตาทอง ก็ทำเอาเราๆ ท่านๆ ใจหายไม่น้อย วงการหนังไทยไม่มีตุ๊กตาทอง เหลือเพียงความทรงจำ ภาพเก่ายังแล่นโลดในหัว ความประทับใจยังไม่รู้โรย ทั้งๆ ถือเป็นรางวัลขลังสุด

หากฮอลลีวูดมีออสการ์กับลูกโลกทองคำ ฝรั่งเศสมีคานส์ อังกฤษมีบาฟตา เกาหลีใต้มีปูซาน ไต้หวันมีม้าทองคำ ประเทศไทยสมัยนั้นก็ต้องยกให้ตุ๊กตาทอง ที่เป็นรางวัลเชิดหน้าชูตาวงการหนังไทย

ชื่อเพราะๆ เต็มยศของตุ๊กตาทอง เรียกกันว่า “รางวัลพระราชทานพระสุรัสวดี” โดยมอบให้แก่บุคคลในวงการหนังไทยที่มีผลงานดีเด่นที่สุดในสาขาต่างๆ ดำริขึ้นจากน้ำพักน้ำแรงหอการค้ากรุงเทพ

จัดประเดิมเมื่อปี 2500 จากนั้นก็ผลัดเปลี่ยนผู้จัดทุกปี จนถึงปี 2508 ได้งดไป จนกระทั่งสมาคมผู้สื่อข่าวบันเทิงแห่งประเทศไทย นำงานนี้มาจัดใหม่ครั้งที่ 9 ปี 25162517 และจัดเป็นประจำต่อเนื่อง ก่อนจะจรลีไปเมื่อปี 2549

ตามประวัตินั้น ตุ๊กตาทองเกิดขึ้นจากความคิดของ “สงบ สวนสิริ” หรือ “สันตศิริ” บรรณาธิการนิตยสารตุ๊กตาทอง เพื่อมอบกำลังใจแก่คนในวงการหนังไทย โดยนักแสดงนำยอดเยี่ยมจะได้รับรางวัล “ละครรำ” เป็นตุ๊กตารูปนางละคอนรำ อันเป็นที่มาของการเรียกชื่อรางวัลนี้นั่นเอง ส่วนรางวัลอื่นจะได้รับ “โล่สำเภาทอง” สัญลักษณ์ของหอการค้าไทย

กาลต่อมาได้มีการออกแบบรางวัลขึ้นใหม่ เป็นรูปพระสุรัสวดี เทพีแห่งความรู้และภาษาของอินเดีย ผู้เป็นคนอุปถัมภ์ค้ำชูวงการศิลปะ การดนตรี และการศึกษา ออกแบบโดย “จิตร บัวบุศย์” อาจารย์ใหญ่โรงเรียนเพาะช่าง แล้วเปลี่ยนชื่อเรียกเป็นรางวัลพระสุรัสวดีในที่สุด แต่ด้วยความชินปาก สื่อมวลชนและประชาชนยังคงนิยมเรียกตุ๊กตาทองเช่นเดิม

ในพิธีมอบรางวัล ครั้งที่ 7 ปี 2507 (17 มี.ค. 2508) ณ หอประชุมใหญ่ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ และครั้งที่ 8 ปี 2508 (3 พ.ค. 2509) ณ เวทีลีลาศ สวนอัมพร พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวและสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ เสด็จพระราชดำเนินไปทรงเป็นประธานและพระราชทานรางวัล นับเป็นพระมหากรุณาธิคุณ ยังความปลื้มปีติมาสู่คณะผู้จัดงานและคนในแวดวงหนังไทยอย่างยิ่ง

เจ้าของตุ๊กตาทองคนแรกที่เจิมรางวัลไปครอง “ลือชัย นฤนาท” นักแสดงนำชายยอดเยี่ยม จาก “เล็บครุฑ” ฝ่ายหญิงตกเป็นของ “วิไลวรรณ วัฒนพานิช” จากบทหญิงเจ้าน้ำตา “สาวเครือฟ้า”

งานแจกรางวัลตุ๊กตาเริ่มเป็นที่รู้จักและทวีคึกคักมากขึ้น ปี 2506 นักแสดงนำชาย “ไชยา สุริยัน” จาก “ภูตพิศวาส” นักแสดงนำหญิง “พิศมัย วิไลศักดิ์” จาก “ดวงตาสวรรค์” เฉพาะไชยานั้น กวาดตุ๊กตาทอง 3 ปีติดกัน ปี 25052507

ปี 2508 ก็เป็นคิวของพระเอกตลอดกาล “สมบัติ เมทะนี” คว้านักแสดงนำชาย “ศึกบางระจัน” เข้ายุคทองของหนังไทย ปี 25302535 จนถึงยุคซบเซา แต่ตุ๊กตาทองก็ยังจัดและแจก

ปี 2540 เกิดวิกฤตต้มยำกุ้ง ทว่าตุ๊กตาทองก็ไม่หวั่น “ท้าฟ้าลิขิต” คว้าหนังยอดเยี่ยม โดยมี “สัญญา คุณากร” จากเรื่องเดียวกันครองนักแสดงนำชาย ฝ่ายหญิง “กุลสตรี ศิริพงษ์ปรีดา” จาก “ฝันติดไฟ หัวใจติดดิน”

ปี 2542 หนัง “นางนาก” เวอร์ชั่น “นนทรีย์ นิมิบุตร” ชนะใจคนทั้งประเทศจึงไม่พลาดหนังยอดเยี่ยม ส่วนนักแสดงนำหญิง คือ “ลลิตา ปัญโญภาส” จาก “เรื่องตลก 69”

แต่ที่ฮือฮามากที่สุด ปี 2547 หนังพีเรียดสะท้อนสังคม “โหมโรง” กำกับโดย “อิทธิสุนทร วิชัยลักษณ์” กวาดเรียบ 10 สาขา ทำสถิติหนังไทยที่ชนะตุ๊กตาทองเยอะที่สุดและสร้างกระแสโหมโรงฟีเว่อร์

นักแสดงชื่อดังและมากฝีมือ ไม่ว่าจะยุคเก่า ยุคกลาง หรือยุคใหม่ ล้วนแต่เคยสัมผัสกับตุ๊กตามาแล้วทั้งสิ้น แม้หลายคนจะล่วงลับ แต่ผลงานของพวกเขาเหล่านั้นยังไม่หายไปจากความประทับใจ

“อมรา อัศวนนท์” “ภาวนา ชนะจิต” “เมตตา รุ่งรัตน์” “ส.อาสนจินดา” “เพชรา เชาวราษฎร์” “มิตร ชัยบัญชา” “กรุง ศรีวิไล” “เนาวรัตน์ ยุกตะนันท์” “มนฤดี ยมาภัย” “จารุณี สุขสวัสดิ์” “ใหม่ เจริญปุระ” “นาถยา แดงบุหงา” “ลิขิต เอกมงคล” “มาช่า วัฒนพานิช” “ภัสสร บุณยเกียรติ” “ฉัตรชัย+สินจัย เปล่งพานิช” “บิณฑ์ บรรลือฤทธิ์” “สันติสุข พรหมศิริ” “บิลลี่ โอแกน” “อำพล ลำพูน” “สุทธิดา เกษมสันต์ ณ อยุธยา” “ทาทา ยัง” “เมทินี กิ่งโพยม” “บงกช คงมาลัย” “แอน ทองประสม” กระทั่ง “พี่เบิร์ด” ของประชาชนคนไทย “ธงไชย แมคอินไตย์” ก็ยังเคยคว้าตุ๊กตาทองมาครอง จาก “คู่กรรม” ฉบับรีเมก ปี 2538

ขณะที่นักแสดงชายหญิงที่ขึ้นทำเนียบแชมป์ตุ๊กตาทองสูงสุด ฝ่ายชาย “สรพงศ์ ชาตรี” 5 ตุ๊กตาทอง นักแสดงนำชาย “ชีวิตบัดซบ” “สัตว์มนุษย์” “มือปืน” “มือปืน 2 สาละวิน” “เสียดาย 2” 1 รางวัลนักแสดงสมทบชาย “องค์บาก 2” ฝ่ายหญิง “จินตหรา สุขพัฒน์” 4 ตุ๊กตาทอง นักแสดงนำหญิง “คู่กรรรม” “เพียงเรามีเรา” “อำแดงเหมือนกับนายริด” “เด็กหอ” และอีก 1 นักแสดงสมทบหญิง “สตางค์”

เพื่อให้แฟนๆ ตุ๊กตาทองคลายความคิดถึง ข่าวล่ามาด่วนแจ้งว่า รางวัลขลังนี้กำลังจะคัมแบ็ก จริงเท็จอย่างไร ได้โปรดติดตามที่นี่ มีความเคลื่อนไหว เราจะรีบมาอัพเดต