ตอบโจทย์ให้ได้

โดย..ภาสกร พุทธิชีวิน

การนิคมอุตสาหกรรมแห่งประเทศไทย (กนอ.) ก่อตั้งขึ้นเมื่อวันที่ 14 ธ.ค. 2515 เป็นรัฐวิสาหกิจสังกัดกระทรวงอุตสาหกรรม มีหน้าที่รับผิดชอบในการพัฒนาและจัดตั้งนิคมอุตสาหกรรม โดยจัดพื้นที่สำหรับโรงงานอุตสาหกรรมให้เข้าไปอยู่รวมกันอย่างมีระบบ มีระเบียบ และเป็นกลไกของรัฐบาลในการกระจายการพัฒนาอุตสาหกรรมออกสู่ภูมิภาคทั่วประเทศ

และในปีถัดมาคือปี 2516 นิคมแห่งแรกของประเทศไทยก็กำเนิดขึ้น คือ นิคมอุตสาหกรรมบางชัน อยู่ในเขตมีนบุรีและบางกะปิ คนกรุงเทพฯ อาจจะไม่ทราบว่าเรามีนิคมอุตสาหกรรมถึง 4 แห่ง คือ นิคมอุตสาหกรรมบางชัน นิคมอุตสาหกรรมลาดกระบัง นิคมอุตสาหกรรมอัญธานี และนิคมอุตสาหกรรมอัญธานี (โครงการ 2)

ปัจจุบันประเทศไทยมีนิคมอุตสาหกรรมที่เปิดดำเนินการแล้ว 47 นิคม กระจายอยู่ใน 15 จังหวัด เป็นนิคมของ กนอ.เอง 11 นิคม และนิคมอุตสาหกรรมที่ กนอ.ร่วมกับเอกชนอีก 36 นิคม

เอาเฉพาะทะเลแถบตะวันออกเริ่มจาก จ.สมุทรปราการ มีนิคมอยู่ 3 แห่ง หนึ่งในจำนวนนั้นคือ นิคมอุตสาหกรรมบางปู อันโด่งดังมีชื่อเสียงมาช้านาน ใกล้ๆ กับ จ.สมุทรปราการ คือ จ.ฉะเชิงเทรา มี 3 นิคม จ.ชลบุรี มีเยอะหน่อย คือ 10 นิคม ที่โด่งดังมีชื่อเสียงไปทั่วโลก คือ นิคมอุตสาหกรรมแหลมฉบัง และจังหวัดสุดท้ายของทะเลแถบนี้คือ จ.ระยอง ซึ่งถือว่าเป็นเมืองหลวงของนิคมอุตสาหกรรมเลยทีเดียว มีมากสุดคือ 11 นิคม และนิคมอุตสาหกรรมมาบตาพุด คือนิคมที่เป็นที่กล่าวขวัญกันมากที่สุด นิคมอุตสาหกรรมมาบตาพุดถือเป็นศูนย์กลางของการเรียนรู้ในเรื่องของมลพิษ มลภาวะ และสิ่งแวดล้อม อยากศึกษาสิ่งมีพิษใดที่เกิดจากอุตสาหกรรมมาที่นี่รับรองไม่ผิดหวัง มีครบทุกชนิดที่อยากเจอแน่นอน

ในยุคแรกๆ ของการก่อตั้งนิคมอุตสาหกรรมของประเทศไทยอาจเป็นสิ่งจำเป็น เพราะเราต้องการเงินตราเข้าสู่ประเทศ การมีบริษัทต่างชาติเข้ามาตั้งโรงงานในนิคมอุตสาหกรรมของเราอาจหมายถึงเงินลงทุนมากมายมหาศาลที่ทำให้ฐานทางการเงินของประเทศดีขึ้น

แล้ววันหนึ่งสัจธรรมที่บอกว่า “ของฟรีไม่มีในโลก” ก็แสดงผลออกมา เงินจำนวนมากที่เราคิดว่าเราได้ กลับต้องคิดว่าแท้ที่จริงแล้วมันคุ้มหรือไม่กับสิ่งต่างๆ ที่เราต้องสูญเสียไป เราต้องใช้พลังงานจำนวนมหาศาลในการป้อนให้นิคมอุตสาหกรรมต่างๆ ทั่วประเทศ เราต้องสร้างโรงไฟฟ้าไม่รู้สักกี่โรงถึงจะพอให้นิคมอุตสาหกรรมเหล่านั้นใช้

การหาแหล่งพลังงานเพื่อให้เพียงพอกับความต้องการวันนี้ พลังงานในประเทศไทยไม่พอแล้ว ต้องไปหาแหล่งพลังงานจากเพื่อนบ้านเรา ต้องอาศัยพลังงานจากเขื่อนต่างๆ ในประเทศลาว เราต้องพึ่งพาก๊าซธรรมชาติจากพม่า ความซีเรียสเรื่องของพลังงานกลายเป็นเรื่องเด็กๆ ไปเลย ถ้าเทียบกับเรื่องของสิ่งแวดล้อมที่ย่ำแย่ลงไปเรื่อยๆ จากนิคมอุตสาหกรรมต่างๆ

เรามีโรงงานต่างๆ ผุดขึ้นเป็นดอกเห็ด มีน้ำเสียจากกระบวนการผลิตวันหนึ่งไม่รู้สักกี่หมื่นตัน แต่โรงงานที่บำบัดน้ำเสียที่ได้รับมาตรฐานกลับมีอยู่ไม่กี่โรง รวมๆ กันสามารถกำจัดน้ำเสียได้ไม่ถึงพันตันเสียด้วยซ้ำ แล้วน้ำเสียที่เหลือไปไหน? เมื่อไม่มีที่บำบัดเพียงพอต่อความต้องการ กระบวนการเอาน้ำไปทิ้งในที่สาธารณะจึงเกิดขึ้น เอาไปทิ้งตามท่อ ตามหนองน้ำสาธารณะ ตามพงหญ้า คงจะเห็นตามที่เป็นข่าวนั่นแหละ

ในอดีตการส่งเสริมอุตสาหกรรมในรูปของการนิคมอาจเป็นสิ่งจำเป็น แต่ถ้าเรายังเดินหน้าส่งเสริมอุตสาหกรรมในรูปแบบเดิมแล้ว ในความเห็นของผมเองเป็นเรื่องไม่ถูกต้องนัก

เมื่อถึงวันนี้ ถ้า กนอ.ยังเดินหน้าส่งเสริมให้มีการตั้งนิคมอุตสาหกรรมในรูปแบบเดิมอยู่ ให้ใบอนุญาตในการตั้งนิคมอุตสาหกรรมแบบเดิมๆ อยู่ สำหรับผมแล้ว ผมถือว่าเป็นการล้มเหลว

การได้เงินเข้าประเทศแล้วต้องแลกกับความพินาศของสิ่งแวดล้อม ไม่มีประเทศไหนเขายอมรับแล้ว แม้แต่ประเทศพม่า ซึ่งเรามองว่ายังตามหลังเราอยู่ เมื่อเริ่มสร้างนิคมอุตสาหกรรมในเมืองทวาย โรงไฟฟ้าที่จะใช้ในโครงการนี้เป็นโรงไฟฟ้าถ่านหินขนาด 4,000 เมกะวัตต์ เมื่อมีการประท้วงของชาวพม่าที่จะไม่เอาโรงไฟฟ้าถ่านหิน รัฐบาลพม่าตัดสินใจยกเลิกโครงการโรงไฟฟ้าถ่านหินทันที เพราะโรงไฟฟ้าถ่านหินขนาด 4,000 เมกะวัตต์ เมืองทวายทั้งเมืองคงกลายเป็นเมืองในหมอก โลกทุกวันนี้ทุกประเทศต้องเดินหน้า เพื่อสร้างความมั่งคั่งให้ประเทศ หลายๆ ประเทศเขาชูสิ่งแวดล้อมเดินคู่ไปกับความเจริญและความมั่งคั่ง ความมั่งคั่งที่ต้องแลกกับความพินาศย่อยยับของสิ่งแวดล้อมคงเหลืออยู่ไม่กี่ประเทศแล้ว

จากนี้ไป ถ้าจะมีนิคมอุตสาหกรรมเกิดใหม่ในประเทศไทย ต้องตอบโจทย์ให้ได้อย่างน้อย 3 ข้อ คือ จะใช้พลังงานอะไร? ในการรองรับโรงงานต่างๆในนิคมอุตสาหกรรม ประการต่อมาน้ำเสียจะบริหารจัดการอย่างไร? และสุดท้าย พวกไอเสีย ควันพิษ จากโรงงานอุตสาหกรรมจะจัดการอย่างไร?

ถ้าตอบคำถาม 3 ข้อนี้แบบเดิมๆ เหมือนมาบตาพุดหรือนิคมอุตสาหกรรมอื่นๆ ที่มีมาก่อนหน้านี้แล้ว ผมเชื่อว่ายังคงอนุมัติได้ แต่สร้างไม่ได้หรอกครับ